سازمان میراث فرهنگی حدود 53 پرونده میراث ملموس ایران را برای بررسی و ثبت جهانی به یونسکو ارسال کرده اما ایران تنها اجازه دارد هر سال دو پرونده را درفهرست میراث جهانی قرار دهد.

به گزارش کازرون نما به نقل از مهر؛ میراث جهانی یونسکو نام عهدنامه‌ای بین‌المللی است که در تاریخ ۱۶ نوامبر ۱۹۷۲ میلادی به تصویب کنفرانس عمومی یونسکو رسید. موضوع آن حفظ آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر است به این معنا که وقتی اثری در فهرست میراث جهانی قرار می گیرد نام اثر متعلق به تمام انسان‌های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص می شود. برپایه این کنوانسیون کشورهای عضو یونسکو می‌توانند آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی کشور خود را نامزد ثبت به‌عنوان میراث جهانی کنند.

منتها هر اثر پیشنهادی باید حداقل یکی از شاخصهای یونسکو را داشته باشد. این شاخصها عبارتند از: نمایانگر دست آوردی بی بدیل از نبوع هنری بشر باشند.  نمایان گر تبادل مهمی از ارزش های بشری در یک محدوده زمانی در درون یک حیطه فرهنگی جهان از لحاظ پیشرفت در معماری یا فنآوری، هنرهای یادمانی، برنامه ریزی شهری یا طراحی چشم انداز باشد. گواهی بی همتا یا دست کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی یا تمدن زنده یا از میان رفته باشد. نمونه ای برجسته از نوعی بنا یا مجموعه معماری یا فن آوری یا منظره که نمایان گر مرحله یا مراحلی در سرگذشت انسان باشد. نمونه ای برجسته از یک سکونت گاه سنتی بشری یا استفاده از زمین، که معرف یک یا چند فرهنگ است، باشد. به ویژه مواقعی که تحت تاثیر تغییرات برگشت ناپذیر شده است.  به طرزی مستقیم یا ملموس مرتبط با رویدادها یا سنن زندگی افکار و عقاید یا آثار هنری یا ادبی واجد اهمیت والای جهانی باشد.

به همین منظور ایران نیز پرونده های خود را برای ثبت جهانی ارائه کرده که در این میان از سال ۱۹۷۵ تا کنون ۱۵ مکان را ثبت کرده  که ۱۳ مکان آن فرهنگی است. این در حالی است که بم کرمان و فضای فرهنگی آنپس از زلزله سال ۸۲  جز مکان‌های در خطر نابودی قرار داده شد.

این ۱۵ مکان عبارتند از چغازنبیل، تخت جمشید ، میدان نقش جهان، ۹ باغ ایرانی و … . علاوه بر این مکان ها، مدیران میراث فرهنگی وعده داده اند که در سالهای آتی نقش رستم، نقش رجب، طاق بستان، کوه دماوند، شهر سوخته، شهر تاریخی ماسوله، چشم انداز فرهنگی الموت، قنات گناباد، پارک ملی گلستان، منطقه حفاظت شده ارسباران، کوه سبلان، هگمتانه، مسجد کبود و … نیز در  میراث جهانی یونسکو ثبت می شوند.

در چند سال اخیر هم پرونده های مجموعه تاریخی قصر شیرین، مجموعه تاریخی فیروزآباد، شهر شوش، نقش رجب و نقش رستم، تپه سیلک، محور تاریخی اصفهان، مجموعه شهرهای تاریخی ساسانی (بیشاپور، فیروزآباد، سروستان)، روستای میمند کرمان، طاق بستان، کوه خواجه زابل، شهر سوخته، مجموعه‌های مرتبط باتخت جمشید، بنای تاریخی کنگاور، بافت تاریخی یزد، محور تاریخی، فرهنگی تهران (کاخ گلستان)، بازار قیصریه لار، بندر سیراف، بسطام و خرقان، بافت تاریخی دامغان، نمای فرهنگی و طبیعی رامسر، چشم انداز فرهنگی توس، مسجد کبود، شهر تاریخی ماسوله، مجموعه تاریخی ایزدخواست، چشم انداز فرهنگی الموت، زوزن خراسان، قنات گناباد، دره خرم آباد، جیرفت، محور تاریخی سلجوقیان و غزنویان خراسان، پارک ملی گلستان، چشم انداز فرهنگی کردستان، جنگل کاسپین، جزیره قشم، کویر لوت نواحی نزدیک به شهداد، منطقه حفاظت شده ارسباران، کوه سبلان، پارک ملی خبر و پناهگاه حیات وحش روچان، غار علی‌صدر، جاده ابریشم ،چشم انداز طبیعی و فرهنگی ایذه، مجموعه تاریخی دوران زندیه شیراز، ساختار تاریخی فرهنگی کرمان، پارک ملی توران، دریاچه هامون، مجموعه پل‌های تاریخی لرستان، منطقه حفاظت شده حرا و کوه دماوند برای ثبت جهانی به سازمان یونسکو پیشنهاد شده است.

ثبت جهانی پرونده های میراثی نیاز به پژوهش و بررسی های بیشتری دارد ضمن اینکه باید آن اثر در وهله اول در فهرست میراث ملی قرار بگیرد و میراث ملموس آن نیز تعیین حریم شود به این ترتیب از مدتها قبل باید پرونده آن به یونسکو ارسال شده و موافقت کارشناسان یونسکو را برای بررسی روی آن پرونده کسب شود از سوی دیگر هر سال تنها دو پرونده از هر کشور برای ثبت جهانی بررسی می شود. با این حال مدیران سازمان میراث فرهنگی در استانها و کشور هر بار پس از بازدیدی که از یک منطقه گردشگری و تاریخی دارند، وعده ثبت جهانی آن را نیز اعلام می کنند.

بنابراین به نظر می رسد ثبت تمامی این مناطق پیشنهاد شده برای قرار گیری در فهرست یونسکو نه تنها به زمانی نزدیک به نیم قرن احتیاج دارد بلکه هر اثر میراثی را نمی توان در فهرست جهان قرار داد چرا که هنوز بسیاری از این محوطه ها و اماکن تاریخی در ایران تعیین حریم نشده اند آنچنانکه کارشناسان ثبت در سازمان میراث فرهنگی نیز به تازگی اعلام کرده اند تنها ۶ درصد آثار و محوطه ها حریم مصوب دارند.