رفاقت از مایهی ”رفق" و ”رفیق"، دوستی، همدلی، همراهی، همدمی، یاری مدارا کردن و کوتاه آمدن برای رسیدن به هدف یا حل مسئا له معنا کردهاند و رقابت به طور کلی به معنای یک مسابقه یا همآوردی بین دو یا چند نفر یا گروه برای به دست آوردن جایگاه، مقام، منفعت، شهرت، جایزه و ... دانستهاند.
رقابت، واقعیتی است که در همه جا دیده میشود و در ذات همه انسانها در هر سطحی
وجود دارد و با سبقت گرفتن همیشه حس خوبی به انسان دست میدهد و لذتبخش است. رقابت
عامل مهمی برای پیشرفت است، البته این اتفاق زمانی رخ میدهد که رقابت سالم باشد، رقابت
سالم ما را به سکوی موفقیت نزدیک خواهد کرد. ولی رقابت توأم با تخریب، تضعیف، شایعهسازی
و حسادت ممکن است در ظاهر برنده شدن همراه داشته باشد، اما در باطن آثار مخربی خواهد
داشت و در واقع این برنده از نظر انسانی و وجدانی بازنده است.
بعد از هر انتخابات معمولاً این تعبیر که: ”دوران رقابت تمام شد و رفاقت آغاز میشود"،
تکرار میشود.دراین مختصر بنابر نفی مطلق این معنا نیست، بدیهی است که رفاقت همیشه
خوب و بعد ازرقابتهای انتخاباتی هم صد البته که پسندیده است. اما این همه ی درستی
کار نیست،
زیرا
که اگر ادبیات سیاسی و رقابتهای سیاسی ما منطبق بر آموزههای قرآنی بود، این ادبیات
جای چندانی نداشت. چنانچه خداوند در آیهی دوم از سورهی مبارکهی مائده میفرماید:
... نباید کینهتوزی گروهی، شما را به تعدی وادارد و در نیکوکاری و پرهیزگاری با یکدیگر
همکاری کنید و در گناه و تعدی دستیار هم نشوید و از خدا پروا کنید که سخت کیفر است.
این تعابیر محکم قرآن کریم و دعوت به برخورد عادلانه و دور از تعدی با مشرکانی است
که روزی مسلمین را به مسجدالحرام راه نداده بودند. لذا وقتی که دستور قرآن کریم برای
برخورد با آن مشرکان لجوج و عنود این است،
برخورد مسلمین و مؤمنین با یکدیگر چگونه باید باشد؟ در انتهای آیه خداوند به همه میفهماند که مهمترین
راه تقوای اجتماعی و ترویج آن در جامعه در گرو تعاون در نیکی ها و پرهیز از تعاون در
نادرستیها و گناه است.
اصل رقابت امری عقلانی و پسندیده است و در آیاتی دیگر بر سبقت در جلب رحمت و مغفرت
الهی تأکید شده است، یک نمونه در آیه 133 در سورهی آلعمران است که میفرماید: بشتابید
و از هم سبقت بگیرید به سوی آمرزش از پروردگارتان و بهشتی که ... برای تقواپیشگان آماده
شده است. پس اصل مسابقه و رقابت امری پسندیده و عقلانی است ولی میدان مسابقه جلب رحمت
و مغفرت الهی است و اینکه برخی بگویند رقابت، رقابت است و هدف برنده شدن، و کسی که وارد این گود شود باید از هر وسیلهای
استفاده کند و الا بازنده است، سخنی بسیار نادرست وباطل است و این ادبیات ماتریالیستی واومانیستی است که براین باوراست ” هدف وسیله را توجیه میکند".
آیا
در جامعهای که قانون اساسی آن بر اساس قرآن است و مهمترین آموزههای اجتماعی قرآنی
بر نفی تعدی و مسخره کردن گروهی توسط گروهی دیگر، بر نفی تهمت، دورغ، شایعهسازی، نسبت
ناروا و تخریب و تحقیر یکدیگر و نفی برخورد توأم با سوءظن و تجسس و ... تأکید فرموده
است،و برای مرتکبان آن مجازات سختی تعیین میکند، مگر آنکه از اعمال خویش توبه کنند.
مضافاً اینکه بسیاری از تخلفات در رقابت های انتخاباتی حقالناس محسوب میشود که بخشش
و آمرزش آن جز با جلب رضایت رقیبی که مورد هتک حرمت واقع شده و یا حقش ضایع گردیده
میسور نیست. آیا با گفتن این تعبیر که ”رقابت تمام شد و رفاقت آغاز"؛ به همین سادگی
همه چیز حل و فصل خواهد شد؟ آیا بذر کینه و خشمی که طرفین در این منازعات در دل خود
و طرفدارانشان میپاشند محصولی بهتر از خشونت و لجبازی و انتقام خواهد داشت؟ آیا بهتر
نیست که به سهم خود به رقابت در سایهی رفاقت و در پرتو اخلاق به عنوان بدیهیترین آموزهی قرآنی تن در دهیم و این تعبیر غربی و
اومانیستی که رفاقت بعد از رقابت، که به هر قیمتی هم صورت میگیرد و در سیاستورزی
جمهوری اسلامی متأسفانه در حال نهادینه شدن است را رها کنیم؟ آیا بهتر نیست که به جای
آن همه شایعهسازی و تخریب رقیب که بعد هم برای توجیه بگوییم رقابت تمام شد و رفاقت
آغاز؛ از ابتدا رقابتی توأم با رفاقت و در عین حال همراه با نقد منصفانه، مستند و قاطعانه
ی برنامههای همدیگر داشته باشیم تا محصول بهتری از انتخابات برای کشور بچینیم.
به امیداینکه درانتخابات های آتی رفاقت در رقابت، را سرلوحهی فعالیتهای انتخاباتی
قرار دهیم.