دوان، روستايي است از توابع بخش مركزي شهرستان كازرون در استان فارس ايران.
روستاي دوان از كهنترين دهكدههاي ايران بوده كه در جنوب غرب استان فارس
و در حدود ۱۵ كيلومتري شمال شرق شهرستان كازرون واقع شدهاست. و در
دامنه٦#34; كوهي از رشته كوههاي زاگرس قرار دارد.
گويش كهن فارسي از ويژگيهاي اين روستاست. پيرامون قدمت تاريخي اين روستا
(چه پيش از اسلام و به خصوص در زمان ساسانيان و چه پس از آن) مقالات زيادي
ارائه شدهاست. وجود گورستانهاي متعدد، ته ستونها، يك بناي احتمالاً
ساساني در داخل روستا، كتيبههايي به خط كوفي و قلعه٦#34; دختر اين روستا
جزء اسناد تاريخي آن محسوب ميشوند.
تقريباً در اكثر كتابهايي كه پيرامون جغرافيا و تاريخ كلي شهرستان كازرون
منتشر شده نامي از اين روستا آمدهاست.. كتاب "روستاي دوان و بيست قرن
تاريخ" نوشته مرحوم "يداله سعادت" اطلاعات جامعي پيرامون تاريخ اين روستا
در بر دارد.
بنايي كه كمتر در
متون منتشر شده از آن نام برده شده و حتي عليرغم تمامي شايستگيش از ثبت در
فهرست آثار ملي ايران نيز باز ماندهاست، در ارتفاعات بالاي كوههاي دوان
واقع شده و به «قلعه دختر» معروف ميباشد.
اين بنا بر روي يكي از ارتفاعات بلند رشته كوههاي شمالي كازرون و مشرف
به دشت وسيع اين شهرستان واقع شدهاست. بيان دقيق قدمت آن نيازمند حضور
كارشناسان ميراثفرهنگي و حفاري دقيق منطقهاست، اما با در نظر گرفتن شواهد
حداقلي كه از مدفون شدن در خاك در امان ماندهاند (مانند ديوارههاي دور
قلعه، خورده سفالهاي درون آن، ديوارهها و نوع بناهاي ساخته شده درون
قلعه، ملات به كار رفته در بنا و...) ميتوان فرض اوليه را بر ساساني بودن
آن قرار داد.
(بيان قدمت و كاربري
دقيق اين قلعه منوط به پژوهش و كاوش كارشناسان و متخصصين حوزه
ميراثفرهنگي ميباشد.) عدم توجه حفاظتي و علمي (نبود يا پايين بودن مطالعه
پيرامون آن) بعلاوه كاوشهاي غيرمجاز منجر به وارد آمدن صدمات فراواني به
اين قلعه٦#34; تاريخي شدهاست.