به گزارش واحد مرکزی خبر ، ایران با داشتن حدود 12 و 4 دهم میلیون هکتار جنگل ، رتبه چهل و پنجم دنیا را دارد .

در کشور ما پنج نوع جنگل از جمله جنگل های مرطوب ، نیمه مرطوب ، نیمه خشک ، خشک و خشک نیمه گرمسیری وجود دارد که سه نوع از این جنگل ها یعنی جنگل های نیمه خشک ، خشک و خشک نیمه گرمسیری در استان فارس وجود دارد و این استان در این نوع جنگل و به لحاظ مساحت جنگل ها ، مقام نخست کشور را دارد .

به گفته رییس اداره فنی جنگل داری و جنگل کاری استان فارس ، بیش از 2میلیون و 250هکتار جنگل در استان وجود دارد که 17درصد جنگل های کشور است .

معین الدین با بیان این که سرانه جنگل در فارس حدود پنج برابر سرانه جنگل کشور است ، می افزاید : کاهش فاصله های موجود با شاخصه های جهانی ، یکی از برنامه های جدی اداره جنگل داری و جنگل کاری استان فارس است .

جنگل های خشک استان فارس با مساحت بیش از یک میلیون هکتار ، بیشتر شامل درختان بنه و بادام کوهی در شهرستان های آباده ، اقلید ، بوانات ، استهبان ، نی ریز ، پاسارگاد ، فسا ، خرم بید ، ارسنجان ، جهرم ، داراب و فیروزآباد قرار دارند .

جنگل های نیمه خشک فارس نیز که بیشتر در سپیدان ، کازرون ، ممسنی ، سروستان ، مرودشت و اطراف شیراز واقع شده اند با درختان بلوط بیش از 800 هکتار مساحت استان را شامل می شوند .

جنگل های خشک نیمه گرمسیری هم با مساحت حدود300 هکتار در شهرستان های لارستان، لامرد ، خنج ، قیر ، فراشبند ، مهر ، زرین دشت و گراش پراکنده اند و درختان آن خاردارند .

یعقوب رضایی معاون حفاظت و امور زمین منابع طبیعی و آبخیزداری فارس می گوید : سالانه حدود هزار هکتار از جنگل ها و مراتع فارس به سبب بی توجهی مردم و گاه برای تامین سوخت جوامع محلی و عشایری تخریب می شود .

کارشناس منابع طبیـعی و محیـط زیست نیز تصریح می کند : با افزایش دخالت انسان در طبیعت و به هم خوردن تعادل وجود حشرات مختلف و حذف تدریجی حشرات شکارگر ، میدان برای بروز و ظهور سوسک های چوبخوار در فارس افزایش یافته و این آفت روز به روز در حال گسترش است .

جواد باقرنژاد می افزاید : دیرزیستی، تجدید نشدن حیات ، کاهش بارندگی سال های اخیر سبب بروز علایم زوال بلوط و خشک شدن برخی از این درختان در استان فارس شده است .

وی تاکید می کند : در شهرستان کازرون 260 هکتار عرصه منابع طبیعی و مرتعی وجود دارد و مناطق مرتفع و کوهستانی این شهرستان محل رویش بادام های کوهی است که مورد هجوم آفت سوسک چوبخوار قرار گرفته و به جنگل های بلوط دشت برم شهرستان کازرون آسیب های زیادی رسانده اند.

باقرنژاد ادامه می دهد : این نوع سوسک ، حشره بومی مناطق زراعی و باغی است ولی به سبب عوامل مختلف به دشت و کوه راه یافته اند در حال تبدیل شدن به فاجعه ای زیست محیطی هستند .

وی می افزاید : به سبب گسترش این آفت ، درختان بادام کوهی فارس به شدت مورد هجوم قرار گرفته و این سوسک ها با رنده کردن آوندهای چوبی که نقش اساسی انتقال آب و مواد غذایی به گیاه را دارند موجب خشکیده شدن سطح وسیعی از این گونه درختان جنگلی شده اند .

این کارشناس منابع طبیعی و محیط زیست می گوید : این سوسک از خانواده سخت بالپوشان است و به آن سوسک شاخک بلند ( کرم زرد شاخه خوار ) نیز می گویند که به گروه زیادی از درختان میوه و جنگلی حمله می کند ، این سوسک سیاه شاخکی دارد که گاهی از طول بدن حشره درازتر است و حیات را از درختان می گیرند و خطری جدی برای درختان به شمار می روند .

باقرنژاد می افزاید : این سوسک ها ، زمستان را به شکل لارو ( لارو به نوزاد کرمی ‌شکل جانورانی که فرایند زیستی از تخمگذاری تا بلوغ کامل دارند مانند حشرات و دوزیستان می‌گویند که شکل آن هیچ شباهتی به حشره بالغ ندارد ) داخل شاخه و تنه درختان در حالت خواب سپری می کنند و اواخر زمستان و با گرم شدن هوا از حالت پیش شفیره به شفیره تبدیل و سپس به شکل حشره کامل ظاهر می شوند .

حشره کامل سوسک چوبخوار از شیره گل ها و بافت های نرم تغذیه و شروع به جفت گیری می کند که پس از مدت کوتاهی این حشره ماده تخم های خود را روی شاخه ها و کنار جوانه ها قرار می دهند ( هر حشره ماده قادر است بین 30 تا 70 تخم بگذارد ) .

لارو با خروج از تخم مستقیم وارد تنه درخت می شود و شروع به تغذیه می کند ، این حشره از قسمت های داخلی سرشاخه ها ، شاخه ها و تنه تغذیه می کند و با کنده کاری درون شاخه باعث پوک شدن شاخه ها می شود که در نتیجه ناحیه خسارت دیده این درختان بر اثر ورزش باد و هر عامل دیگری جدا می شود و می افتد .

