به گزارش کازرون‌نما به نقل از اقتصاد ایران آنلاین؛ نام غلامحسین نوذری با دولت نهم عجین شده است؛ وزیری که بیش از ۷۳۰روز به عنوان سکاندار صنعت نفت در ساختمان ۱۵طبقه وزارت نفت در خیابان طالقانی فعالیت کرد، ضمن این که وی نزدیک به دو سال مدیرعاملی شرکت ملی نفت را در دولت نهم برعهده داشت. منابع مطلع علت عدم ماندگاری نوذری در دولت دهم را بی ارتباط با آن جلسه معروف و حاشیه ساز هیات دولت نهم که چند وزیر پس از آن در فهرست سیاه قرار گرفتند، می دانند؛ جلسه ای که صفارهرندی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت نهم هم به زوایای پیدا و پنهان آن جلسه پرداخته است. نوذری که اهل نودان کازرون است و تحصیلات مهندسی کاربردی نفت و کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی از دانشگاه تهران دارد، از استخدام فرزندان شهدا، زنان سرپرست خانوار و استخدام یک فرزند از همکارانی که حین عملیات دچار حادثه ای می شوند که منجر به فوت یا از کارافتادگی می شود، به عنوان بهترین خاطرات خود در صنعت نفت یاد می کند و می گوید: با وجود همه تلاش های انجام شده اما شرایط فعلی اختیاراتی که مدیران عامل اصلی شرکت های مختلف نفت و گاز دارند متناسب با ماموریت ها و مسئولیت های آنها نیست.

در عین حال، ظاهرا نوذری ناگفته های بسیاری از وزارت نفت دارد و دوست ندارد همچون داوود دانش جعفری (وزیر اقتصاد دولت نهم) آنها را رسانه ای کند، اما وی درباره دلایل عدم حضورش در دولت دوم دکتر محمود احمدی نژاد تنها به گفتن این جمله بسنده می کند: «باید از خودمان بگذریم تا انقلاب اسلامی بماند.» راه اندازی ۵ فاز پارس جنوبی، تعیین تکلیف توسعه میادین بزرگ نفت و گاز ایران همچون یادآوران، آزادگان، جفیر، آزادگان شمالی، چهار فاز ۶، ۷، ۸ و ۹ پارس جنوبی، تشکیل مجمع کشورهای صادرکنندگان گاز، امضای قرارداد صادرات گاز به سوئیس و عبور ظرفیت تولید نفت ایران از مرز ۴میلیون و ۲۰۰هزار بشکه در روز بخشی از اقدامات نوذری طی بیش از ۷۳۰روز مدیریتش در وزارت نفت گزارش شده است. بر این اساس با توجه به وضع موجود صنعت نفت و گاز کشور گفت وگویی با غلامحسین نوذری ترتیب داده ایم.

برنامه افزایش سهم تجارت گاز ایران از حدود یک درصد به ۱۰درصد در افق۱۴۰۴ موضوعی است که این روزها کمتر به آن توجه می شود. وضعیت کلی تولید و صادرات گاز ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟

جمهوری اسلامی ایران با در اختیار داشتن ۳۲تریلیون مترمکعب ذخایر گاز طبیعی در مجموع بیش از ۱۶درصد از ذخایر این حامل انرژی پاک را در اختیار دارد. بنابراین با توجه به این حجم ذخایر عظیم گاز باید حداقل ۱۰درصد از تجارت جهانی گاز در اختیار ایران باشد، چنانچه کشوری این مقدار منابع گاز طبیعی در اختیار داشته باشد بدون داشتن حتی یک بشکه نفت به سادگی می توان آن را اداره کرد که برنامه مورد اشاره شما نیز بر همین اساس مورد توجه قرار گرفته بود. چنانچه ملاحظه می شود کشورهایی همچون اندونزی و الجزایر تنها دارای ۱.۵ تا ۲درصد ذخایر گاز جهان هستند، اما در بخش صادرات سهمی بین ۴ تا ۵درصد از تجارت جهانی گاز را در اختیار دارند؛ از سوی دیگر گاز یک منبع مهم انرژی است اما ماهیت متفاوتی از نفت دارد، چراکه نفت قابل انتقال به سراسر دنیاست، اما انتقال گاز شرایط خاصی دارد بنابراین بازار متفاوتی هم دارد.

