استخاره به معناي طلب خير كردن است و زماني صورت مي­گيرد كه شخص در انجام كاري متحيّر باشد و از راه­هاي معمولي نتواند خوبي يا بدي آن كار را تشخيص دهد. در اين جا اگر شخصي واقعاً و قلباً رو به درگاه الهي بياورد و از او كمك و استعانت بجويد و قصد داشته باشد هر آنچه استخاره به او بگويد، عمل نمايد، قطعاً خداوند راه خير و خوبي را در پيش روي او مي­گذارد.

در احاديث و نيز سيره­ي امامان معصوم (ع) رجوع به استخاره و عمل به آن، امري مسلّم و قطعي مي­باشد. بحث تفضيلي درباره­ي استخاره و روش­هاي آن و نيز بررسي بحث­هاي كلامي و روايي آن، ظرفيتي بيش از يك مقاله مي­طلبد. اما در اين نوشتار، اشاره به چند نكته، خالي از فايده نيست.

نكته­ي اول

رجوع به استخاره، بايد بعد از انديشه و مشورت صورت بگيرد. به عبارت ديگر؛ شخص در كاري كه مي­خواهد انجام دهد اول تفكر نمايد و معايب و محاسن آن كار را بررسي كند و اگر با  اين كار نتوانست خوبي يا بدي عمل مورد نظر را بفهمد، از عقل و تجربه ديگران نيز استفاده مي­كند و با آن­ها مشورت مي­نمايد و اگر با مشورت نيز ابهام برطرف نشد، رجوع به استخاره مي­كند. پس استخاره نبايد جاي تعقل و مشورت را بگيرد. متاسفانه بعضاً مشاهده مي­شود كه افرادي در همان مرحله­ي اول، بدون آن كه كار مورد نظر را ارز يابي كنند، به استخاره روي مي­آورند كه غلط و بر خلاف فلسفه­ي استخاره مي­باشد.

نكته­ي دوم

استخاره بايد براي كارهاي مهم انجام گيرد، نه هر كار پيش پا افتاده­اي بعضاً ديده مي­شود افرادي براي كارهايي مانند بازار رفتن، ميهماني، تفريح و... متوسل به استخاره مي­شوند و اساساً تصور مي­كنند در هر كاري بايد استخاره كرد، قطعاً چنين كاري غلط است، زيرا اگر قرار است در هر كاري استخاره كنيم، در استخاره كردن هم بايد استخاره كنيم، يعني استخاره كنيم كه، آيا استخاره بكنيم يا نه. در هر صورت استخاره بايد در كارهاي مهم باشد نه كارهاي عادي و روز مره.

نكته­ي سوم

هر كس نيازمند به استخاره مي­باشد، شايسته است خودش شخصاً با استفاده از قرآن و تسبيح استخاره نمايد، زيرا هنگام استخاره و طلب خير از خداوند، شخص بايد اتصال به عالم غيب پيدا كند و از درون تضرع نمايد و از خداوند خير خود را طلب كند. اين حالت كه حالتي عرفاني است، شايسته است توسط شخصي انجام گيرد كه در كارش متحيّر شده و به دنبال راه چاره مي­باشد و چه بسا خداوند اين حالت تحيّر براي او پيش آورده تا وي با اتصال به خداوند و تضرع به درگاه او، حالتي معنوي پيدا كند و نورانيتي برايش حاصل شود. پس شايسته است اين كار توسط خود شخص انجام بگيرد، مگر اين كه وي براي اين كار عذري داشته باشد، ما در هيچ كتب روايي سراغ نداريم كه ياران ائمه (ع) از آنها درخواست استخاره كرده باشند و اين نكته­اي ظريف است كه از آن غفلت مي­شود.

نكته­ي چهار

اساس استخاره اين است كه يك مرتبه صورت گيرد نه چند مرتبه. ملاك دفعه­ي اول است، خواه خوب بيايد يا بد. برخي افراد آنقدر استخاره مي­كنند تا هدف مورد نظرشان تامين شود، اين كار در واقع استخاره و مشورت با خدا نيست بلكه عمل نكردن به نظر خود است. از روايات وارده از اهل بيت (ع) استفاده مي­شود كه ملاك در استخاره مرتبه اول است، خواه خوب بيايد يا بد.

البته عمل به استخاره واجب شرعي نيست، اما اگر كسي خواست عمل كند، مي­بايست به همان چيزي كه در مرتبه اول آمده، عمل كند مگر اين كه استخاره­ي دوم با فاصله­ي زماني زيادي صورت گرفته باشد.

نكته­ي پنجم

همان گونه كه معلوم است، استخاره در رابطه با كارها و افعال آدمي است كه آيا انجام بدهد يا ندهد. كار استخاره نشان دادن واقع نمي­باشد، چنانچه عده­اي تصور مي­كنند، مثلاً اگر شخصي فرزندش مفقود شده باشد، استخاره به ما نمي­گويد كه او زنده است يا مرده. و يا اگر مالي به سرقت رفته باشد  ، استخاره به ما نمي­گويد كه آن مال پيدا مي­شود يا نه، پس شان استخاره و كار كرد آن، انجام يا ترك كار است نه واقع نمايي حوادث و خبر دادن از آينده.