|
عمادالدین شیخ الحکمایی : نوشتن شرح حال و زندگي پيامبر مكرم اسلام(ص) از ميانه سده دوم هجري آغاز شد. اين گونه كتب كه به سيره و مغازي شهرت دارند و از كهنترين نمونههاي آن سيره ابن هشام و مغازي واقدي است. يكي از مشهورترين آثار از اين دست كه به سيَر كازروني شهرت دارد كتابي است كه به نامهاي مولود النبي (ص)، سيره المصطفي، و المنقي في سيره المصطفي نيز خوانده ميشود. اين كتاب كه در اصل به عربي نوشته شده است از زمان تاليف به بعد مورد توجه ويژه اهل علم قرار گرفته است. ازين كتاب دو ترجمه فارسي نيز موجود است. يكي به دست فرزند مولف(عفيف الدين محمد) و ديگري به دست عبدالسلام بن علي ابرقوهي انجام شده است. ترجمه دوم به نام نهايه المسؤول في رواية الرسول در سال 1366 ش توسط انتشارات علمي و فرهنگي و با تصحيح محمدجعفر ياحقي به چاپ رسيده است.
و اما مولف كتاب، شيخ سعيدالدين ابوسعد محمدبن ضياءالدين مسعود بلياني كازروني، مكنّي به ابوالمحمدين و مشهور به مولانا، در فقه و حديث سرآمد و مورد توجه و رجوع علماي زمان بود. او در كازرون به دنيا آمد و از ابتدا نزد شيخ امينالدين به كسب علم پرداخت، و در طريقت مريد وي بود. سپس به شيراز رفت. پياده و پابرهنه به سفر خانه خدا رفت. به شهرهاي بسيار سفر كرد و از مشايخ بسيار حديث شنيد و از آنان، از جمله شيخ ركن الدين منصور راستگو و ظهير الدين اسماعيل پسران صدرالدين ابي المعالي مظفر، اجازة نقل حديث گرفت. سپس به تصنيف و تدريس پرداخت. در شيوه تدريس، خندهرويي و اخلاق نيك و رعايت تقوا و بزرگداشت سنت نبوي، مشهور و يگانه بود.
در كنار رباط شيخ كبير، ابوعبدالله خفيف، رباطي ساخت و در آنجا سالها تدريس كرد. در درس مولود النبيِ او هزاران تن حاضر ميشدند. بيش از هفتاد تن، هر روز به درس صحيح بخاري او ميآمدند و صدها تن درس او را تقرير ميكردند.او مورد توجه حاكمان وقت نيز بود؛ چنانكه خواندمير از ديدار امير مبارزالدين محمد با او (پس از شكست شاه ابواسحاق اينجو در جمادي الثاني 753) در رباط شيخ كبير و گفتگوي آن دو خبر داده است. او دو پسر دانشمند به نامهاي عفيف الدين محمد و نسيم الدين محمد داشت و به همين سبب به ابوالمحمدين شهرت يافت. از آثار ديگر اوست:
ـ مطالع الانوار في شرح مشارق الانوار (شرحي بر مشارق النبويه رضي الدين حسن بن محمد صغاني، در گذشته 650ق است.)
ـ كتاب المسلسلات (در سال 742 پايان يافته است.)
ـ كتاب شفاءالصدور
ـ كتاب المحمدين
ـ روضة الرائض في علم الفرائض
ـ جامع المناسك
ـ شرح ينابيع الاحكام / كه با مرگ وي ناتمام ماند.