وقتي از شهدا، سخن مي گفت. چشمانش حوضچه اي از آب بلور مي شد كه مردمكش هم چون ماهي عاشقي سرگردان به اطراف مي چرخيد. مي خواست جلوي اشكش بگيرد، اما نمي توانست. عجيب است كه رزمندگان ما با تمام شجاعتشان، چقدر عشق و احساس بر قلب هايشان غلبه دارد.
او يكي از همان مردان بي ادعايي است كه در به در به دنبالش مي گردند. چنان ساده و بي ريا برايمان از جبهه مي گفت كه فكر مي كردي يك رزمنده ي ساده است . من فقط يك رزمنده ي ساده ام، مثل همه ي بسيجي ها، من سرباز اسلامم فقط يك سرباز و اگر دوباره جنگ شود، باز هم حاضرم با تكه اي نان خشك و چند دانه خرما از خاك مقدس ايران و نظام الهي جمهوري اسلامي ايران دفاع كنم .
در حالي كه با كف دست اشك هايش از چهره پاك مي كرد، تأكيد مي كرد، آن چه براي من مهم است، رضايت خداوند متعال است، در دهه ي اول سال هاي پنجاه، قهرمان دوچرخه سواري مي شود و نامزد تيم ملي، ورزش در خون اوست. اما ورود به دانشكدهي افسري در سال 51 و تحصيل نمي گذارد كه او به تيم ملي برود .
به هر حال با درجه ي ستوان دومي و مدرك كارشناسي از وزارت علوم فارغ التحصيل مي شود . جنگ كه پيش مي آيد در سمت فرماندهي دسته ي تانك وارد جبهه مي شود و تا پايان جنگ يعني بيش از صد ماه و بيست روز در جبهه مي ماند و انواع فرماندهي هاي مهم و نقش ساز را تجربه مي كند و آن گاه كه جنگ تمام مي شودبا 35 درصد جانبازي و با درجه ي سرهنگ تمامي به دانشكده زرهي شيراز مي آيد تا سال 74 كه طالبان بر افغانستان سلطه مي يابد و مرزهاي شرقي كشور را ناامن مي كند . دوباره اين افسر شجاع، آماده ي جانبازي مي شود كه پس از گذشت حدود يك سال با تصويب فرمانده ي كل قوا همراه با تعدادي ديگر از فرماندهان ارتش به درجه ي اميري مفتخر و به عنوان معاون لشكر 88 س -ب منصوب كه پس از ابراز رشادت و حسن انجام وظيفه به عنوان جانشين لشكر سيستان و بلوچستان منصوب مي شود و در برقراري امنيت اين مرزها كمر همت مي بندد و تا سال 1378 در همين سمت آن جا خدمت مي كند و از آنجايي كه اين دلاور، ورزشكاري مجرب است هم زمان با فرماندهي پادگان زاهدان، رياست هيأت دوچرخه سواري استان سيستان و بلوچستان را به عهده مي گيرند كه موفقيت هاي دوچرخه سواران آن ناحيه را مديون خود مي كند .
در همين سال ( 1378 ) به مكه مشرف مي شود و از آن به عنوان قائم مقام فرماندهي مركز آموزش زرهي تا زمان بازنشستگي (اوايل مهر 81) مشغول انجام وظيفه بوده است.
او پس از سال ها جنگ و فرماندهي و استادي دروس تخصصي در دانشكدهي زرهي شيراز به مقام چهرهي ماندگار رسته ي زرهي ارتش انتخاب مي شود كه به نظر مي رسد براي ايشان بسيار كم است .
آري اين مرد كه از افتخارات ايران اسلامي به ويژه مردم كازرون است، كسي نيست، جز امير سرتيپ حاج محمد باستان كه با او به مصاحبه نشستيم و با اشك هايش همراه شديم . هر چند اين دلاور حاضر به مصاحبه نمي شد.
با سلام و خسته نباشيد . لطفاً خودتان معرفي بفرماييد، در كجا متولد شديد، كي؟
امير سرتيپ 2 زرهي جانباز محمد باستان فرزند علي متولد 1330 شهرستان كازرون
تحصيلات ابتدايي و دبيرستان در كجا طي كرديد؟
دوران ابتدايي در دبستان مرآت و دوران دبيرستان تا كلاس پنجم متوسطه در دبيرستان بزرگ مجرد و كلاس ششم دبيرستان در دبيرستان شاپور كازرون گذراندم
به چه ورزشي علاقهمنديد؟
در ابتدا ورزش فوتبال بطوري كه يكي از عناصر مؤثر تشكيل دهنده . تيم فوتبال ببر بودم سپس در دوران دبيرستان رشته دوچرخه سواري تا قهرماني آموزشگاه هاي استان فارس سپس تا قهرماني نيروهاي مسلح ادامه دادم.
