|
شب
یلدا، شب زایش خورشید و آغاز سال نومیترایی، آخرین شب پاییز و اولین شب زمستان است.
هزاران سال پیش ایرانیان به دانش گاه شماری دست پیدا کردند و دریافتند که نخستین شب
زمستان بلندترین شب سال است.
در
خشت شب یلدا را شب چله نیز می نامند. در گذشته به دلیل نبود امکانات اولیه زندگی نظیر
آب، برق، مسکن و ملزومات، مراسم شب یلدا به صورت کاملا سنتی و با بضاعتی که از زندگی
روستایی خشت متاثر بود برگزار می شد. معمولا اهالی خشت در این شب زودتر دست از کار
می کشیدند و دام ها و چارپایان را زودتر به طویله و اصطبل می فرستادند. مراسم شب یلدا
یا شب چله همچون تمام نقاط ایران در خشت نیز به صورت کاملا سنتی برگزار می شد. لباسی
تمیز می پوشیدند و به مهمانی می رفتند، با آجیل شب چله که تشکیل شده از کشمش، گندم،
خرما، رنگینک، هندوانه، کنجد، شیره خرما، للک، کدو حلوایی و شیر برنج(شله شیری) بود،
پذیرایی می شدند.
عمر
برگزاری این مراسم در خشت نیز به درازای زمان سکونت در این شهر قدیمی و تاریخی است.
آیین شب یلدا در خشت از دیرباز مرسوم بوده و از چند روز قبل از شب یلدا، خانواده ها،
میزبان و محل گرد آمدن شب چله را مشخص می کردند و هیزم برای آتش بر افروختن را چند
روز قبل، از کوه جمع آوری می کردند. خویشان و دوستان سفرهای از مهر را میگشودند و
از هر دری سخنی میگفتند. یكی از آیینهای ویژه شب یلدا، دیدار با بزرگان و کهنسالان فامیل بودهاست. در شبچله، افراد فامیل در مجلسی
صمیمی گرداگرد چاله ای از آتش جمع میشدند و با روشن و گرم نگه داشتن آتش، عوامل تاریکی
و اهریمنی را از خود دور می کردند و به متیل بزرگترها گوش میدادند. زنان و دختران
نیز در گرگ و میش شب یلدا، در تكاپو و هیجانی خاص، کارهای خود را زودتر به اتمام می
رساندند و ملزومات غذا و تنقلات ویژه این شب را مهیا میكردند و برای گذران ساعات خوش
در كنار ریش سفیدان و بزرگان، لحظه شماری میكردند. آنان در سینیهای قدیمی مسی، در
فضای دوده گرفته پاشُلی، ملزومات و مخلفات ساده و اولیه را آماده می کردند. (منتشر شده در سایت خبری - تحلیلی کازرون نما)
در
این شب استثنایی پس از صرف شامی ساده و سالم که از دسترنج خود مردم خشت تهیه می شد،
و خواندن دعای شكر در پای سفره و درخواست باران و آرزوی فصلی خوب و پر بارش، همگان
در كنار هم، از شادیها و غمها، موفقیتها، اعتقادات، امیدها و سختی هایشان می گفتند.
بزرگترها و ریش سفیدان فامیل در این شب، علاوه بر طرح معما و چیستان های محلی، خواندن
برخی از اشعار محلی و خاطرات، متیل و داستانهای كهن ایرانی و افسانه های نظیر
"کرزنگرو بچه برو" و "غولک" را نیز برای حاضرین نقل می کردند.
امروزه
نیز با پیشرفت علم و تکنولوژی، مراسم شب یلدا با شکوه و گرمی خاصی در خشت با گرد هم
آمدن و شبنشینی اعضای خانواده و
اقوام کنار یکدیگر و احیانا برگزاری مراسم عمومی با شکوه خاصی برگزار
میشود.
پیام
یلدا، مهر ورزی، صفا، صمیمیت، دید و بازدید و بخشش دیگران است. پس به یاد داشته باشیم
در این شب بزرگ، شبی که از دوران با شکوه باستان برایمان بجای مانده، بزرگترها را ارج
نهیم. مبادا پدر و مادری، پدربزرگ و مادربزرگی، در این شب دلدادگی ها و عاشقانه ها،
غم غربت و دوری از فرزندان و عزیزان را تجربه کنند؛ پس با هم و در کنار هم به استقبال
نور و زایش دوباره خورشید رویم.