رئیس سازمان انرژی اتمی و وزیر سابق امور خارجه با حضور در نشست کمیسیون برجام ناگفته هایی از مذاکرات هسته ای و نیز مذاکرات با آمریکا در زمان دولت سابق را فاش کرد.

به گزارش عصرایران، اهم سخنان صالحی که از شبکه خبر پخش شد را در ادامه می خوانید:

بارها در صحن علنی و کمیسیون های مجلس توضیحاتی داده شده است. بازهم هرچقد لازم باشد توضیحات را ارائه خواهیم کرد. ببینید عزیزان ما دلمان میخواست تمام تصمیمات را خودمان بگیریم و اصلا این مذاکرات نمی بود. طرح جدید و طرح موجود را پیش می بردیم. یا نطنز را هرچقدر که دلمان میخواست پیش ببریم. در گذشته 19 هزار دستگاه بود که تصمیم گرفته شد 10 هزار تا کار کند. که مربوط به زمان آقای جلیلی و عباسی بود.

سازمان انرژی اتمی در تصمیمات بزرگ خودکار کار نمی کند و در چارچوب نظام کار می کند نه دولت. بنابراین اینکه اولا بنده هم پاسخم در زمینه مسائل فنی است و در سایر حوزه ها دخالت نداشته ام. هرچند از باب اطلاعات خودم اطلاعات در زمینه تحریم ها و بازرسی ها می دهم.

آقای ابوترابی سوال خوبی کردند که اگر تحریم نبود چگونه اقدام می کردیم؟ الان در شرایط حساسی هستیم و این کمیسیون عهده دار مامورت تاریخی است. ببینید، سازمان انرژی اتمی از سال 53 شروع شد و بعد از انقلاب بنا به دلایل جنگ تحمیلی و رفتن فرانسوی ها و غیره فعالیت ها متوقف و جزو اولویت های کشور قرار نگرفت.

 تا بعد از جنگ که کشور تصمیم گرفت و شروع کردند که چگونه نیروگاه بوشهر را راه اندازی کنند، به کشورهای مختلف سفر کردند و آمریکا در این زمینه فشارهایی می آورد. نهایتاً منجر شد یک فرصت طلایی پیش آمد و عزیزان آن زمان استفاده کرده و روس ها برای ساخت بوشهر اعلام آمادگی کردند . امیدواریم امسال یا سال دیگه تحویل موقت آن دائم شود.

 آن زمان به استناد اینکه در جنگ تحمیلی شرابطی پیش آمد ، در نیروگاه گفتند که اگر ما این را ساختیم باید در چرخه سوخت آنهم فعالیت کنیم. همه اقدامات بعد از جنگ اقدامات درونی و بومی و به اتکا توانمندی های درونی و با حمایت های نظام و دولت بود.

بچه ها زحمت کشیدند و در چرخه سوخت از اکتشاف تا سوخت کار کردند. در برخی زودتر به نتیجه رسیدند و برخی هم با تاخیر انجام شد. اگر ما الان همه آستانه های فناوری را طی کرده ایم. یعنی اگر اکتشاف را بلدیم، مقداری در تحقیقات ری اکتور کار کردیم در آب سنگین کار کردیم و بلدیم و رسیدیم به همه آستانه ها و الان در شرایطی قرار داریم که می خواهیم این فناوری را توسعه دهیم صرف نظر اینکه در مذاکره با 5+1 هستیم یا خیر

این ها دو دو تا چهارتا است. اگر می خواهیم به ظرفیت غنی سازی قابل توجهی برسیم باید کرش ماشین های ما کمتر از 1درصد باشد. در صورتی که در دنیا کمتر از 1 درصد است. از سال 69 روی این ماشین ها کار کردیم و کرش هنوز روی این ماشین ها 12درصد است

 یکی از دلایلی که کرش در سال 91 بالا رفت به دلایل سیاسی بوده است. گفتند که ما تعداد ماشین را زیاد کنیم که در مذاکرات از جایگاه خوبی برخوردار باشیم. استدلال استدلال سیاسی بود نه اقتصادی. ما در یک سیر تحولی حرکت می کنیم

مواد اولیه نا مرغوب را بردند و منتاژ کردند و کرش بالا رفت زحمت کشیدند تا ببینند چگونه می توانند آن را کاهش دهند الان کرش ها 12درصد است و اقتصادی نیست.

 اگر می خواستیم علی رغم این بحث 5+1 حرکت کنیم می بایست از الان به بعد که دست یابی پیدا کردم با یک دیدگاه سیاسی اقتصادی صنعتی و توجیهی و غیره وظیفه داریم به گونه ای به همه آرمان ها و ماموریت ها برسیم با حداقل هزینه. ملت که از ما نمی خواهند با هزینه زیاد این ااقدام رخ دهد.

