شايد براي ديپلمات‌هاي نفتي ارشدي كه تازه چمدان‌هايشان را در اتاق‌هاي لوكس هتل در وين مستقر كرده‌اند و خود را براي نشست حساس فرداي "اوپك" آماده مي‌كنند پاسخ اين سوال از قبل روشن باشد، ولي همه كساني كه اخبار بازار نفت را با جديت دنبال مي‌كنند اين پرسش هنوز به قوت خود باقي است كه فردا چه كسي بر صندلي دبيركلي اوپك تكيه مي‌زند.

به گزارش خبرنگار ايسنا، نشست اعضاي سازمان كشورهاي صادركننده نفت درحالي فردا (پنج‌شنبه) در محل دبيرخانه اين سازمان در پايتخت اتريش برگزار مي‌شود كه نشست پنج‌شنبه اهميت ويژه‌اي محسوب مي‌شود، چرا كه قرار است تكليف دبيركل بعدي اوپك براي سه سال آينده در اين نشست روشن شود.

برنامه‌ريزي براي تکیه زدن به صندلی داغ دبيركلي اوپك، دستاوردي جدي است كه سال‌هاست دانه‌درشت‌های اوپک رقابت پیدا و پنهانی برای دستیابی به آن را دنبال می‌کنند؛ در دوره گذشته انتخاب دبیرکل اوپک، پس از کلنجار طولانی ایران و عربستان بر سر انتخاب نماینده نهایی، عبدالله سالم البدری لیبیایی از این مناقشات استفاده کرد و آرام‌آرام خود را به جایگاه اثرگذار دبیرکلی اوپک نزدیک‌تر کرد، شاید به همین دلیل است که امسال هم در کشاکش رقابت همیشگی ایران و عربستان، عراق و اکوادور هم آستین بالا زده‌اند تا شاید از این آب گل‌آلود ماهی درشتی برای خود صید کنند.

اين بار اما ايران جدي‌تر از هميشه دست‌به كار شده تا "صندلي حساس" را كه نقشي مهم در لابي ها و مذاكرات پشت‌پرده بازار نفت را ايفا مي‌كند، در اختيار بگيرد، چرا كه ديگر اهميت دبيركل اوپك در مذاكرات و نقش آن در معادلات نفتي جهان بر هيچ كسي پوشيده نيست، از همين رو "غلامحسن نوذري" وزير نفت دولت نهم كه در زمان خود چهره‌اي مقبول نزد رسانه‌هاي جهاني و هيات‌هاي بين‌الملل داشت را به عنوان نامزد ايران براي دبيركلي سازمان كشورهاي صادركننده نفت معرفي كرده است.

چرا دبیرکلی اوپک مهم است؟

دیگر برای همه دنیا روشن است که اوپک سازمانی است که سیاسی‌ترین و استراتژیک‌ترین کالای جهان را عملا مديريت مي‌كند، بنابراین تصدی پست دبیرکلی اوپک برای 12عضو آن به یک ماموریت مهم تبدیل شده است.

اگرچه دبیرکل اوپک در تصمیم‌گیری‌های اصلی اوپک حق رای ندارد، اما این دبیرکل است که زمینه تصمیم‌‌گیری را فراهم می‌‌کند، بنابراین کشوری که سمت دبیرکلی را در اختیار داشته باشد، توان مضاعفی در دیپلماسی نفتی و تاثیرگذاری بر تصمیمات اوپک دارد.

اما آنچه نقش دبیرکلی را برای ایران و دیگر کشورهای عضو اوپک با اهمیت کرده است، کسب وجهه و برخورداري از اين امتياز ويژه در سطح جهانی است. از سال 1983 میلادی؛ یعنی بعد از اینکه هر کدام از کشورهای عضو اوپک توانستند برای یک بار سمت دبیرکلی اوپک را تصاحب کنند، انتخاب دبیرکل بر اساس اجماع وزرا صورت گرفته است. از آن سال تاکنون دو قدرت اول اوپک، یعنی ایران و عربستان تلاش کرده‌اند که برای بار دوم این سمت را به دست بگیرند، اما به دلیل به اجماع نرسیدن سایر وزرا این امر صورت نگرفته است.

بررسی جدول دبیران کل اوپک از سال 1983میلادی تاکنون نشان می‌دهد که کشورهای لیبی، اندونزی، ونزوئلا و نیجریه هر کدام سه بار و کشورهای امارات‌ عربی متحده و کویت هر کدام یک بار بر کرسی دبیرکلی اوپک تكيه زده‌اند. ایران در سال‌های گذشته همواره خواهان اجرای سیستم حروف الفبایی بوده است.

