پیش در آمد:

مدتها دراین اندیشه بودم که قلم برگیرم،  بسهم خود و بنا به تخصص، ترجیحاً با نگاهی علمی – کارشناسی و فارغ از دیدگاه سیاسی درقالب دست نوشته هایی به طرح موضوعات مرتبط با شهرستانمان بپردازم.  در این اثنا و به عنوان اولین گام از طرف عده ایی از دوستان شفیق تشویق به راه اندازی سایت ایترنتی شدم که به لطف خدا عملی شد. به دنبال بهانه ایی برای نوشتن بودم که نکته ظریفی در بیانات امام جمعه محترم شهرستانمان توجه ام را به خود جلب کرد . حجت الاسلام و المسلمين خرسند امام جمعه محترم كازرون درخطبه های نماز جمعه 5 مهرماه 1387( مقارن با روز قدس) در بخشی از خطبه‌هاي نمازجمعه پیرامون مسايل شهرستان کازرون مواردی را متذکر شدند و در این بین  به نکته ظریفی اشاره داشتند و آن اینکه: شهرستان كازرون را فقط جاده در بن‌بست قرار نداده، فرهنگ ما آنرا در بن‌بست قرار داده است.

نظر به تخصص و خاستگاه فکری و اندیشه ای و نیز اعتفاد عمیق به اهمیت مؤلفه فرهنگ و بسترساز بودن آن برای توسعه و پیشرفت هر منطقه و نیز با الهام از فرمایش امام جمعه محترم که الحق شاه کلید توسعه نیافتگی شهرستانمان را به درستی متذکر شده اند،  بر آن شدم من بعد با نگاهی کارشناسی و تحلیل علمی فراتر از موضوع فوق مهمترین چالشها، تنگناها، محدودیتها، ظرفیتها و پتانسیلهای رشد و توسعه شهرستان کازرون را در قالب  سلسله یادداشتهایی در وب سایت شخصی خود و در صورت  امکان در نشریات محلی به رشته تحریر درآورم. با توجه به تنوع موضوعات در حیطه فوق تلاش می شود به فراخور حال هر بار به یکی ازموضوعات فوق بپردازم.

بدین منظور از تمام اندیشمندان، دانش پژوهان ، صاحبنظران و علاقمندان به توسعه و پیشرفت شهرستانمان در خواست می کنم تا با ارائه نقطه نظرات، پیشنهادات و ارسال اطلاعات مرتبط اینجانب را در این تلاش علمی یاری فرمایند.

فصل اول: چشم اندازها و چالشهای فرهنگ توسعه در شهرستان کازرون :

 1-1 - طرح مسئله :

امام‌جمعه محترم شهرستان کازرون  در بخشی از  سخنان خود در نماز جمعه مورخ 5 مهرماه 1387( مقارن با روز قدس)  يكي از مهم‌ترين علت‌هاي توسعه نيافتگي كازرون را علت‌هاي فرهنگي‌ دانست كه در شهرستان حاكم بوده است. و اينكه اين مسأله را در ذهن ما جا انداخته‌اند كه كازرون توسعه پيدا نمي‌كند و به همين دليل ثروتمندان ما تا تمكن پيدا كرده‌اند از كازرون كوچ مي‌كنند و پشت سرشان را هم نگاه نمي‌كنند تا وقتي كه مي‌ميرند لطف مي‌كنند و جنازه‌شان را به كازرون مي‌آورند. بعد از مرگشان هم ثروتشان به كازرون بر نمي‌گردد.  ایشان در ادامه اشاره می کنند:

در همين قضيه‌ي پتروشيمي علاوه بر اينكه چند بار عرض كرديم كه سهام آنرا بخريد، ثروتمندان كازروني استقبال نكردند اما اگر ثبت‌نام ماشين باشد بيشترين ثبت ‌نام آن در كازرون است!