در همین راستا مذاکرات فروش گاز به کشور سوئیس از جمله موضوعاتی بود که در زمان حضور شما در وزارت نفت از رنگ و بوی خاصی برخوردار بود، ولی این روزها کاملا از رونق افتاده است. به نظر شما مهم ترین عامل به کما رفتن این قرارداد گازی چه بوده است؟

همان طور که می دانید این روزها شرایط تحریم، قراردادهای مختلف با کشورهای اروپایی را تحت تاثیر قرار داده است. در دولت نهم با وجود شرایط تحریم قرارداد صادرات گاز به سوئیس امضا شد که متاسفانه در دولت دهم نسبت به اجرا و عملیاتی کردن آن کوتاهی شد و کوتاهی ها این قرارداد گازی را به حالت کما برد. در قرارداد سوئیس، ترانزیت گاز از ترکیه به اروپا برعهده کشور سوئیس گذاشته شد و این کشور مذاکراتی را برای ترانزیت گاز از ترکیه به اروپا آغاز کرده بود و مذاکرات جدی را دنبال می کرد. پس از آن، ایران اعلام کرد که ترانزیت گاز را خود ایران باید انجام دهد، زیرا نظر مسئولان برای چنین تصمیمی این بود که چنانچه ترکیه بخواهد از ترکمنستان گاز بگیرد، ایران بتواند از این فرصت استفاده کرده و از خاک این کشور برای ترانزیت گاز به مرز اروپا استفاده کند. ولی با توجه به شرایط تحریم و این که سوئیس تنها کشوری بود که حاضر شد از ایران گاز بخرد، این موضوع در نامناسب ترین زمان مطرح شد و قرارداد را تحت تاثیر قرار داد.

یکی از چالش هایی که قرارداد خط لوله صلح را نیز تحت تاثیر قرارداد و درنهایت هندی ها را از این جمع خارج کرد و هرازگاهی موضوعِ بحث ایران و ترکیه بر سر قرارداد صادرات گاز هم می شود، قیمت این حامل انرژی است؛ در این شرایط تحریم، بهترین حالت تعیین قیمت گاز را چه روشی می دانید که دستمایه فشارهای بیشتر بین المللی نشود؟

همان طور که اشاره کردم گاز یک منبع مهم انرژی است، اما ماهیت متفاوتی از نفت دارد، در همین زمینه قیمت های گاز هم نوعا منطقه ای بوده، برای نمونه قیمت گاز در آمریکا با توجه به کشفیات جدید و اتفاقاتی که درخصوص شیل گس ها افتاده بین ۳ تا ۴دلار در ازای هر میلیون BTU است، درحالی که در اروپا بالای ۸دلار و در ژاپن ۱۱دلار قیمت این حامل انرژی است، ولی باید در نظر داشته باشیم که یک قرارداد گازی صرفا قراردادی اقتصادی نیست، برای مثال در مذاکرات صادرات گاز به پاکستان در دولت نهم این موضوع را مدنظر قرار دادیم که این کشور همسایه حدود ۱۸۰میلیون نفر جمعیت دارد و به دنبال یک منبع مطمئن انرژی است، چراکه بنابر اطلاعات موجود یک سوم از مردم این کشور از برق محروم هستند. هدف پاکستان از این خط لوله تامین خوراک گاز نیروگاه های برق بوده و مصرف خانگی ندارد.

با این وجود مشاهده می شود که پس از مذاکرات طولانی دو طرف در مورد همین قرارداد گازی، زمان بندی اجرایی با تاخیر روبه رو است و این روزها موضوع ساخت خط لوله صادرات گاز به پاکستان نیز به ماجرایی جدید تبدیل شده که تصور می شود روند اجرایی شدن آن را طولانی تر خواهد کرد.