چهار رقيب و يك صندلي

همزمان با آغاز شمارش معکوس برای برگزاری یکصد و شصت و یکمین اجلاس وزیران نفت عضو اوپک، چهار کشور ایران، عربستان‌سعودی، عراق و اکوادور برای تصاحب صندلی دبیرکلی اوپک برنامه‌ریزی کرده‌اند.

درحالي كه از سوي ايران، غلامحسن نوذري خود را براي حضور در دبيرخانه اوپك در وين آماده مي‌كند، کابینه عراق غضبان 67 ساله را برای احراز پست دبیر کلی اوپک معرفی کرده است. وی هم‌اکنون مشاور ارشد نخست‌وزیر عراق است. غضبان در سال‌های 2004 تا 2005 میلادی وزیر نفت عراق بوده است. اين درحالي است برخي کارشناسان انرژی غربي اين تئوري را مطرح كرده‌اند كه ایران و عراق قصد دارند با اتحاد مشترک خود در نشست اوپک مانع از انتخاب نامزد معرفی شده از سوی عربستان برای احراز پست دبیر کل اوپک شوند.

اين درحالي است كه عربستان پیش از این مجید المنیف را برای احراز این پست معرفی کرده بود. از سوی دیگر، همزمان با آغاز رقابت ایران و عربستان سعودی، اکوادور به عنوان کوچک‌ترین تولید کننده نفت اوپک نيز در حال معرفی نامزدی برای جایگزینی با عبدالله البدری لیبیایی است و "ویلسون پاستور" وزیر نفت این کشور را برای احراز این پست معرفی کرده است.

دبیرکلی اوپک بالاترین مقام اجرایی اوپک است که هم‌اکنون در اختیار عبدالله البدری لیبیایی قرار دارد. دوره مسؤولیت وی تا پایان سال‌جاری میلادی به پایان می‌رسد و اعضا باید گزینه جایگزینی را برای وی بیابند. اعضای اوپک قرار است در نشست آتی خود که 25 خرداد (14 ژوئن) در وین برگزار می‌شود درباره انتخاب دبیرکل جدید اوپک بحث کنند.

نماينده ايران براي دبيركلي اوپك كيست؟!

غلامحسین نوذری برای بسیاری از فعالان حوزه نفت و نمایندگان رسانه‌هاي داخلي و بين‌المللي چهره شناخته شده‌ای است؛ دومین وزیر نفت دولت نهم که پس از وزیری هامانه بالاخره بر صندلی داغ ساختمان قدیمی خیابان طالقانی تکیه زد، فارغ از دستاوردهای فنی دوران مسؤولیتش همواره به عنوان چهره‌ای رسانه‌ای مطرح بوده که با لبخند همیشگی که بر صورت داشت، می‌توانست در بسیاری از نشست‌های دیپلماتیک فشرده موفق بیرون بیاید.

وزير نفت دولت نهم، متولد 1333 در نودان كازرون است كه تحصيلات مهندسي كاربردي نفت و كارشناسي ارشد مديريت صنعتي از دانشگاه تهران دارد. او از سال ۷۰ تا ۷۸ نماینده دوره چهارم و پنجم مجلس شورای اسلامی بوده و در دوره نمایندگی خود آبادی نودان را به بخشداری تبدیل و آن بخش را بسیار مجهز کرد.

سوابق اجرایی غلامحسین نوذری نشان مي‌دهد كه او عضو شوراى مرکزى گزینش مناطق نفت‌خیز جنوب و سپس ريیس سازمان حراست مناطق نفت‌خیز جنوب بوده است. همچنين مسئول پدافند عامل جنوب درخصوص حفاظت از تاسیسات نفتى در زمان جنگ تحمیلی، مدیر افزایش تولید نفت خام در مهندسى و توسعه نفت،‌ عضو هیات مدیره شرکت مهندسى و توسعه نفت و رئیس هیات مدیره شرکت ملى حفارى ایران از ديگر سوابق اجرايي مهمي است كه نوذري در صنعت نفت تجربه كرده است.

پس از حضور به عنوان ريیس هیات مدیره شرکت حفارى شمال و مدیرعامل شرکت نفت مناطق مرکزى ایران، او در نيمه‌هاي دولت نهم به كابينه پيوست. در شرايطي كه سه نامزد پيشنهادي رييس‌جمهور در نفت نتوانستند از مجلس راي اعتماد بگيرند، وزيري هامانه به وزارت نفت رفت، اما وزارت وي نيز دوام چنداني نيافت و سرانجام نوذري در 21 مرداد 86 حكم سرپرستي دريافت كرد و پس از سه ماه به مجلس معرفي شد.