كازرون را فقط جاده در بن‌بست قرار نداده، فرهنگ ما آنرا در بن‌بست قرار داده است. راه خروج كازرون اين است كه سرمايه‌داران اين شهر بيايند در كازرون سرمايه‌گذاري كنند، كار توليدي بكنند و اشتغال ايجاد كنند نه اينكه فقط فكر سود شخصي باشند. خطاب من به افراد متمكن است كه اين روحيه را كنار بگذاريد. پس آن عرق ملي و حب وطن كجا رفت؟! حق آب و خاك كجا رفت؟! چرا اصفهان و يزد توسعه پيدا مي‌كند. خيلي از مردم آنها در شهرهاي ديگر زندگي مي‌كنند اما ثروتشان را به وطنشان مي‌برند. اين فرهنگ را اگر درست كنيم، شهر ما هيچ چيزي از جاهاي ديگر كم ندارد. البته دولت هم بايد توجه كند ولي فقط توجه دولت كارساز نيست.

امام‌جمعه كازرون در ادامه با اشاره به برخي از رفتارهاي سرمايه‌داران كازروني گفت: نه فقط خودشان نمي‌آيند در كازرون سرمايه‌گذاري كنند بلكه مانع سرمايه‌گذاران ديگر هم مي‌شوند. وي با اشاره به اعتبارات دولت براي بنگاه‌هاي زود بازده گفت: از اين اعتبارات درصد كمي در كازرون جذب شده از 160 ميليارد اعتبار چيزي حدود 20-30 ميليارد جذب شده و اين نشان مي‌دهد كه هم خوب استقبال نكرده‌اند و هم مسئولان دولتي اهتمام لازم را نداشته‌اند.

در یک جمع بندی می توان موارد مطرح شده توسط امام جمعه محترم پیرامون موضوع فوق را در قالب  چندین محور به شرح ذیل بیان نمود:

1-      يكي از مهم‌ترين علت‌هاي توسعه نيافتگي كازرون علت‌هاي فرهنگي است.

2-      القاء این مسئله که كازرون توسعه پيدا نمي‌كند.

3-      ثروتمندان کازرونی تا تمكن پيدا كرده‌اند از كازرون کوچ کرده اند و بدتر از آن دیگر پشت سرشان را هم نگاه نکرده اند..

4-   ثروتمندان كازروني در قضيه‌ي خرید سهام پتروشيمي کازرون استقبال نكردند اما اگر ثبت‌نام ماشين باشد بيشترين ثبت ‌نام آن در كازرون است!

5-      كازرون را فقط جاده در بن‌بست قرار نداده، فرهنگ ما آنرا در بن‌بست قرار داده است.

6-      چرا اصفهان و يزد توسعه پيدا مي‌كند؟و چرا مردم آنها در شهرهاي ديگر زندگي مي‌كنند اما ثروتشان را به وطنشان مي‌برند؟

7-      شهرستان ما هيچ چيزي از جاهاي ديگر كم ندارد.

8-      البته دولت هم بايد توجه كند.

9-   گلایه از برخي رفتارهاي سرمايه‌داران كازروني که نه فقط خودشان در كازرون سرمايه‌گذاري نمی كنند بلكه مانع سرمايه‌گذاران ديگر هم مي‌شوند.

10-  چرا درصد كمي  از اعتبارات اختصاصی دولت براي بنگاه‌هاي زود بازده در كازرون جذب شده است. (از 160 ميليارد اعتبار چيزي حدود 20-30 ميليارد جذب شده است).

با توجه به اینکه موضوعات مطرح شده از حیث علت یابی توسعه نیافتگی شهرستان کازرون از اهمیت بسیا بالایی برخوردار بوده و نیز با توجه به اینکه  جسته و گریخته و بویژه  در جریان انتخابات آگاهی نسبی از نگرش عموم مردم شهرستان کازرون ( شهر و روستا ) پیدا کرده ام که بخشی از عمده ترین دغدغه های ایشان نیز همین موضوعات بوده است،  لذا  ضروری است تا با کنکاش علمی  پاسح منطقی و همه جانبه ایی به آنها داده شود.

 اینجانب تلاش می کنم تا در حد وسع و در  جستجوی پاسخ برای  سئوالاتی که پیرامون هر کدام از موضوعات فوق در ذهن شکل می گیرد مطالبی را تقدیم همشهریان عزیز نمایم.