باقرنژاد به بررسی های انجام شده در مورد خسارت این آفت اشاره می کند و می گوید : متاسفانه این آفت در درختان بادام کوهی مناطق کوهستانی شهرستان کازرون و حتی در سایر گونه های باغی نیز مشاهده شده است .

درختان با ترشح صمغ و متورم شدن نقاط آلوده و خشکیدگی ، آلودگی خود را به این آفت نشان می دهند.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی استان فارس هم تصریح می کند : البته هجوم این آفت فقط مربوط به جنگل های دشت برم کازرون نیست بلکه در دیگر نقاط استان فارس از جمله50 هکتار از جنگل ها و منابع طبیعی بخش کوهنجان سروستان وحتی ممسنی نیز دیده شده است اما به اندازه دشت برم حاد نیست و لازم است پیش از فراگیری آن در تمام عرصه های جنگلی برای این موضوع فکری شود .

جواهری می افزاید : محققان مخالف استفاده از سموم برای از بین بردن این آفت هستند چرا که آثار سوء به جای مانده بیشتر از آثار مثبت آن است به همین علت دستگاههای متولی برای استفاده از مواد شیمیایی به منظور از بین بردن این امراض با مشکل مواجه هستند .

وی ادامه می دهد : نحوه مقابله با این آفت ، مستلزم شناسایی و تکمیل مباحث مربوط به آن است که در این راستا با دستگاههایی نظیر دانشگاه شیراز هماهنگی شده است و محققان از مناطق آلوده دیدن کرده اند و علاوه بر این گروههای مختلفی از مرکز موسسه آفات و بیماری های گیاهی از تهران به این مناطق آمده اند و پس از تحقیق ، نمونه هایی را به خارج از کشور فرستاده اند .

علی جواهری می افزاید : به منظور شناسایی دقیق عوامل بیماری زا مقرر شد که طرحی تهیه شود و در پی آن پایش های میدانی انجام شود .

وی بیان می کند : با تهیه این مدل ، کانون های توسعه آفت و بیماری ، نحوه توسعه و گسترش آن ، آثار و عوامل موثر بر تشدید آفت و بیماری بررسی و پس از آن مدلی به دست می آید که بر اساس آن استنباط صحیحی از علل هجوم سوسک های چوب خوار خواهیم داشت .

جواهری می گوید: استان فارس برای این مطالعات پیشگام شده و موافقت های اولیه نیز اخذ شده است و با آغاز آن ، بروز آلودگی و ابتلا به این آفت در جنگل های ناحیه رویشی خزری ، ارسباران ، کرمان ، خراسان و بخشی از فارس بررسی خواهد شد .

برخی معتقدند ، سوسک های چوبخوار پیامد خشکسالی در استان فارس است بر همین اساس معاون فنی اداره کل منابع طبیعی استان فارس ، آب رسانی را به عنوان راهی برای جلوگیری از بروز چنین آفات و امراضی می داند .

جواهری در عین حال می گوید : عرصه های منابع طبیعی استان 2میلیون و 200 هزار هکتار است که با توجه به وسعت آن امکان آب رسانی به تمام این مناطق وجود ندارد .

برخی هم علل افزایش سوسک های چوبخوار را کشت دیم غلات و حبوبات می دانند و می گویند : کشت و کار دیم باعث از بین رفتن پناهگاه زنبورها و شکارگرهای مفید این آفت می شود .

معاون طبیعی محیط زیست فارس هم خاطرنشان می کند : فقط جنگل های دشت برم کازرون نیست که دچار این مشکل زیست محیطی شده است بلکه درختان بیشتر جنگل های این استان به علت چرای بیش از حد دام ، بوته کنی و شخم بی رویه در کف جنگل ، قادر به بازسازی خود نیستند .

حمزه لویی می افزاید : هم اکنون 50 درصد درختان جنگل های دشت برم به عنوان آخرین گونه های گیاهی این دشت قدرت زادآوری خود را از دست داده اند .

رییس اداره بهره برداری منابع طبیعی فارس نیز می گوید : 50 درصد درختان جنگلی دشت برم که در دامنه این دشت قرار دارد زیر شخم رفته و زادآوری آن به صفر رسیده است .

سید محمد صالح مصطفوی در پاسخ به این سوال که به نظر می رسد در مدیریت جنگل های دشت برم ،دستگاههای متولی کم کاری کرده اند توضیح می دهد : کم توجهی مجلس به قوانین مبهم منابع طبیعی و نقص قانونی در این حوزه مانع بسیاری از اقدامات اساسی شده است .

وی با بیان این که برخی از قوانین منابع طبیعی به 57 سال پیش بر می گردد ادامه می دهد : خشکسالی و شخم زدن کف جنگل عوامل اصلی ضعیف شدن درختان و هجوم آفات و بیماری هاست .

مصطفوی تصریح می کند : با ادامه پدیده خشکسالی و کشت های بی رویه در کف جنگل در 30 سال آینده جنگلی در فارس وجود نخواهد داشت .

وی از قضات ، حمایت و پیگیری بیشتر پرونده های منابع طبیعی را خواستار می شود و می گوید:در حوزه دشت برم 15 پرونده حقوقی وجود دارد که به استناد ماده 53 قانون حفاظت از جنگل ها و مراتع کشور ، قضات دادگستری ملزم هستند که پرونده های سازمان جنگل ها و مراتع کشور را خارج از نوبت رسیدگی کنند .

رییس اداره بهره برداری منابع طبیعی فارس می افزاید : هم اکنون روند رسیدگی به پرونده ها کند است و باید با خاطیان و متجاوزان به منابع طبیعی جدی برخورد شود .