سال 88 که وارد سازمان شدم، از دانشگاه تربیت مدرس دعوت کردیم که و به آنجا آمدند برای انجام پروژه که برنامه ده ساله بگذاریم که چگونه وارد عرصه صنعتی شویم.

 من یک خواهش دارم که برای حرف ها سند بخواهید. ادعا می شود که من در زمان خودم این کار را کردم و شما سند بخواهید. صرف گفتار مبنای قضاوت قرار نگیرد.

 ای ار وان را به گونه ای آرام آرام کنار بگذارید و سانتریفیوژ هایی که خودمان تولید کردیم را وارد عرصه کنید.

 سال آخر 88 بود که سانترفیوژ های پیشرفته را به نمایش گذاشتیم که گفتیم همچین ماشین هایی با همچین سو هایی داریم

یک بار که خدمت رهبری رسیدم گفتند چرا ماشین های پیشرفته به کار گرفته نشد. گفتم من که رفتم به یک مسئولیت دیگری.

باید هزینه ها را به حداقل می رساندیم و عامل سیاسی و اقتصادی را در نظر می گرفتیم. چه 5+1 باشد چه نباشد در چارچوب اقتصادی و سیاسی می رفتیم جلو

یک مواردی تا ابد پذیرفته ایم ما هیچ چیزی را نپذیرفته ایم.

در گذشته گزارشی به آژانس دادیم و روی پلوتونیم کار کردیم روی تولید فلز اورانیوم کار کرده و مستند سازی کردیم. یاد گرفتیم که چگونه پلوتونیم تولید کنیم. نظام تصمیم گرفت که به آژانس اعلام کنید که ما دیگر دنبال فرایند پلوتونیم نیستیم تا زمانی که خودمان اعلام کنید. اینها مربوط به سال 2003 است. مثلا ما لیزر غنی سازی کردیم و به آژانس اعلام کردیم که دیگر این کار را نخواهیم کرد.

نظام با ملاحظاتی که داشتند گفتند دیگر غنی سازی نخواهیم کرد و به دنبال سانترفیوژ خواهیم رفت.

سانتریفوژ که متداول ترین شیوه غنی سازی است ما به دنبال آن رفتیم. از سال 2002 تا به امروز هیچ وقت ایران نگفته که از حقش تا ابد صرف نظر می کند. داوطلبانه اعلام کرده اند مواردی را همش تا ابد نبوده است.

 آن موقع پرتوکل الحاقی را هم داوطلبانه اجرا کردیم و گفتیم خودمان 20درصد را تولید خواهیم کرد.

در مورد ای ار وان سال 69 این ماشین ها از بازار سیا به ایران آمد. سال 76 توانستیم دو ماشین را بچرخانیم، بعد زنجیره سه ماشین و 19 تایی در سال 78 شد. یعنی میشه 9 سال از زمانی که وارد کردیم و به این زنجیره رسیدیم.

 7 سال طول کشید ماشینی که داشتیم را بتوانیم بچرخانیم. الان خیلی پیشرفت داشته ایم. ماشین های ای ار 2 سال 84 شروع شد و سال 86 گاز دهی شد

در سال 87 ای ار 2 ام طرحی آن شروع شد. اما با تجربه ای که از ای ار 2 گرفته بودیم و در سال 88 به سرعت نامی خودش رسید و در سال 90 زنجیره های خودش رسید.

ای ار 2 ام از اواخر سال 90 زنجیره 154 تایی آن آغاز شد.

ای ار 4 تقریبا هم جنس ای ار 2 ام است. از سال 86 شروع شده است فعالیت طراحی آن، سال 87 اولین ماشین آن نصب و گازدهی می شود و سال 88 تست های فرایندی آن از 89 تا 90 زنجیره های میانی آن نصب می شود. زنجیره شاهد در سال 90 راه اندازی می شود.

 ای ار 4 از سال 86 شروع و سال 92 زنجیره 164 تایی آن نصب می شود.

 ای ار 6 طراحی آن از سال 89 آغاز شده است و 90 گازدهی اولین ماشین می شود و در 92 آغاز زنجیره 10 تایی آن می شود. ای ار 8 طراحی سال 90 شروع و تست های مکانیکی سال 92 شروع می شود.صالی: 8 تا 9 ماشین سانتریفیوژ کار کردیم و وقتی تجربه کشورهای دیگر را در نظر می گیرم روسیه در 60 سال گذشته تنها 3 ماشین را به کار گرفته اند.


