به‌عنوان یکی از همشهریان، دوستان و همراهان زنده‌یاد مرحوم نصرا... (ناصر) مردانی که در برخی مسافرت‌ها جهت دعوت از شخصیت‌های علمی حوزه و دانشگاه برای شرکت در همایش (سمینار) مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی (اعلی‌ا...مقامه) صاحب تفسیر وزین المیزان که به مدت 10 سال در کازرون برگزار می‌شد و یا به مناطق دفاع مقدس برای حضور در جمع رزمندگان و شب‌های شعر دفاع و مقاومت او را همراهی کرده‌ام، در این عرصه تبیین در برابر تحریف‌ها و توهین‌هایی که از طرف معاندین، منافقین و حسودان نسبت به شخصیت محبوب و آثار گرانسنگ آن مرحوم انجام شده و می‌شود، وظیفه دانستم تا ناگفته‌هایی از خاطرات و شنیده‌هایم از زبان علما، عرفا و ادبای بزرگ شناخته‌شده‌ی کشور درباره‌ی مرحوم مردانی مطرح نمایم، شاید ادای دین نسبت به آن استاد و ادیب مخلص بی‌ادعا کرده باشم.

*ابتدا توجه به فرازی از پیام تسلیت رهبر فرزانه انقلاب (که به اعتراف بسیاری از اساتید و ادبای صاحب‌نظر، خود ادیبی بزرگ و صاحب‌نظری برجسته و مسلط می‌باشد) در رحلت شاعر مخلص و انقلابی ما مرحوم ناصر مردانی، بیانگر جایگاه رفیع او می‌باشد. مقام معظم رهبری می‌فرمایند: »این شاعر مؤمن و پرتلاش، سرمایه‌ی طبع روان خود را در خدمت معارف انقلاب قرار داده و شیوایی سخن را با ابراز عشق به خاندان پیامبر (ص) و مفاهیم زنده و واقعی در دوران دفاع مقدس و تکریم شهیدان عزیز آمیخته بود و سرانجام در جوار تربت مطهر سیدالشهدا سر به آستان دوست نهاد«.

مرحوم نصرا... مردانی شاعری »مؤمن« و »پرتلاش« بود

مهم‌ترین رمز موفقیت، تعالی و اوج‌گیری او در طول یک دهه (دهه‌ی 60) نسبت به پیشنیان و هم‌دوره‌ای‌های خود از لحاظ محتوا و صنعت‌های شعری و آفرینش غزل‌های حماسی و از لحاظ معروفیت و محبوبیت مردمی به‌عنوان شاعر انقلاب و جنگ (دفاع مقدس)، همان دو ویژگی‌ای است که در پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب برای ارتحال او اشاره شده است؛ یعنی »مؤمن« و »پرتلاش« بودن.

مرحوم مردانی واقعاً که با تمام وجود نسبت به ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی مؤمن و در دفاع از آن آرمان‌ها و ترویج و اشاعه‌ی آن با تمام وجود در تلاش بود و آسایش و آرامش زندگی خود و خانواده‌اش را در این راه فدا کرده بود. در این راه چه اذیت‌ها و آزارها و اهانت‌ها و تهمت‌ها و تحقیرها که از جانب ضدانقلاب، معاندین، منافقین و خارج‌نشینان خودفروخته ندید؛ و همچنان ثابت‌قدم و مخلصانه به پیش می‌رفت و هرروز بیش از پیش می‌درخشید و با سرودن اشعار حماسی در مدح و منقبت رزمندگان و تهییج و تشجیع آنان، آن‌ها را شاد و خرسند می‌نمود و موجب خشم و عصبانیت دشمنان خارجی و مزدوران داخلی آن‌ها می‌گشت.