بدین منظور ضروری است ابتدا با کنکاش در متون توسعه بنیان نظری بحث مشخص شود.

 1-2 -  بنیان نظری:

 اساساً براي اينكه توسعه و پیشرفت در جامعه ایی شكل گرفته و به ثمر برسد، لازمه ي آن در عقلايي شدن معرفت ها، وقوف افراد، ترويج روحيه ي همه خواهي افراد براي عضويت در جامعه و مشخص شدن روابط آنان به روابطي معلوم، مشخص و منظم خواهد بود. در اين صورت مي توان از نيروي انسان ها و نيرو هاي عظيم بالقوه آنان و ازجمله سرما یه های آنها بهتر استفاده كرد. اين امر می تواند بهره وري بهتر و كارآمد تر سرمايه و تكنولو‍ژي مواد و انرژي را  نیز شكل داده و روش هاي برخورد با مسائل و مشكلات فردي، خانوادگي و اجتماعي و اقتصادي را بهبود بخشند.

 اين خود، ضرورت ايجاد نظام هاي ارزشي جديد و تازه اي را باعث مي شود كه بايد با نظام هاي ارزشي موجود تلفيق شده و متكامل تر گردد. مزید بر آن باید توجه داشت تغيير و تحول پرشتاب دنياي كنوني ايجاب مي كند كه ظرفيت تغيير پذيري افراد يك جامعه افزايش يابد. از اين رو بايد كار به منزله ي يك ارزش، در سطح جامعه مطرح شود و از قداست بالايي برخوردار گردد و مؤلفه هایی همچون وقت شناسي، كار جمعي، روحيه ي انتقاد پذيري، نظم پذيري و ظابطه گرايي كه ابزارهاي مهم و تعيين كننده ي رشد و توسعه به شمار مي روند بطور گسترده اي در بين آحاد مردم شكل گرفته و به مرحله اجرا در آيند

 تقریباً اکثر صاحب نظران توسعه بر این باور هستند، زماني كه فرهنگ يك جامعه پذيراي توسعه نباشد تحول در آن فرهنگ مي‌تواند مقدمه اي براي توسعه در ابعاد گوناگون آن باشد. بیش از دو دهه پس از شروع نخستين برنامه ريزي‌هاي توسعه ( دهه 1950 ميلادي ) با محوريت انتقال تكنولوژي ، مشخص شد كه اين انتقال به خودي خود نمي‌تواند مشكل توسعه نيافتگي كشورهاي جهان سوم را بر طرف كند. بنابراين از اواخر دهه هفتاد اين فكر به تدريج شكل گرفت كه لازم است، انتقال تكنولوژي با مجموعه‌اي از اقدامات فرهنگي همراه باشد و بدیتن ترتیب مفهوم توسعه فرهنگي از همين زمان به شكل جدي مطرح شد.

 پس از انقلاب اسلامي جهت توسعه همه جانبه كشور اهدافي از جمله پرورش انسان با ارزش‌هاي والا ، تقويت روحيه احترام به قانون و حقوق انسان ، تحقق و گسترش حس وظيفه شناسي ، ايجاد زمينة مناسب براي مشاركت عامه مردم ، توسعه و تحكيم برادري اسلامي و تعاون عمومي مورد توجه قرار گرفت و بطور کلی در سند برنامه های توسعه اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي کشور جایگاه ویژه ایی برای مقوله فرهنگ قائل شده اند.  این خود نشان ازاهميت قائل شدن براي عوامل اجتماعي ـ فرهنگي ( قانونگرايي ، وظيفه شناسي ، مشاركت و تعاون ) است.  اما جای تأسف است که بگوییم تاکنون جايگاه اين عوامل هيچگاه در توسعه بدرستي تبيين نشد و جهت عملياتي كردن آنها برنامه ريزي مناسبي صورت نگرفت.

آنجه مسلم است این است که توسعه همه جانبه يك كشور مانند تحول شخصيت آدمي است كه بايد در همة جنبه‌هاي اجتماعي ، رواني ، شناختي ، اخلاقي ، عاطفي ، جسماني و حركتي بصورتي هماهنگ رشد و تكامل يابد . بنابراين غفلت از جنبه‌هاي رواني ،اجتماعي و فرهنگي در توسعه يك جامعه ممكن است به توسعه نامتوازن و تك بعدي منجر شود .

