نقش دراویش و غازیان کازرونی در تحولات جهانی سده‌های میانه

سالها پیش فهرستی از بناهای منتسب به شیخ ابواسحاق و سلسله کازرونیه را منتشر کرده بودیم. (هایده لاله؛ عمادالدین شیخ الحکمایی، "بناهای معروف به ابواسحاقیه در ایران و سرزمین های اسلامی"، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره دوم، دوره 59، صص 131 –111 ، تابستان 1387).

این فهرست، نشانی از گستردگی و نفوذ دراویش کازرونی در ایران و کشورهای دیگر از هند و چین تا مصر و شام و... بود.

دیروز فرصتی یافتم تا به یکی از این مجموعه‌ها در شهر بورسا در ۲۳۰ کیلومتری استانبول ترکیه بروم و از نزدیک به بررسی این مجموعه و کتیبه‌های آن بپردازم.

شهر بندری و زیبای بورسا، نخستین پایتخت عثمانی‌ها (که از قضا چون کازرون به شهر سبز هم مشهور است)، محله‌ای به نام ابواسحاق دارد. در این محله، مسجد ابواسحاق کازرونی، همچنان  فعال و پابرجاست. روبه روی در ورودی مسجد، مقبره‌ای مشهور به ابواسحاق کازرونی نیز وجود دارد. این مقبره البته نمادین، و حاکی از ارادت بسیار سلاطین عثمانی به شیخ کازرون است.

کتیبه بالای ورودی مسجد، حکایت از آن دارد که سلطان بایزید عثمانی در پایان سده هشتم هجری این مسجد را برای نماینده خلیفه وقتِ شیخ ابواسحاق در آن شهر ساخته و املاکی نیز بر آن وقف کرده و سپس در سال ۸۸۶ این بنا توسط سلطان محمد فاتح بازسازی و تعمیر شده است.

حاکمان عثمانی و به ویژه سلطان محمد فاتح، فاتحِ شهر قسطنطنیه، پیروزی خود را بر پایه حدیثی از پیامبر اسلام، مدیون همراهی "بنی اسحاق" می‌داند که به زعم آنان همان دروایش کازرونی بودند.

گزارش این بازدید، به زودی منتشر خواهد شد.

(عمادالدین شیخ الحکمایی، بورسا،  ۱۸ تیرماه ۱۳۹۸)