در اطراف شهرستان کازرون آثارتاریخی منحصر به فردی وجود دارد،که در ایران وحتی دنیا کم نظیر می باشند.اما متاسفانه اغلب ما از وجود آنها بی اطلاع وبی خبریم. این مسئله و همچنین تذکر استاد بزرگوار، جناب دکتر دشمن زیاری، من را برآن داشت که به یکی از این آثار دیدنی وجالب یعنی نقش قندیل که همانند بسیاری از آثار تاریخی ،مهجور وبی توجه در دل طبیعت رها شده ،سر زده وضمن گرفتن عکس، مطلب گزارش گونه ای از آن تهیه کرده وخدمت دوستان عزیز ارائه کنم.
در این گزارش ضمن مطالعه مطالب نگاشته شده در کتب تاریخی مرتبط ،مشاهدات خود را به آنها افزوده و پیشکش می دارم.
نقش قندیل
در فاصله حدود 4 کیلومتری شهر قائمیه به سمت نورآبادممسنی در طرف چپ جاده روستایی به نام قندیل واقع شده است.ازاهالی مهربان وکنجکاواین روستا نشانی اثر تاریخی نقش قندیل را پرسیدیم وبه راه افتادیم.
بعد از گذشتن از میان روستا ، راهی خاکی وپر از سنگلاخ بود که با اتومبیل حدود یک کیلومتر به سمت دو کوه پیمودیم.در کنار مقبره امامزاده ای به نام شیخ حسین خودرو خود را پارک کرده وترجیح دادیم که بقیه مسافت را پیاده طی کنیم.
در طرف راست مسیر دشت وسیعی که جاده از میان آن گذر کرده است، قرار دارد ودر سوی دیگر کوه با درختان زیبای انجیر وسدر جلوه گری می کند. عبور سیلاب های فصلی ،دره ای نه چندان عمیق را
در میان کوه ایجاد کرده وما در میان دره به دقت وبی صبرانه به دنبال نقش قندیل می گشتیم .وبالاخره آن را بر روی صخره ای بزرگ یافتیم.
این اثر تاریخی زیبا، که قدمتی حدود1700 سال دارد، بنا به عقیده باستان شناسان؛ مربوط به مراسم پیوند زناشویی شاپور اول ساسانی با ملکه آذرآناهیتا است که در حضور کرتیر ،موُبدان موُبد آن زمان انجام می شود.این نقش بر روی قطعه سنگ بزرگی حجاری شده وروبروی این نقش در کنار درخت انجیری چشمه ای قرار دارد که کم بارانی اخیر آن را نیز کم رمق کرده است.
در این نقش شاپور در وسط قرار دارد و ملکه آناهیتا در سمت راست او و کرتیر در سمت چپ ترسیم شده اند.شاپور در حالی که دست چپ خود را بر قبضه شمشیر بلند وپهن خود قرار داده است ، دست راست خود را برای گرفتن جامی که ملکه به او تعارف کرده ،بلند کرده است.
ملکه آناهیتا با اندامی تقریباً فربه و موهای بسته شده بر روی سرش، چهره ای آرام و آشنا را تداعی میکند.
پشت سر شاپور، کرتیر موُبدان موُبد معروف شاپور که گفته می شود زمان پنج پادشاه اول ساسانی را درک کرده ومقام والایی داشته است،قرار دارد .او نیز شمشیری برکمر ودست چپ بر قبضه آن گذاشته وحلقه ای فلزی را در دست راست خود گرفته ودستش را بالای سر شاپور بلند کرده است .به نظر می رسد که این حلقه همان حلقه قدرت ونشان پادشاهی باشد.
هر سه دارای لباس هایی از جنس حریر می باشند که لباس شاپور وکرتیر تقریباً مشابه ولباس زیر تا بالای زانو ودارای کمربند می باشد وروی آن روپوشی از جنس حریر پوشیده شده است وباد آن روپوش را در اطراف آندو به حرکت درآورده است . (نویسنده از مشاهده خود به حریر بودن لباس استناد کرده است)
لباس آناهیتا نیز از همان جنس و تا پایین پایش ادامه دارد.
البته شکل تاج شاپور با آنچه در نقش های دیگر وی دیده ایم تفاوت چشمگیری دارد.ولی موها مجعد وبلند از دوطرف تاج بیرون زده اند .ودر گردن شاپور وملکه هر دو گردنبندی با گوی های ریز وزیاد دیده می شود.
برای من جای سئوال بود که چرا در گذشته این مکان دور از دسترس که محل عبور سیلاب های فصلی می باشد برای حجاری این نقش زیبا انتخاب شده است ؟
و تنها جواب قانع کننده این بود که به احتمال زیاد در گذشته این مکان پررونق و محل زندگی و عبور ومرور بوده است.
متاسفانه صخره ای که این نقش زیبا وتاریخی بر روی آن حجاری شده از چند ناحیه دچار شکستگی گشته و به دلیل شکاف های متعدد که اطراف آن ایجاد شده بیم آن می رود که بزودی متلاشی گردد.همچنین این صخره در مسیر عبور سیلاب های فصلی قرار داشته وخطر فرسایش به شدت آن را تهدید می کند.
در پایان یادآوری چند نکته را ضروری می دانم:
1-جای تاسف است که این اثر منحصر به فرد وامثال آن -مانند آثار تاریخی سرمشهد- اینچنین به حال خود رها شده ومسئولین هیچگونه مراقبت وتوجهی نسبت به آنها نمی کنند.
2-اثری مانند نقش قندیل که روی صخره ای حجاری شده است به راحتی می تواند توسط جرثقیل با در نظر گرفتن جوانب احتیاط به درون موزه در حال احداث بیشابور منتقل شودتا بهتر بتوان از آن مراقبت ونگهداری کرد.
3-از آنجایی که این آثار به سرعت در حال تخریب شدن هستند باید نسبت به کپی برداری از آنها اقدام شود.
فراموش نکنیم که با مراقبت از این آثار تاریخی وملی علاوه بر حفظ وشناسایی فرهنگ وتمدن باشکوه گذشته دین خود را به تاریخ وهویت این مرز وبوم ادا نموده ایم وهم با جذب گردشگر به اعتلای هرچه بیشتر اقتصاد وکسب درآمد ملی کمک کرده ایم.
باز به شما مهندس دست گلت درد نکه.
دوست داریم
یه دوست قدیمی