روح الله فقیهی: علی اکبر صالحی یک ساعت پس از پخش تلویزیونی سخنان خود در کمیسیون برجام که با استقبال گسترده رو به رو شد، با روی گشاده دعوت هفته نامه «طلوع صبح» را را برای گفتگو پذیرفت. او که عازم فرودگاه برای سفر به وین بود، در این مصاحبه تصریح کرد: «انچه این روزها علیه توافق وین گفته می شود بی انصافی است.»

صالحی که به درخواست مقامات ارشد نظام وارد مذاکرات هسته ای شد و نقشی بی بدیل در حل و فصل مسائل فنی، که در مسیر عقد توافق، دشواری هایی بوجود آورده بود، ایفا کرد، ضمن انتقاد از برخی سخنان در مورد تحقیر نظام در برجام گفت: آیا این تحقیر ملت است که توانسته با مقاومت و استقامت خود، حق غنی سازی را تثبیت کند و بیش از 6 هزار سانتریفیوژ برای کشور نگه دارد؟

رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین گفت که کمیسیون برجام مجلس از سعید جلیلی خواسته است که مدارک و اسناد خود را در مورد ادعای پذیرفته شدن حق غنی سازی در دوره ی او، تحویل نمایندگان دهد.

وی همچنین رئیس تیم سابق مذاکره کننده را «انسانی متدین و علاقمند به انقلاب و نظام» توصیف کرد، ولی گفت که اختلاف نظراتی وجود دارد.

متن مصاحبه هفته نامه «طلوع صبح» با علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه می آید:

«طلوع صبح»: به گفته ی برخی تحلیلگران، کمسیون برجام که در آن حملات بسیاری نسبت به تیم مذاکره کننده و توافق هسته ای صورت می گیرد، اهدافی انتخاباتی دارد، در این میان، تلویزیون نیز با آنان همکاری می کند. برای مثال شبکه ی 6 طبق روال، نشست بررسی مذاکرات دوره ی اقای جلیلی را پخش نکرد و برعکس سخنان ایشان در انتقاد از توافق وین را تمام و کمال را منتشر کرد. نظرتان در این باره چیست؟

«صالحی»: ( {literal}{{/literal}همراه با خنده{literal}}{/literal} ما را در این دست اندازهای سیاسی نیاندازید) به هر حال، این سیاستی است که مسئولان کمسیون ویژه برجام و متولیان صداوسیما بنابر تشخیصی که خودشان می دهند (که البته این تصمیم هم برای ما قابل احترام است) دنبال می کنند. اینکه چرا بخشی از صحبت های دوستان را پخش نمی کنند و یا پخش می کنند، حتما شاید مصالح ملی در آن دخیل است و موضوعاتی وجود دارد که در رابطه با امنیت ملی است و مصلحت ندیده اند پخش شود. هرکسی مجزا به کمیسیون برجام می رود و من در آن جلسه آقای جلیلی حضور نداشتم. به هر حال این ها خیلی مهم نیست، کمیسیون آئین نامه و تشخیصی برای خود دارد، صداوسیما همچنین ائین نامه ای داخلی دارد و مسئولین آن منافع ملی، مصالح ملی و امنیت ملی را باید در نظر بگیرند؛ نمی شود همه چیز را عریان پخش کرد، شاید یک جاهایی صحبت هایی شود که به مصلحت نباشد پخش شود.

«طلوع صبح»: اقای عباسی تاکنون بویژه در جلسه کمیسیون برجام اتهاماتی را به تیم هسته ای وارد کرده اند، برای مثال گفتند حاضرند با زن و بچه در راکتور اراک زندگی کنند.

«صالحی»: این شجاعت و اعتماد به نفس دکتر عباسی را نشان می دهد؛ خب این ارزشمند است. ایشان طراح راکتور که نیست، ایشان سازنده راکتور که نیست، طراحان راکتور جمع دیگری هستند و سازندگان همینطور. مجموعه ای عظیم روی این مساله کار می کنند. من براساس تجربه می گویم، راکتور مقوله حساسی است، اگر مسئله یک نیروگاه برق بود، اتفاقی که می افتاد مشکل خاصی را ایجاد نمی کرد و اتفاقات در منطقه اطراف محصور می شد. اما برای اولین بار این راکتور را خودمان طراحی کردیم و تایید آن نیز توسط خودمان صورت گرفت که به خاطر تحریم ها بود و کسی کمک نمی کرد. فقط روس ها نقشه اصلی طراحی ها را دادند و بچه های ما کار را شروع کرده و به سرانجام رساندند. ما دلمان می خواست که این ماجرا تحت یک نظارت بین المللی که بالاخره تحربه ای در بخش راکتور دارند، باشد. منظورم این است که آن ها نیز طرح آن را تایید کنند.