آيا به مقام قهرماني هم دست يافته ايد؟
كلاس يازدهم و دوازدهم دبيرستان يكي از قهرمانان رشته دوچرخه سواري در شهرستان كازرون و آموزشگاه هاي استان فارس و پس از حضور در دانشكده ي افسري با فعاليت بيشتري دوچرخه سواري را زير نظر مربيان تيم ملي و قهرماني در رده ي يگان هاي مستقيم مركز و نيروي زميني و نيروهاي مسلح دنبال نمودم.
در حال حاضر چطور؟
در حال حاضر براي حفظ سلامتي راهپيمايي و نرمش و بعضاً ورزش هاي سبك كه نياز به فعاليت جسمي نباشد انجام ميدهم به سبب مجروح و جانباز بودنم.
چه زماني وارد دانشكده ي افسري شديد؟
پس از اخذ ديپلم رشته ي طبيعي در خرداد ماه 1351 با موفقيت وارد دانشكده افسري تهران شدم . كه در سال 1354 ( مهرماه ) با اخذ ليسانس و درجه ستوان دوم فارغ التحصيل گرديدم.
آيا اين شغل را دوست داشتيد؟
شغل سربازي را دوست دارم.
شما در زمان انقلاب در كجا خدمت ميكرديد؟ كدام شهر و كدام پادگان؟
به عنوان فرمانده ي گروهان تانك در يكي از گروهان هاي لشكر 81 زرهي كرمانشاه در شهرستان اسلام آباد غرب
تأثير انقلاب اسلامي و پيام هاي امام (ره) در ارتش چگونه بود؟
واقعاً تأثيرگذاري بسيار خوبي داشت و از طرق مختلف با توجه به شرايط مسؤوليتي و سني كه داشتيم مطلع شديم و از جرياناتي كه در كشور رخ مي داد بطور نسبي همكارانم را آگاه مي كردم.
وقتي كه جنگ شد شما در كجا خدمت ميكرديد؟
رئيس شعبه طرح و برنامه هاي دانشكده زرهي بودم.
روحيه ي ارتش آن موقع چه وضعيتي داشت؟
در يگان و محدوده اي كه من خدمت مي كردم مشكلي نبود و همه آمادگي كامل براي دفاع از ايران اسلامي داشتند . قبل از شروع جنگ تحميلي تعدادي از يگان هاي عمده ي مركز زرهي در خطوط مرزي جهت كمك به مرزداران با توجه به پيروزي انقلاب اسلامي حضور داشتند.
اولين بار به كدام جبهه عازم شديد؟
محور ماهشهر - آبادان در منطقه ي عملياتي جنوب
در كدام جبهه مجروح شديد؟
منطقهي جنوب و منطقه ي جنوب غرب
به نظر شما چرا صدام به ايران آن موقع حمله كرد؟
به تحريك آمريكا و ساير ابرقدرت ها و جلوگيري از نفوذ اسلام در منطقه نهايتاً جهان
چرا بني صدر دستور عقب نشيني به ارتش مي داد. يعني اين درست بود كه مي خواهد مثل هخامنشيان دشمن را قيچي كند؟
بني صدر هم يكي از عوامل دشمنان ما بود . نامبرده هيچ گونه اطلاع نظامي نداشت . احتمالاً دستور از خارج ميگرفت.
وضعيت سلاح هاي آماده به كار در ارتش چگونه بود؟
خوب بود با همان سلاح ها بود كه جلو پيشروي دشمن را به عمق ايران اسلامي سد كردند.
بعد از انقلاب بعضي ها مي گفتند اگر ارتش حالا حالا بخواهد بجنگد . در زاغه هاي ما مهمات فراوان انبار شده است، درست بود؟
به هر حال پيش بينيهاي لازم با توجه به شرح وظايف و جداول سازماني انجام شده بود.
اولين بار كه حصر آبادان شكسته شد . شما در كدام جبهه بوديد؟
من در مكان ديگري مأموريت داشتم.
به نظر شما نوع جنگيدن ارتش و سپاه ايران با كدام كشور قابل مقايسه است؟
با هيچ كشوري زيرا (ايمان و اراده و رهبري و پشتكار كافي و وافي داشتيم)
به نظر شما علت شكست ارتش عراق با آن همه تجهيزات و پشتيباني دولت هايي چون آمريكا و انگليس و... چه بود؟
ايجاد انگيزه و ايمان و لطف خداوند و هدايت رهبري در سلسله مراتب فرماندهي جنگ تحميلي شكست عراق بود.