دقیقا به همین علت که آمریکایی ها اعلام می کنند همه توان خود را برای اجرایی نشدن این قرارداد به کار خواهند برد؛ از جمله برای خارج کردن هندی ها اعلام کردند ساخت نیروگاه اتمی در هند منوط به عدم واردات گاز از ایران است، من تاکید دارم برای عملیاتی شدن این قرارداد باید همه مسئولان کشور هر کمکی که لازم است را انجام دهند. به نظر می رسد هزینه کردن ۵۰۰میلیون دلار برای ساخت این خط لوله درحالی که سالانه ۱۰۰میلیارد دلار درآمد نفتی داریم عدد کوچکی است. درواقع نیم درصد درآمد نفتی به یک پروژه بزرگ اختصاص یابد که برای حسن روابط پاکستان و ایران بسیار مفید است، حتی از برخی اخبار این گونه برمی آید که بر پاکستان هم برای عدم اجرای این قرارداد فشارهایی وارد کرده اند. به نظر من این تصمیم درست بود که به اجرای این خط لوله کمک شود تا بتوانیم بخشی از گاز خود را به کشور همسایه و برادر خود انتقال دهیم و انجام این کار بسیار مهم است. در این قرارداد که چارچوب آن در زمان دولت نهم امضا شده منافع هر دو کشور لحاظ شده است، از این رو، قرارداد گاز پاکستان قرارداد جامع و خوبی بوده و نباید تصور شود که در یک قرارداد فقط باید منافع کشور واردکننده یا صرفا کشور صادرکننده تامین شود بلکه هر قراردادی باید منافع طرفین را حفظ کند.

با این تفاسیر، وضعیت هند را درخصوص واردات گاز از ایران چگونه ارزیابی می کنید. آیا روزنه امیدی هست بار دیگر بازیگران خط لوله صلح در کنار یکدیگر جمع شوند؟

از آنجا که برای تحویل گاز به هند هنوز قراردادی امضا نشده و حتی چارچوب قرارداد هم فعلا مشخص نیست، به نظر می رسد هند آمادگی واردات گاز ایران را حداقل در مقطع فعلی ندارد، بنابراین درخصوص انتقال گاز به هند بهتر است که در آینده بحث کنیم. درنهایت معتقدم که اگر پاکستان حق ترانزیت اخذ کند باید شرایط را برای حفظ خط لوله به وجود بیاورد و این کار برعهده ایران یا حتی هند نخواهد بود که داخل خاک کشور دیگر امنیت یک خط لوله را حفظ کنند. از سوی دیگر این قرارداد یک قرارداد دوجانبه بین ایران و پاکستان است و فعلا هند در این قرارداد نیست.

یکی دیگر از اتفاقاتی که در زمان شما نهایی شد، موضوع تاسیس مجمع کشورهای صادرکننده گاز پس از سال ها مذاکره و انتخاب دبیرخانه و دبیرکل آن بود. چقدر این مجمع را در تحقق اهداف اولیه تاسیس و وظایف خود موفق می دانید؟

بله، در دولت نهم برای تاسیس و راه اندازی مجمع کشورهای صادرکننده گاز برنامه ریزی های زیادی صورت گرفت، اسا سنامه این مجمع در دولت نهم نهایی شد تا بتواند راهگشایی برای کشورهای صادرکننده گاز باشد و در چارچوب مشخصی با یکدیگر تعامل داشته باشند. عملکرد این مجمع جهانی گاز منتهی شد به برگزاری جلسات سالیانه و عملا دستاورد مشخصی برای کشورهای صادرکننده گاز نداشت؛ امید است این سازمان در آینده جایگاه واقعی خود را در تامین انرژی جهان پیدا کند.

نظر شما درباره قرارداد جنجالی کرسنت چیست؟

من قصد ندارم از قرارداد کرسنت دفاع کنم. شاید نقدهایی بر این قرارداد وارد باشد، اما از آن زمانی که عده ای این قرارداد را نقد کردند، برای این قرارداد مشکلاتی به وجود آمد، به طوری که اکنون هم به داوری ارجاع شده است. هم اکنون بیش از ۷سال از امضای قرارداد کرسنت می گذرد و در این مدت سهم گاز ایران در میدان مشترک سلمان با امارات در حال سوختن است، اکنون برخی از تاسیساتی که برای آن مجموعه در نظر گرفته شده بود آسیب دیده اند. از طرف دیگر باید نگاهی هم به عدم النفع تصمیمی داشت که در آن زمان اتفاق افتاد. امروز، سوال نمی شود که چرا ما ۷سال گاز نفروختیم فقط سوال می شود که چرا آن قرارداد امضا شد. در این قرارداد آمده بود که درخصوص هر گازی که به امارات در آن فاصله فروخته شد یا حتی بعد از صادرات گاز به شارجه، قرارداد قابل مذاکره بوده و تغییر قیمت امکان پذیر است.