شیوع انقلاب و پیروزی آن بهترین زمینه‌ی رشد و شگوفایی استعدادهای نهفته‌ی علمی و هنری او شد و مرحوم نصرا... مردانی یکی از آن استعدادهای سرشار و بالقوه‌ای بود که گرچه از سال‌ها قبل از پیروی انقلاب شعر می‌گفته ولی زمینه‌ی رشد و شکوفایی که باید پیدا نکرده بود. با شیوع انقلاب و شعله‌ور شدن آن و حضور او در صحنه‌ی راهپیمایی‌ها، اشعارش حال و هوای سیاسی و انقلابی پیدا کرد و استعدادش شناخته شد تا اینکه با سرودن بعضی شعارها برای راهپیمایان و اشعاری برای شهدای انقلاب موجب شناخت بیشتر او شد و عشق و علاقه‌ی مردانی به رهبر کبیر انقلاب حضرت امام خمینی (ره) و آرمان‌های انقلاب و همراهی با دوستان انقلابی و مطالعه‌ی مستمر معرفت‌افزای او، موجب فراهم شدن شرایط شکوفایی استعدادهای هنری و ادبی و شاعری گشت و هرروز با سروده‌های انقلابی خود شناخته‌تر می‌شد. بعد از پیروزی انقلاب و تشکیل سپاه پاسداران، با توجه به اینکه مرحوم نصرا... مردانی در استخدام بانک ملی شهرش کازرون بود و نوع کارش هیچ سنخیتی با علاقه و استعداد او نداشت، از طرف سپاه کازرون از او دعوت شد،به صورت مأمور به خدمت در واحد روابط عمومی و تبلیغات مشغول به خدمت گردد و از او خواسته شد تا در زمینه‌ی فرهنگی- انقلابی در خدمت انقلاب و رزمندگان و شهدا باشد و در همایش‌ها و شب شعرها به این مناسبت شرکت کند و این اولین پلکان ترقی و تعالی او شد و او نیز بدون هیچ چشمداشت مادی و با تمام اخلاص در این رابطه کار کرد و توانایی‌های خود را به منصه‌ی ظهور گذاشت.

بانک ملی مردانی (ره)را به تهران فرا خواند

بعد از مدت‌ها بانک ملی مرکز به داشتن چنین نیروی فرهنگی توانمندی التفات پیدا کرد و مأموریت اورا درسپاه تمدید نکرد او را به تهران فراخواند در مدیریت مجله اختصاصی بانک ملی همکاری نماید.

دعوت بنیاد شهید از مردانی(ره) برای همکاری با مجله شاهدو..

ومردانی با آن روحیه ایثارگری ومسئولیت پذیری که داشت همکاری با بنیادشهیدهم پذیرفت وهمکاری نمود.

اهانت جنون خون:

با مرحوم مردانی در مسیر یکی از مسافرت‌ها، از عکس‌العمل دشمنان و ضدانقلاب نسبت به هنرمندان و شعرای متعهد و انقلابی که هنر خود را در انعکاس حماسه‌آفرینی‌ها، دلاوری‌ها و ایثارگری‌های رزمندگان و تشویق و ترغیب آن‌ها قرار می‌دهند، صحبت به میان آمد. مردانی گفت که یکی از عکس‌العمل‌های منافقین نسبت به خودم در یک مجله‌ی خارجی که او اسم و مشخصاتش را گفت و من الآن به یاد نمی‌آورم، نوشته‌اند که نصرا... مردانی »جنون خون«دارد و ایشان دچار جنون است که در همه‌ی اشعارش از خون می‌گویدو..

هجمه ضد انقلاب به شاعر انقلاب

از توهین‌ها و اهانت‌ها و تحقیرهایی که از دشمنان خارجی و مزدوران داخلی و حسودان به مرحوم مردانی می‌شد، یکی راجع به عدم تحصیلات دانشگاهی او بود که برای تحقیر و تخریب او در اذهان عمومی، می‌گفتند که او سواد ندارد و یک شعری  ذوقی می‌گوید و خودش هم نمی‌داند که چه می‌گوید و این اهانت را نسبت به او رواج می‌دادند، 