ما پروژه ای داریم به نام 360 مگاواتی دارخوین* این پروژه با مشورت کارشناسان سوئیسی انجام می شد، یعنی آن را تحت نظر داشتند. در واقع ما طراحی ها را انجام می دادیم و به مشاور سوئیسی می دادیم و او تایید می کرد، اما بعد از تحریم این ها گذاشتند و رفتند.

«طلوع صبح»: ظاهرا مذاکرات عمان به دلیل ناهماهنگی و اختلاف نظر بین تیم وزارت خارجه و تیم آقای جلیلی رو به جلو حرکت نمی کرد، این درست است؟

«صالحی»: به هر حال دو مسیر برای مذاکره در آن زمان وجود داشت، یک مسیر پنج بعلاوه یک ، دیگر مسیر هم که آقا اجازه فرمودند، مذاکره با امریکایی ها بود. خب این دو مسیر باید هماهنگ می شد، برای ایجاد این هماهنگی و این اقدام خیلی اختلاف رای بود و نظرات مختلفی وجود داشت.

«طلوع صبح»: چه اختلافاتی وجود داشت و ماهیت آن ها چه بود؟

«صالحی»: در واقع، باید با مجموعه ای از مسئولین هماهنگی می کردیم که کار انجام بگیرد، ولی در بین مسئولین علی رغم اجازه ای که حضرت اقا فرموده بودند نظرات مختلفی بود. به هر حال زمان و فرصت ها را از دست دادیم. می توانستیم موضوعی که اواسط 90 شروع شد (دو سه ماه اخر سال 90 مجوز گرفتیم) را زودتر به سرانجام برسانیم. باتوجه به شرایط داخلی آمریکا و منطقه (که همه اینها در مستندات وزارت خارجه است) اگر همان موقع هماهنگ بودیم و اقدام می کردیم، شاید آن زمان فرصت بهتری برای حل ماجرا بود، البته شاید. من به تقدیر الهی ایمان دارم. می فرماید «العبد یدبر و الله یقدر» بندکان خدا تدبیر می کنند، اما خداوند تقدیر می کند.

به نظرم، تقدیر بوده است که موضوع آن زمان شروع شود، چند جلسه ای برگزار شود و راه باز شود، اما بقیه راه را دولت یازدهم طی کند. اگر آن زمان همدلی و هزمانی بود، (باتوجه به مستندات موجود) می توانستیم چه بسا زودتر از الان به این نتایج برسیم.

«طلوع صبح»: اقای جلیلی طی نشستی در کمیسیون برجام عنوان کردند که حق غنی سازی و بسیاری موارد دیگر در دوره ی ایشان اتفاق افتاده است. آیا این سخنان صحت دارد؟

«صالحی»: بیاییم واقعا منصفانه ببینیم، شما به عنوان خبرنگار بهتر از هرکس دیگر این کار را می توانید انجام دهید، البته برخی اندیشکده های امریکایی این کار را کرده اند. اینها امده اند سخنان، آقای اوباما، آقای کری و خانم کلینتون را در مقاطع مختلف بیرون کشیده که به صراحت گفته اند ایران باید آب سنگین نداشته باشد، غنی سازی نداشته باشند، و خیلی مسائل دیگر. اینها فقط گفتند، حق دستیابی به فناوری صلح امیز، در این مورد نیز گفتند در صورتی این حق را می دهیم که ما این فناوری و همچنین سوخت آن را در اختیار ایران قرار دهیم.

بین سال های 88، 89 و 90 ببیند چه گفته اند، حالا به قول حضرت آقا در نماز عیدفطر، اینها دو عدد سانتریفیوژ هم برنمی تابیدند، اما الان مجبور شدند که شاهد چرخش هزاران سانتریفیوژ باشند؛ این دیگه نظر آقاست.