آیا منظور شما این است که کرسنت قربانی سیاسی کاری ها شد؟

بهتر است این طور بگوییم که به نفع کشور است تصمیماتی که اتخاذ می شود منسجم باشد و از این تصمیمات حمایت همه جانبه شود و از سوی دیگر تصمیمات متناسب با زمان اتخاذ شود. سوال من این است که تکلیف این ۷سالی که ۶۰۰میلیون فوت مکعب در روز، گاز کشور در میدان مشترک با امارات سوخته شد و اماراتی ها گاز ترش همین میدان را بردند، چه می شود؟ چنانچه قرارداد این میدان هنوز پابرجا بود امروز بر مبنای همان قرارداد می توانستیم در شرایط قرارداد و به ویژه در قیمت آن تجدیدنظر کنیم، چراکه در بندی از این قرارداد تاکید شده بود پس از ۷سال می توان در مورد قیمت تصمیم گیری جدید کرد. به هرحال باید شخصی پیدا شود که پاسخگوی این آسیب ها باشد. بنابراین ممکن است قرارداد کرسنت مشکل داشت و نقدهایی بر آن وارد بود، اما نباید متوقف می شد. توقف کارهای بزرگ به این شکل، بی سابقه بوده است.

و آخرین سوال گازی این که در زمان وزارت شما، نه تنها موضوع صادرات از طریق خط لوله مورد توجه بود، تبدیل شدن ایران به یک قطب مهم تولید و صادرکننده ال.ان. جی هم مدنظر بود و سه پروژه پرشین، پارس و ایران ال.ان.جی با جدیت دنبال می شد. وضعیت کنونی کشور را برای ورود به بازار جهانی ال.ان.جی چگونه می بینید؟

همان طور که اشاره کردید برای ایجاد ظرفیت تولید ال.ان.جی یک قرارداد با توتال فرانسه، یک قرارداد با شل انگلیس و یک پروژه ایران ال.ان.جی وجود داشت که اقدامات مربوط به طراحی و مهندسی برای این پروژه ها انجام شد. به منظور اجرای بخش بالادستی، میان دستی و کارخانه ال.ان.جی برخی از این پروژه ها در مجموع به حدود ۲۰میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز بود، اما هم اکنون تنها ساخت یک کارخانه ال.ان.جی در منطقه عسلویه در دستور کار قرار دارد که از پیشرفت حدود ۶۰درصدی برخوردار بوده و با اجرایی شدن آن امیدواریم به زودی ایران رسما وارد بازار جهانی ال.ان.جی شود.

کمی هم از گاز فاصله گرفته و به نفت و دیگر بخش های پایین دستی این صنعت یکصدساله بپردازیم. شما سال ها مدیرعامل شرکت ملی نفت و پس از آن وزیر نفت ایران بوده اید، دوره ای که نتایج آن ظرفیت بیش از ۴.۳میلیون بشکه ای و تولید حدود ۴میلیون بشکه ای بود، در حال حاضر وضعیت صنعت نفت را چگونه ارزیابی می کنید؟

هم اکنون برداشت عمومی این است که وضعیت عمومی صنایع ما ازجمله در تولید نفت و در صنایع وابسته آن در شرایط بدی است و این دیگر نیاز به تخصص هم ندارد. البته فشارها و شرایط خارجی هست اما مشکل بزرگ تر شرایطی است که در این سال ها خارج از اراده مدیران و کارشناسان این صنعت بر آن تحمیل شده و تحریم ها هم مزید بر علت شده تا امروز که مشکلات نمود پیدا کرده است. مهم ترین راه حل این مشکل نیز اصلاح شرایط محیطی حاکم بر صنعت نفت است و اگر این شرایط محیطی را اصلاح کنند، نتیجه آن را در صنعت نفت هم خواهیم دید و تحولات هم رخ خواهه داد البته اینها تئوری هم نیست.

انتخاب دبیرکل اوپک یک تصمیم صرفا سیاسی است و همه چیز به شرایط روز انتخابات بستگی دارد و قطعا باید اجماع بین کل اعضا برای انتخاب دبیرکل اوپک حاصل شود. درخصوص بررسی شرایط نامزدهای پیشنهادی ایران، عربستان سعودی و عراق در اوپک، رایزنی های جمهوری اسلامی ایران با سایر اعضای اوپک برای دبیرکلی این سازمان آغاز شده است.