محمد حسین دوانی با اشاره به ویژگی های شخصیتی مرحوم دوانی که علم را نه برای شهرت و علامه بودن بلکه تنها برای خدمت به اسلام و پیروان دین تحصیل می کرد گفت: او ازاین جهت خدا را شاکر بود و همواره می گفت "به فضل خدا به هر آنچه می خواستم نائل شدم" و همواره اساس کار را خدمت به ساحت مقدس امام زمان(عج) قرار می داد.

امروز سه شنبه به مناسبت ششمین سالگرد درگذشت علامه محقق علی دوانی (ره)، مراسم یاد بودی در دانشگاه قرآن و حدیث آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی برگزار شد که در این مراسم محمد حسین دوانی فرزند مرحوم علی دوانی به شرح شخصیت و فضایل علمی و عملی پدر پرداخت.

پسر مرحوم دوانی او را فردی خود ساخته و علاقه مند به کسب علوم دینی خواند و گفت: او روستا زاده ای خود ساخته بود که بدون معلم و الگو در پی کسب فضیلت و علوم دینی بود به خصوص در شهر آبادان که در آن زمان ترویج بی بندوباری ها و مسائل غیر دینی عادی بود و اگر فعالیت سیاسی انجام می شد از سوی توده ای ها و وابستگان به جبهه ملی بود لذا شعائر دینی در آنجا بسیار کمرنگ بود، بنابراین زحمات زیادی انجام می دادند تا بتوانند چراغ دین را تا حدی در آن دیار بر افروخته نگه دارند و در سن 14 سالگی و بدون هیچ پشتوانه مالی برای کسب علم به نجف اشرف رفتند و در آنجا به بسیاری از مسائل و آداب خودسازی عمل می کردند طوری که چهل شب چهار شنبه ها از نجف اشرف به مسجد سهله رهسپار می شد تا به زیارت امام زمان نائل شوند.

محمد حسین دوانی در ادامه گفت: ایشان بخشی از علوم دینی را در نجف اشرف تحصیل کرده و پس از بازگشت در شهر قم سکونت کردند و از محفل علمای بزرگ به خصوص آیت الله بروجردی که از مراجع بزرگ شیعه است و علامه طباطبایی و آیت الله شریعتمداری بهره برد تا به مقام علم و عمل نائل شد.

فرزند مرحوم دوانی دلیل پدر خود برای عدم ادامه کار در حوزه فقه و اصول را این طور عنوان کرد که وی می خواست اصل را در انجام خدمت و ادای دین به مردم و مکتب اسلام و شیعه قرار دهد چرا که در زمینه فقه و اصول، اساتید برجسته زیادی هستند اما در بسیاری عرصه های دیگر که خلأ وجود دارد، باید وارد شد. به تعبیر خودشان نشر و تبلیغ موارد دینی، اصل است و این از دو راه ممکن است؛ لذا بخش عمده ای از عمر شریف ایشان در قالب سفرهای متعدد به اقصی نقاط ایران و همچنین به خارج از کشور سپری شد.

او در خصوص آثار مرحوم دوانی اظهار کرد: ایشان از همان آغاز جوانی و در سن 18 سالگی نخستین کتاب خود را که اولین تاریخ فلسفه به زبان فارسی بود با عنوان شرح زندگانی جلال الدین دوانی به رشته تحریر در آورد که علمای بزرگی چون علامه طباطبایی و شبیری زنجانی بر آن تقریض هایی نوشته اند و این کتاب مورد عنایت آیت الله بروجردی قرار گرفت و تقدیر و جایزه ای که آیت الله بروجردی به ایشان داد چنان برایشان ارزشمند بود که تا آخر عمر از آن یاد می کرد.

محمدحسین دوانی افزود: تقدیرهای بزرگان از مرحوم دوانی سبب بالا رفتن روحیه برای تداوم کار علمی ایشان شد طوری که مجموعه آثارشان تا بعد از انقلاب بالغ بر110 جلد کتاب شد و حتی مرحوم شهید بهشتی به خاطر نفوذی که ایشان در خوزستان داشتند از وی برای کاندیدا شدن در انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری دعوت کرد که با رد درخواست از سوی مرحوم دوانی همراه شد.

او از آثار دیگر مرحوم دوانی به شش کتاب پیرامون وجود امام علی (ع) و 11 جلد کتاب پیرامون نقش روحانیون در جهت استقلال و آزادگی و مبارزه با استعمار اشاره کرد و افزود: ایشان هر جا احساس می کرد که جامعه به او نیاز دارد و از ایشان کاری ساخته است بی درنگ در آن عرصه حاضر می شد؛ مثلا در دوره ای که جوانان مورد توجه نبودند و رژیم طاغوت در صدد بود که جوانان را با فرهنگ فاسد غربی پرورش دهد، کتابی به عنوان سیمای جوانان در قرآن کریم و تاریخ زرین اسلام به رشته تحریر در آورد که بعد ها استاد مطهری از آن برای نوشتن کتاب داستان راستان خودش الهام گرفت.

محمد حسین دوانی همچنین از تلاش بی وقفه پدرش برای نگارش کتاب هایی راجع به زنان و تحت عنوان زن در قرآن و بانوی بانوان جهان یاد کرد و گفت: تاریخ اسلام از دیگر دروسی بود که در این زمینه تحقیقات بسیاری انجام می دادند و باعث شد به عنوان یکی از استادان بزرگ تاریخ اسلام شناخته شوند.

این استاد دانشگاه علوم و حدیث، قناعت را یکی از ویژگی های مرحوم دوانی دانست و گفت: قناعت و ساده زیستی یکی از خصلت های ایشان در زندگی بود که باعث شد ایشان از خانه ساده اما بزرگ خود نقل مکان کرده ودر خانه کوچک تری سکونت کنند.

فرزند مرحوم دوانی او را یکی از علمایی دانست که به ظاهر سیاسی نبود اما تا آخرین روزهای سقوط طاغوت ممنوع الخروج بودند، برای پیروزی انقلاب اسلامی تلاش های زیادی می کردند و بارها توسط مأمورین شاه دستگیر شدند.

حجت الاسلام والمسلمین علی دوانی در پنج مهر 1308 شمسی در روستای دوان در شمال کازرون به دنیا آمد. او تحصیلات ابتدایی را در آبادان گذراند و در سن 14 سالگی بر اثر ذوق و اشتیاقی که به تحصیلات حوزوی داشت به نجف اشرف رفت. در سال 1327 به ایران برگشت و در قم سکونت گزید. رشته اصلی فعالیت علمی علامه، شرح حال نگاری علما و دانشمندان شیعه بود. او در طول عمر پر برکت خود 110 جلد کتاب در موضوعات متنوع اصول اعتقادات، سیره معصومین، تاریخ اسلام، فرهنگ و تمدن اسلامی و... به یادگار گذاشت. این استاد گرانقدر همچنین به عنوان استاد در چند دانشگاه از جمله دانشگاه تهران، دانشگاه امام صادق و دانشگاه امام حسین به تدریس پرداخت و سرانجام پس از یک عمر فعالیت و مجاهدت بی وقفه در شامگاه عید سعید غدیر 1427 قمری برابر با 18دی 1385 در سن 77 سالگی به لقاءالله پیوست و پس از تشییع با شکوه، در صحن عتیق حضرت معصومه (س) در شهر مقدس قم که آرزوی دیرینه اش بود به خاک سپرده شد.