«طلوع صبح»: جناب جلیلی عنوان کرده اند که در برخی موارد توافق وین، تحقیر نظام اتفاق افتاده است. نظرتان دراین باره چیست؟

«صالحی»: آیا این تحقیر ملت است که توانسته با مقاومت و استقامت خود، حق غنی سازی را تثبیت کند و بیش از 6 هزار سانتریفیوژ را نگه دارد و فردو را نیز حفظ کند؟

البته فردو همیشه ضامن نطنز بوده است. فردو حداکثر 5 درصد ظرفیت نطنز را دارد، یعنی هر چقدر نطنز باشد، فردو 5 درصد آن را می تواند داشته باشد، پس فردو نمی تواند یک تاسیسات صنعتی از نظر تولید صنعتی انبوه تلقی شود.

«طلوع صبح»: به نظر شما، آقای جلیلی بر چه اساسی ادعا کرده اند که در توافق، نظام تحقیر شده است؟

«صالحی»: کدام تحقیر؟ اگر تحقیر شدن این است که ما حق غنی سازی را تثبیت کردیم، اگر تحقیر این است که ما 6 هزار سانتریفیوژ را نگه داریم، اگر تحقیر این است که تحقیق و توسعه را ادامه می دهیم، اگر تحقیر این است که فردو پابرجا می ماند. اگر تحقیر این است که اب سنگین را ادامه می دهیم، اگر اینها تحقیر است، خب من دیگر چه بگویم، دیگر نمی دانم چه کار باید می کردیم.

البته ما دوست داشتیم هرچه الان داریم را داشته باشیم و چیزی نیز اضافه می گرفتیم، مثلا، اراک مثل سابق باشد و اراک جدید هم بسازیم و نطنز دیگر هم بسازیم، همچنین تحریم ها را برطرف کنند، عذرخواهی هم کنند و دست ما را هم ببوسند؛ این که خیلی عالی بود، ای کاش می شد این کار را کرد.

«طلوع صبح»: تیم مذاکره کننده سابق در مذاکرات چه طلب می کرد که اکنون معتقد است تحقیر و وادادگی اتفاق افتاده است؟

«صالحی»: در مذاکرات {literal}{{/literal} قبل از دکتر ظریف{literal}}{/literal} (دوستان ما که واقعا زحمت کشیدند که اجرشان با خدا باشد) عزیزان خودشان بیان می کردند، امادگی داریم 20 درصد را بگیریم و در ازای آن چیزی بگیریم، ان هم داوطلبانه.

خب ما هم همین کار را کردیم، ما کار دیگری نکردیم. در واقع غنی سازی 20 درصد را برای زمان محدودی کنار می گذاریم، چون برای 4 تا 5 سال تولید کرده و در انبارها ذخیره داریم.

این سخنان کم لطفی است. من اخلاقا هیچ وقت وارد مقوله های بچه گانه و بگومگوها نمی شوم. اگر اینطور باشد، من باید فریاد بزنم که بنده مذاکرات عمان را راه انداختم و این بچه مال من است، ولی من گفتم، می خواهم این کار پیش برود و اصلا من مادر این فرزند نیستم؛ تمام شد، من نمی خواهم این فرزند از وسط نصف باشد، آن را به دیگری بدهید تا کار را جلو ببرد. ما یا برای مسائل ملی کار می کنیم یا خدای نکرده برای مسائل شخصی. اگر می خواستم نمی توانستم این حرف ها را بزنم؟ اصلا تا از من چیزی پرسیده نشده، من حرفی نزده ام. حتی یکبار که در دولت جدید، آقای ظریف کار را تازه شروع کرده بودند، خبرنگاری از ایشان در مورد وجود مذاکرات محرمانه در عمان پرسید، اقای ظریف به نحوی رد کردند، صداوسیما از من هم این سئوال را پرسید، من گفتم هرچه دکترظریف بگوید. باید این مبنای نتیجه گیری ما باشد نه دیگران. حالا دوستان می ایند و می گویند ما این کار را کردیم، آخر که چی؟

حقیقت این است که ما همگی این کار را کردیم، همدلی و هزمانی یعنی «ما»؛ ما یعنی روحانی، لاریجانی، جلیلی، ظریف. همه این افراد زحمت کشیده اند، مثل دوی امدادی؛ واقعا مذاکرات شبیه یک دو بود، حالا من بیایم این طور بگویم، مثلا که چه؟ آخرش که چه؟ اگر کار برای خدا باشد مردم هم قدرشناس شما خواهند بود، اگر رضایت خدا را بگیرید، مردم هم از شما راضی خواهند بود. اما اگر من خدای نکرده در دلم بخواهم....... حضرت اقا فرمودند آدم نباید دنبال محبوبیت اجتماعی رود، این اقدام یعنی کار برای خدا نیست، بلکه کار برای پیدا کردن جایگاه اجتماعی است.