 مؤلفه‌هاي فرهنگي تاثير گذار بر توسعه طيف وسيعي از عناصر رواني و اجتماعي و حتي شخصيتي را در بر مي‌گيرد كه محققان هر كدام بر اساس نگرش خاص خود به چند عامل از آنها پرداخته‌اند .احساس غرور و سربلندي ، حس رقابت و برتري طلبي ، انگيزه پيشرفت ، وجدان كاري ، سخت كوشي ، اميدواري ، احساس نزديكي و يكپارچگي شهروندان ، احترام به قانون و نظم ، احساس دلبستگي به محل زندگي( احساس تعلق خاطر به سرزمین) ، استقبال از دستاوردهاي مثبت فرهنگي ساير جوامع از جمله عوامل مهم رواني توسعه در يك جامعه به حساب مي‌آيند كه نقش آنها كمتر مورد توجه قرار گرفته است.

توسط اندیشمندان ذیربط نياز به پيشرفت به عنوان  عامل مهمي در پيشرفت جوامع تلقي شده و از روي بررسي آثار باستاني ، اسطوره‌ها و به طور كلي ميراث فرهنگي جوامع به نقش اين نياز در پيشرفت بشري تاكيدشده است.  ساير عوامل روان شناختي نيز مي‌توانند زيربناي عوامل اجتماعي و فرهنگي توسعه باشند . به عنوان مثال مشاركت مردم در توسعه مورد توجه اكثر برنامه ريزان  توسعه و از جمله توسعه فرهنگي قرار گرفته است . اما اين مشاركت كه فعاليتي اجتماعي و فرهنگي محسوب مي‌شود ، به عوامل متعدد روان شناختي وابسته است . براي مشاركت بايد حس مسئوليت پذيري شهروندان افزايش يابد ( يعني مشاركت امري اختياري نيست و احساس مسئوليت شهروندان نوعي الزام براي مشاركت بوجود مي‌آورد ). و اين احساس نيز خود به دلبستگي افراد به جامعه شان وابسته است . براي دلبستگي به محيط زندگي فرد بايد اميد به توسعه آن داشته باشد . احساس امنيت نيز در توسعه مورد تاكيد قرار گرفته است . يك جامعه براي پي ريزي روابط اجتماعي مناسب ، رشد و بالندگي افراد جامعه و نهايتاً مشاركت افراد سازندگي ، نيازمند احساس ايمني است .

 شايد نقش اين احساس در مشاركت‌هاي اقتصادي نسبت به جنبه‌هاي ديگر توسعه ملموس تر باشد . در اين زمينه حتي خود جامعه شناسان بين امنيت كه مقوله‌اي اجتماعي است و احساس امنيت به عنوان يك مولفه روان شناختي تفاوت قائلند و براي اين احساس رواني اهميت بيشتري درنظرمي‌گيرند. .
از اين روست كه برنامه ريزان توسعه سعي دارند قبل از اجراي هر برنامه اصلاحي ، نگرش‌ها را با خود همراه ساخته و با افزايش اميد ، احساس تعلق ، مسئوليت پذيري و احساس ايمني ، مشاركت افراد جامعه را در برنامه‌هاي توسعه‌اي تضمين كنند.

نتیجه اینکه  تقریباً با قطعیت می توان گفت،  توسعه و پیشرفت هر منطقه تا اندازه زیادی مرهون حمایت و مشارکت مردم آگاه و مسئولیت پذیر آن منطقه خواهد بود.

بدین ترتیب با اتکاء بر مباحث مطرح شده در مبحث بنیان نظری، می توان محورهای فوق را مد نظر قرار داده و پاسخ هایی  مناسب ارائه داد. از این رو هر کدام از محور های فوق محور مباحث بخشهای بعدی این نوشتار را تشکیل می دهند که جهت مطالعه علاقمندان در پست های پی در پی وجداگانه تقدیم می گردد.

ادامه دارد....