مردانی در شهر و محل خود غریب، مظلوم و هنوز هم ناشناخته است

همان‌طور که قبلاً اشاره شد در مسافرت‌هایی که برای دعوت از شخصیت‌های علمی- فرهنگی- ادبی و هنری برای شرکت در همایش (سمینار) علامه طباطبایی او را همراهی می‌کردیم، می‌دیدیم که مردانی (ره) در محافل علمی و ادبی و در نزد علما، دانشمندان و اساتید حوزه و دانشگاه جایگاه بسیار رفیعی دارد و بسیار شناخته‌شده و مورد احترام است، به‌طوری که برای خودمان جای تعجب بود که در این حد او را نشناخته‌ایم و می‌توان گفت که در شهر و محل خود هم نسبت به سطح علمی و توانایی‌های او ناشناخته، غریب و مظلوم بود و مورد حقد و حسادت حسودان و کوته‌نظران و مورد دشمنی معاندان و منافقین و مورد اظهارنظرهای سخیف، مغرضانه و حسودانه قرار می‌گرفت تا جایی که جمع کوچک و حقیری او را بی‌سواد، یا شاعر درباری معرفی می کردند که از روی ذوق شعر می‌گوید و خودش هم نمی‌داند چه می‌گوید 

اهانت بی‌سوادی به شاعر شهیر و چهره‌ی ماندگار کشور

در زمان درخشش شاعر شهیر و چهره‌ی ماندگار کشور و افتخار شهرستان کازرون، نصرا... مردانی (ره) بسیار جای تأسف بود که کسی یا کسانی برای اینکه خود را بنمایانند یا از سوزش آتش حسادت دورنشان بکاهند، سعی در تحقیر، تخریب و کوچک کردن دیگران می‌نمایند.

روزی در سر کلاس در به‌عنوان یک الگو و نمونه‌ی سخت‌کوش و پرتلاش، صحبت از شاعر شهیر و چهره‌ی ماندگار کشور و افتخار شهرمان نصرا... مردانی (ره) به میان آمد و از جایگاه علمی و هنری او یاد شد. دانش‌آموزی بلند شد و گفت: آقا! اینکه می‌گویند ایشان سواد ندارد، تحصیلات دانشگاهی ندارد و گاهی ذوقی شعری می‌گوید، در حالی که خودش هم نمی‌داند چه می‌گوید. گفتم: چه کسانی می‌گویند؟ جواب داد: خیلی‌ها می‌گویند و اصرار ما بر اینکه حداقل نام یکی را ببر، پاسخ داد که همین آقای .... دبیر ادبیات گفته است. با رعایت احترام به آن همکار، گفتم: «به قول آن دبیر محترم، لابد همه کسانی که هم داوری کرده اند و  ارزشیابی نموده اند و او را در بین همه‌ی ادبا و شعرا، به‌عنوان چهره‌ی ماندگار انتخاب نمودند، آنان هم بی‌سواد بوده‌اند. بررسی و تحقیق و سرانجام قضاوت هم با شما تا جلسه‌ی آینده«. در جلسه‌ی هفته‌ی بعد، نظر آن‌ها کاملاً عوض شده بود و مردانی (ره) را از افتخارات شهر خود می‌دانستند. 

در محضر حضرت آیت‌ا... علامه حسن‌زاده آملی (ره) 

خوانندگان گرامی حتماً آوازه‌ی کتاب ستیغ سخن را شنیده‌‌اند یا خود آن را مطالعه کرده‌اند. در سالی که در معیت آقای مردانی برای دعوت علامه حسن‌زاده آملی رضوان‌ا...‌تعالی‌علیه به منزل ایشان شرفیاب شدیم، برای ما بسیار جای تعجب بود از آن همه محبت و احترامی که این عالم ربانی وعارف بزرگ ودانشمند نام دار برای مردانی (ره) قائل شد؛ مثل دو نفر که سال‌ها است با هم دوست هستند، از آقای مردانی خواست که آنچه تازه دارد بخواند و آقای مردانی (ره) گفت: آقا شما بخوانید. خلاصه با اصرار آیت‌ا... علامه حسن‌زاده، آقای مردانی راجع به ستیغ سخن توضیحاتی داد و شروع کرد و قسمت‌هایی از آن را خواند و آقای حسن‌زاده (ره) مرتب می‌گفت: »آقا! این شاهکار است! این شاهکاراست، کسی تا به حال چنین کاری نکرده است. اگر از من نظر بخواهند، می‌گویم این کتاب سال بشود« و مرتب اظهار علاقه و تعریف می‌کرد از این کار تا جایی که آن‌چنان سرحال آمدند که سروده‌ی جدید خود را آوردند و قسمتی از آن را خواندند و دعوت کازرون را هم پذیرفتند.