خدا شاهد است از روی اعتقاد می گویم، اقای جلیلی را انسانی متدین و علاقمند می دانم، ولی خب اختلاف نظر وجود دارد. باید بگوییم ما اختلاف نظر داریم، اما هر کس نظرش محترم و باید دست در دست هم دهیم و مشکلات مملکتمان را حل کنیم.

«طلوع صبح»: اخیرا آقای عباسی عنوان کردند که ایشان به دستور آقای احمدی نژاد ماموریت یافته بود تا تمام سانتریفیوژها را راه اندازی کند تا دست دولت بعدی برای مذاکرات بالا باشد. آیا باتوجه به مسئولیتی که در دولت سابق داشتید، این صحت دارد؟

«صالحی»: آقای عباسی آن موقع رئیس سازمان انرژی اتمی بود، اما من آن زمان وزارت خارجه بودم و اطلاع ندارم. من هم سخنان ایشان را شنیدم اما آن زمان در گفتگوی بینابینی ایشان و دکتر احمدی نژاد نبودم.

«طلوع صبح»: مخالفت تیم سابق هسته ای با توافق وین تند و تیز بوده است و بسیاری تصور نمی کردند که این افراد اینگونه علیه این توافق وارد میدان شوند. چرا تیم قبلی به اینگونه مخالفت ها روی آورده است؟

«صالحی»: (همراه با خنده) این را از خود برادری که انتقاد صریح و تند می کند، باید بپرسید که چرا این کار را می کنند.

همه ما احاد این ملتیم، باید دست به دست هم دهیم تا این مشکل را حل کنیم. ما باید در چارچوبی که رهبر معظم انقلاب تعیین کردند، «عزت، حکمت و مصلحت» منافع ملی و حقوقمان را حفظ کنیم و مشکلات را رفع کنیم. وظیفه همگی ما دفع شر است، ما که نباید شر بیاوریم؛ باید با هوشیاری ، تدبیر و تعقل جلو برویم. ببینید در مورد اجازه مذاکره با آمریکا، آقا چه چشم اندازی می بینند، چقدر در این زمینه روشن بین هستند. در آن زمان که نمی شد از این صحبت ها کرد، ایشان گفتند «می توانید مذاکرات را انجام دهید، اما فقط راجع به موضوع هسته ای» ایشان یک سیاستمدار باتجربه هستند که اینده را می بینند. بنابراین، ما باید همکاری کنیم که منافع ملی تثبیت شود، حاکمیت ملی خدشه دار نشود و نهایتا همه دفع شر کنیم. اینکه بخواهیم بگوییم «نه» و از روی تعصب خدای نکرده بگوییم مرغ یک پا دارد، نمی شود، چراکه با مشکل مواجه می شویم.

حدیثی هست که می گوید، مسلمان یک انسان باهوش و با کیاست است و ادمی نیست که سرش کلاه رود و می تواند مشکلات را حل کند. شما مولانا، حفظ و سعدی را بخوانید و ببینید چقدر می گویند دفع شر کنید، خب ما هم همین را می گوییم. عزیران همه باید دست به دست هم دهیم تا شر را دفع کنیم، اما نباید به استقبال شر رویم.

«طلوع صبح»: به شهادت بسیاری از افراد مطلع از مذاکرات الماتی و استانبول، آن گفتگوها به نتیجه خاصی نرسید، با این حال گروه سابق مذاکره کننده در کمیسیون برجام مدعی شده است که مولفه های توافق، پذیرفتن حق غنی سازی و بسیاری مسائل دیگر در این مذاکرات بدست آمده است. باتوجه به مسئولیت هایی که در سال های گذشته داشته اید و از مسائل آگاه بوده اید، آیا این سخنان مستند است و سندی برای آن وجود دارد؟

در جلسه کمیسیون برجام به من گفتند که از آقای دکتر {literal}{{/literal}جلیلی{literal}}{/literal} خواسته ایم مستندات کتبی شان را ارئه دهند.

ادعا شده بود که ما فلان کار را کردیم و در سازمان انرژی اتمی در فلان سال، فلان کار شده. ما هم گفتیم کاری ندارد، مستندات آن وجود دارد، امضای قراردادها هست و زمان مسئولیت ها هست. خب مستندات را می گیرند و براساس آن قضاوت می کنند.