 درباره آب سنگین اراک گفت: 20دردصد در سال 88 شروع شد. زمانی که بنده وارد سازمان شدم مهندس آقازاده نامه ای به البرادعی نوشته بود مبنی براینکه ما سوخت راکتور مان روبه پایان است و تقاضا داریم از طریق آرژانتین برای ما تهیه کنید

اقای آقازاده تقاضای سوخت را در سال 88 کرده بود و شهریور ماه به آژانس رفتیم و از البرادعی خواستیم که مقدمات را انجام دهد. او نامه ای غیر رسمی نشان داد که روسیه و آمریکا نوشته بودند و گفته بودند ما به شرطی تامین می کنیم که شما یکسری شروطی را قبول کنید.

 سپتامبر آن سال به ایران برگشتم و به خدمت احمدی نژاد رسیدم و گفتم که به ما سوخت 20درصد نمی دهند و سوخت نیروگاه در حال اتمام است.

 گفتم فرصتی نداریم و گفت چه کنیم و من گفتم در چارچوب مقررات بین المللی برآورد اولیه 25 میلیارد تومان هزینه دارد و گفتم شما هم باید اجازه بدهید و تصمیمات لازم گرفته شد و ما کار را شروع کردیم.

مهندسان شیمی و مکانیک و از جمله شهید شهریاری را جمع کردیم و یک سری اقدامات را برای اولین بار انجام دادیم. هفته ای یک جلسه داشتیم. سال 88 شروع کردیم و تجهیزات کارخانه را پیش بینی کردیم و برخی را زود خریداری کردیم و در داخل هم سفارش دادیم

شهید شهریاری فرزند بنده است و ایشان کارمند سازمان نبود. وقتی ما رفتیم جلو دیدیم در برخی از این محاسبات گفتیم یکی باید باشد که ما مطمئن باشیم

به شهید شهریاری گفتم که این کار تو است و او قبول کرد. وقتی شهید شد گفتم که کار ما تعطیل شد. او در کنار کارش همزمان آموزش هم می داد.

 هزینه تولید 20 درصد 12 میلیارد شد و هزینه آن نصف شد. در رابطه با اراک، تولید آب سنگین اراک در حد آزمایشگاهی سال 63 شروع شد

اولین مجتمع تولید آب سنگین سال 77 بود و در سال 85 به بهره برداری رسید

 این آب سنگین اراک سال 63 آقای امرالهی بود. زمان ایشان سانترفیوژها از خارج وارد شد. نیروگاه بوشهر را عقد قرار داد کرد و ماها ادامه دهنده را بودیم.

ری اکتور اراک کسی که اولین مدیرش بود آقای منیری بود که بعد گذاشت و رفت که اوایل سال 89 بود

 تجربه دیگران هم در کار نیاز داریم. با روس ها تماس گرفته شد و همراه با آنها طراحی را آغاز کردیم. این طراحی با همکاری روس ها و ایرانی انجام شد. اما این طراحی یک طراحی بیس قدیمی داشت.

 هر دو راه را شروع کردیم. رهبر با حمایت هایی که کردند و گفتند که باید سازمان مشکل حل شود. این سازمان توانست طراحی ری اکتور را انجام دهد. ما توانستیم هم آب سنگین و هم غنی سازی را به نتیجه برسانند. وارد برجام شدند

 ما توی نطنز اگر می خواستیم دیگر با در نظر گرفتن ابعاد اقتصادی و سیاسی و صنعتی باید جلو می بردیم باید ملاحضات صنعتی فنی و اقتصادی را در بر می گرفت.

 ای ار 4 و ای ار 2ام هنوز زیر بار هستند.

اینگونه نیست که اراده کنیم وقتی یک سانترفیوژ را ساختیم شش ماه بعد برویم صنعتی کنیم.

ما علاقه داشتیم مذاکرات نمی بود و ما در چارچوب فنی و اقتصادی عمل می کردیم. ما هرکار می کردیم باید ملاحضات اقتصادی و سیاسی را در نظر بگیریم.

 ما دوست داشتیم ری اکتور اراک باشد و یکی بهتر بسازیم. من موافق نبود این تعداد سانتریفیوژ ساخته شود.

مسائل این نبود. دوستان قبل از ما ، من در مذاکرات بودم. جلیلی به گونه ای صحبت کردند که ما 20درصد را کنار می گذاریم در ازای چیزی

 ری اکتور اراک را ما به کمک روس ها شروع کردند. چینی ها ری اکتوری مشابه ما دارند که تبدیل به موزه شده است.