مردانی (ره) با اساتید دانشگاه تربیت مدرس

بعد که تهران رفتیم، آقای مردانی (ره) گفت: کتاب ستیغ سخن در دست اساتید دانشگاه تربیت مدرس جهت آماده کردن برای چاپ است. برویم ببینیم چه کار کرده‌اند. همین که بر آن‌ها وارد شدیم، چند نفر از اساتید همه دکترا و متخصص از دانشگاه تربیت مدرس، بسیار ابراز خوشحالی کردند که استاد (مردانی) خودش آمد و در برابر مردانی مثل شاگرد و استاد برخورد می‌کردند. بسیار به او احترام می‌گذاشتند واستاد استادمی کردندو سؤالاتی که داشتند ، استاد مردانی (ره) پاسخ می‌گفت. مردانی توضیح داد که قرار است در چند رنگ چاپ شود و به‌عنوان یکی از منابع ادبی دوره‌های آموزش تکمیلی در دانشگاهها قرار گیرد. 

و این صحنه و این جایگاه و موقعیت آقای مردانی (ره) ما را هم مات و مبهوت کرد که تا آن روز به اندازه‌ی مرحوم علامه حسن‌زاده (اعلی‌ا...مقامه) و اساتید دانشگاه او را نشناخته‌ایم.

در پایان به دو نکته از اظهار نظرهای صاحب‌نظران بسنده می‌شود. جناب آقای صفارهرندی وزیر اسبق فرهنگ وارشاداسلامی در یکای ازهمایشهای ستیغ سخن گفته‌اند: اگرچه مردانی قبل از انقلاب هم شاعر بود، اما تولد واقعی او باید در شعر پس از انقلاب دیده شود. مردانی مرد عرفان بود، اما نه عرفان دروغین که دستاوردبرخی سوداگری است. او این عرفان را دور ریخت و در مکتب امام (ره) زانو زد.

صفارهرندی با تأکید بر اینکه در حق برخی از نخبگان فرهنگ و ادب انقلاب اسلامی کوتاهی شده است، اظهار کرد  برخی نامردی‌ها به این خاطر است که مثل نصرا... مردانی‌ها جلودار نبوده و نیستند و برجای آن‌ها کسانی تکیه زده‌اند که هیچ بهره‌وری از عشق و معرفت نداشته‌اند. 

محقق و نویسنده معاصر، دکتر حسین رزمجو؛ استاد دانشگاه فردوسی مشهد در یکی از مراسم‌های نکوداشت مرحوم مردانی می‌گوید: شاعر توانا و متعهد انقلاب اسلامی ایران نصرا... مردانی که تاکنون آثار نغز و زیبایی چون »قیام نور«، »خون‌نامه‌ی خاک« و »آتش نی« را از او دیده‌ایم و مشام جان را با عطر دلاویز شعر لطیف و مایه‌ورش معطر ساخته‌ایم.به کار تازه و ابتکاری در خور ستایش دست می‌یابد و تذکره‌ی منظومی را در قالب مثنوی ترجیع‌بند، گونه‌ای به بحر متقارب در 27 بند و به طور کلی 297 بیت به نام »ستیغ سخن« که شاید در نوع خود بی‌نظیر یا کم‌نظیر باشد، به سلک نظم درمی‌آورد و به دوستداران ادبی کهنسال ایران‌زمین تقدیم می‌دارد و در آن چهره‌های بیش از دو هزار شاعر پارسی‌گوی را که نامشان زینت‌بخش تاریخ ادبیات ایران، بلکه جهان شده است را به ترتیب زمان زندگیشان در آیینه‌ی این »تذکره‌ی منظوم« مشاهده می‌شود.