با اين كه ايران از هر طرف تحريم بود سلاح براي جنگيدن از كجا تأمين ميكرديد؟
نگهداري صحيح و بازسازي ادوات و وسايل جنگي وابستگي ما را به خارج قطع كرده بود.
علت اين كه ارتش و سپاه از روحيه ي بالايي برخوردار بودند چه بود؟
ايمان و انگيزه و سفارشات و توصيه هاي بنيان گذار جمهوري اسلامي ايران امام (ره)
نقش بسيج درجنگ چقدر مؤثر ميدانيد؟
كاملاً مؤثر مي دانم زيرا صادقانه - مخلصانه- بي توقع و دور از هر گونه دسته و جناح بندي ميجنگيدند.
در چند عمليات شركت داشته ايد؟
در عمليات هايي كه يگان هاي خدمتي من انجام داده اند. ( تيپ 37 زرهي - لشكر 6 زرهي- لشكر 88 زرهي)
ارتش از چه زماني اقدام به ساختن انواع سلاح كرد؟
سفارش و توصيه هاي رهبر و بنيان گذار انقلاب اسلامي و ايجادانگيزه جهت رسيدن به خود كفايي
آيا شما هم در ساختن سلاح كمك كرديد، مثلاً طرح بدهيد و يا نظريه هاي مشورتي بديد؟
خير- ولي در امر آموزش سهم به سزايي داشتهام
اگر از شما بپرسند ايمان را تعريف كنيد چه ميگوييد؟
عشق و علاقه به هر چيزي كه رضاي خداوند در آن باشد.
اگر از شما بپرسند عشق به وطن، يعني چه؟ چه مي گوييد؟ شنيدم يك بار در انتخابات شركت كرده ايد، آيا واقعاً سياست را دوست داريد؟
وظيفه هر ايراني است كه به ملت و مملكت و حدود و ثغور خود افتخار كند . من در دوره هشتم انتخابات مجلس شوراي اسلامي شركت كردم . سياست در حد آگاهي دوست دارم.
در حال حاضر چه درجهاي داريد؟
سرتيپ 2 جانباز بازنشسته.
آيا درجه ي تشويقي هم داشته ايد. به چه خاطر؟
بيش از 60 ماه ارشديت دارم . با انگيزه رشادت در جنگ و حسن انجام امور محوله.
ارتش را در يك جمله تعريف كنيد؟
پا در ركاب بودن و اجراي هر گونه عمليات در زمان معين (كوتاهترين زمان تعيين شده)
اين روزها سرگرمي شما چيست؟
انجام امورات زندگي و كمك به اعضاي خانواده و فرزندانم
جنگ هاي آينده، به نظر شما جنگ چيست؟
اگر جنگ فرهنگي و رواني نباشد . كماكان توپ و تانك و ساير ادوات نظامي و نفرات بايد حضور فعال در عمليات هاي نظامي داشته باشند.
اگر دوباره جنگ بشود، حاضريد به جبهه برويد، چرا؟
با كمال ميل چون به عنوان يك سرباز عالي رتبه آموزش هاي لازم را فرا گرفته ام و هميشه به عنوان سرباز باقي خواهم ماند . ا نشاا...
يك جمله براي جوانان امروز مي دانيم كه دشمن شناسي هنر است دشمن را چگونه بشناسيم؟
بالا بردن اعتقادات ديني و مذهبي . بي توجهي به عمل كرد و شعار دادن كساني كه مسئوليت ندارند و توجه و آگاهي به جان فشاني و از خود گذشتگي جوانان ديروز و پيران امروز و بررسي عمل كرد دشمنان در سطح دنيا در سه دههي اخير.
آيا تا به حال به عنوان يك ايثار گر از شما قدرداني شده؟
همه ي سلسله مراتب و مسؤولان لشكري و كشوري به ايثارگران لطف و محبت دارند كه ان شاءالله توجه به اين قشر در سرلوحه ي كارشان باشد. ضمناً در مهرماه 1388 به عنوان يكي ازچهره هاي ماندگار رسته ي زرهي ارتش جمهوري اسلامي ايران تعيين و ضمن معرفي قدرداني به عمل آمد.
از اين كه وقت خود را در اختيار سلمان گذاشتيد، متشكرم.
من هم متشكرم. با آرزوي توفيق براي همهي خدمتگزاران
هفته نامه سلمان، ش 453