ما استدلال کردیم پلوتونیمی که تولید می شود برای ساخت سلاح نیست.

ما می توانیم کاری کنیم پلوتونیم کمتر از 10 کیلو تولید کنند. بحث ها شروع شد و آنها پذیرفتند که طرح جدید یعنی قلب ری اکتور را ما جدید کنیم.

 این قلب ری اکتور اراک قدیم نسبت به اراک جدید چون اورانیوم طبیعی استفاده می کرد تمام قلب را می پوشاند.

 ری اکتور آب سنگین چند نوع است. اصلا ما چند نوع ری اکترو داریم. آب سنگین، آب سبک و غیره

راکتورها هم دسته بندی شده اند بنا به شاخاص های فنی خودشان. ری اکتورهای آب سنگین هم به چند طبقه ریز تر تقسیم می شود. آب سنگین می تواند با اورانیوم طبیعی کار کند و هم می تواند با اورانیوم غنی شده کار کند. اگر با اورانیوم طبیعی کار کند باید دائم اورانیوم تزریق کرد. برای اینکه اورانیوم طبیعی میزان ذخیره قدرت ذاتی که می تواند ببخشد کم است اما اگر غنا را افزایش داد دیگر نمی خواهد به صورت مستمر سوخت را تزریق کرد و یک سال کار می کند

 الان ری اکتور آب سنگین ما چیست؟ راکتور آب سنگینی است با غنای بیشتر که حجم قلب کمتر می شود و فضای باز بیشتری ایجاد می شود که می توان انواع تست ها را انجام داد. چینی ها سوخت را بجای میله ای صفحه ای میگیرند.

 راکتوری که ما خودمان بازطراحی کردیم مورد حیرت آنها قرار گرفته است. شرمن گفت که کارشناسان آمریکایی حیرت زده شده بودند.

 ما الان ری اکتور را می توانیم کولنت آن را اب سبک بگذاریم


در ادامه کارخانه، نجابت و علائدین بروجردی در مورد سانتریفیوژ سوال کردند که صالحی به آنها پاسخ داد.

 ار ان دی در برجام . محدودیت هایی که در برجام پذیرفتیم چگونه است. ما در ار ان دی اگر 5+1 نبود ما 8 تا 9 ماشین داریم چگونه می توان روی آن کار کرد.

 مبنا را ای ار 6 و ای ار 8 گرفتیم. ما ای ار 6 را زنجیره 10 تایی داشتیم که مشکلاتی را داشتیم که برگشتیم به مرحله اول.

 ما الان شروع می کنیم اگر برجام هم نشد کار خودمان می کنیم. امروز برجام انجام شد ای ار 6 را می بریم با میان زنجیره آغاز میکنیم.

ممکن است این میان زنجیره 9 باشد و باید یکی دو سال کار کند. ما می توانیم 8 سال و نیم زنجیره 30 تایی کار کنیم.

 ممکن است سال دیگر گاز اورانیوم تزریق کنیم. در فاصله هشت سال باید ای ار 6 و 8 را تولید کنیم. در طول هشت سال تولیدات خود را ادامه می دهیم. وقتی زنچیره19 تایی آن کار میکند باید تولید داشته باشیم.

بعد از هشت سال اعلام کردیم وارد نیمه صنعتی خواهیم شد.

آنها گفتند که اصلا نباید تولید کنید. ما گفتیم این ماشین ها را تولید میکنیم و در انبار می گذاریم. نهایتا پذیرفته شد. در سال 13 ما برنامه داشتیم. گفته ایم نمی خواهیم همه برنامه مان را دنیا متوجه شود.
ما گفتیم از سال 10 به بعد نمیخواهیم به برجام بیاوریم. ما این را می نویسیم و به آژانس اعلام می کنیم.

 هیچ کشوری این کار نمی کند و به آژانس اعلام می کنیم.

 ما بعد از 10 سال یک برنامه می دهیم و بعد از آن چند کار اتفاق می افتد. ما شروع می کنیم سالن B را می سازیم

ما در نطنز دو سالن داریم. در سالن B کار زیر ساختی هنوز انجام نشده است.

 اول سال 11 شروع میکنیم به ساخت سالن ب و ممکن است دو سال طول بکشد

به احتمال قوی کل سالن ب می شود ای ار 8. اگر ای ار 6 ما به نتیجه برسد در سالن A ذخیره می کنیم. 20 هزار ماشین می توان در آن ذخیره کرد.

 آنها اصرار داشتند که ما این مطالب را در برجام بیاوریم و ما آن را قبول نکردیم. ما آنها را تحمیل کردیم که بپذیریند. گفتیم ما برنامه ده ساله را به آژانس می دهیم.

 در آن برنامه از سال دهم دیگه 5هزار سو نیست و سو ما با یک شیبی بالا می رود. یعنی بعد از سال 10 ما سو 5 هزار مان بالا می رود.

در پاسخ به سئوالی درباره اظهارات عباسی:ممکن است یک فرد شجاعی پیدا شود که برود قلب راکتور اراک را دوباره سز جایش بگذارد و با زن و بچه اش یروپ انجا زندگی کند.که چی؟ مگر شجاعت به این هاست؟ ۸۰ میلیون نفر را در معرض خطر قرار دهم که من شجاعم؟ درباره اظهارات دیگر ایشان که غنی سازی تعطیل شده و ... هم بنده حرفی نمیزنم آن دنیا همدیگر را خواهیم دید.

ما مجوز مذاکره محرمانه با آمریکا را از حضرت آقا گرفتیم.

من سال 2003 گفتم مساله ایران نه مانند عراق حل می شود نه مثل کره شمالی.. بروید نظرات سیاسی من را بخوانید.

من خدمت آقا رسیدم گفتم عمانی ها واسطه گری کردند برای گفت و گو بین ما و آمریکا.
من متولی بحث حل این موضوع در وزارت خارجه نبودم. دکتر جلیلی بود.
من می خواهم طرز فکرم نسبت به حل مساله هسته ای را بگویم.

 رهبری فرمودند فقط راجع به مسائل هسته ای مذاکره کنید. شرط و شروطی بود که ایشان گذاشتند. مشکل از اینجا شروع شد ما به عمان اعلام کردیم که ما اجازه گرفته ایم که مذاکره کنیم.

 قرار شد هماهنگی کرد. نه میشد که یک مسیر مستقل برود. درهماهنگی ها گیر کردیم و عزیزان نظرات خودشان را داشتند.

 اواخر سال 90 مجوز را گرفتیم و نشد تا ماه سه یا چهار سال 91 اولین مذاکره سال 91 انجام شد. وقتی رهبر مجوز را صادر کردند. از آبان 90 پیشنهاد عمانی ها و نامه سلطان شروع شد و مجوز را گرفتیم. باید در سال 90 می رفتیم مذاکره چون باید هماهنگی میکردیم نشد

خرداد یا تیر بود که اولین جلسه را گذاشتیم. آمریکایی ها گفتند که چه شد ؟ تا ما رفتیم 4 ماه طول کشید تا رسید به انتخابات آمریکایی ها هرچند آنها می گفتند که زودتر بیایید. باراک اوباما با رامنی رقیب بودند. به ما پیام دادند. آنها می خواستند از این برگ برای انتخابات خودشان استفاده کنند.

 رسید به انتخابات و گفتند بعد از انتخابات. 91 رفتیم اولین مذاکره را انجام دادند. آمریکایی ها گفتند که ما باور نمی کردیم شما برای مذاکره آمدید. آنها گفتند ما آمادگی نداریم برای مذاکره.

 5-6 ماه طول کشید تا مذاکره دوم انجام شود تا رسید به مذاکره به اسفند سال 91 . دو سه روز مذاکره انجام شد چارچوب های زیبایی تعیین شد و موجب شد غنی سازی ما را به رسمیت بشناسند. گفتیم باید نامه بدهید و به وسیله واسطه آنها آمریکا اعلام کرد آمادگی پذیرش غنی سازی شما را به رسمیت شناختند.

تنها چیزی که در 5+1 گفتند این بود که حق صلح آمیز بودن هسته ای شما را به رسمیت می شناسیم. ما با فعالیت های صلح آمیز شما موافقیم امام بحث غنی سازی بود.

اگر سندی در 5+1 وجود دارد که ما غنی سازی شما را به رسمیت می شناسیم بیاورید.

سلطان عمان نیز نامه ای به احمدی نژاد و اوباما در این زمینه ارسال کرد. قرار بود جلسه سوم را برگزار کنیم که رسیدیم به آستانه انتخابات خودمان. از دفتر رهبری تماس گرفتند که نظر رهبر این است که صبر کنید تا انتخابات انجام شود. از زمان انتخاب تا تنفیذ یک ماه بود که ایشان کمیته هایی را ایجاد کرده بودند. که ظریف در کمیته سیاسی بود. عراقچی با بنده هم بودیم که گفتم بروید آقای ظریف و دوستان را در جریان قرار بگذارید و من نیز با نامه ای همراه با اسناد خدمت آقای روحانی رفتیم.