در اسفندماه کم کم بوی بهار به مشام می رسید. غنچه ها به آرامی می شکفتند. نوبهاری دلربا بود. زنهای ده خانه تکانی می کردند و با پختن نان شیرین و تهیه انواع آجیل (نخودبرشته، گندم برشته، مجک شیرین، خوروک شیرین، ترک، کنجد، و...) به استقبال نوروز باشکوه می رفتند و آمدن عید را مژده می دادند.
برخی از دختران و پسران نوجوان در اطراف آبادی و در زمینهای شخم خورده، مشغول جمع آوری ((سبزه)) و ((کنگر)) بودند تا برای شب عید بر سفره خود کنگرپلو داشته باشند.
هوا سرشار از اکسیژن بود. تنفس این هوای مطبوع، کالبد انسان را جانی دیگر می بخشید و بذر امید را در دلها می کاشت. پیرمردی تنها و عصا زنان به تماشای بهار و مرور خاطرات کودکی خود آمده بود و من هم در سکوتی معنادار و احساسی کودکانه، نظاره گر این همه زیبایی و شکوه بودم.
صدای جیک جیک پرندگان، نوای دل انگیز رودخانه و آبشار و بوی مطبوع خاک و چوبهای باران خورده، بانگ خروس، پارس سگ، عرعر الاغ، بع بع گوسفندان، نی چوپان و هیاهوی انسان وحشی نجیب، همگی موزون بودند و یک سمفونی شکوهمند را در کنار این تابلوهای رنگارنگ می نواختند.
از اواخر اسفند و در راستای تغییرات آب و هوایی، تغییراتی در سبک زندگی مردم ایجاد می شد.
در دوسیران کازرون، نوروز باستانی به عنوان بزرگترین حادثه سال با شکوهی وصف ناپذیر گرامی داشته می شود.
برخی از آداب نوروز در روستای دوسیران
خانه تکاني:
غبار روبي و گردگيري از در و ديوار خانه و کف پوش ها و اسباب خانه، و شستشو و پاکيزه و نو کردن جامه و ظروف و اشياي کهنه، دور افکندن اشياي ژنده و فرسوده و تميز کردن ظروف و ديوارهاي منزل، خلاصه «خانه تکاني» براي زدودن آلودگي ها و سياهي ها و بيرون افکندن پلشتي ها از فضاي خانه از رسم هاي کهن دوسیرانیها در فرا گشت سال کهنه به سال نو بوده است. هنوز هم اين رسم همچون گذشته در بین اهالی روستای دوسیران معمول است.
امروزه بانوان از چند روز به نوروز مانده، و معمولاً تا پيش از فرا رسيدن شب چهارشنبه آخر سال، به خانه تکاني مي پردازند . آنان قالي ها و قاليچه ها و گليم هاي خانه را مي تکانند و گرد و خاک آنها را مي گيرند، يا اگر کثيف و آلوده باشند با آب مي شويند. پرده ها،روتشکي ها، روبالشتي ها، طاقچه پوش ها و دستمال هاي سر بخاري هاو... را مي شويند يا عوض مي کنند.طاقچه ها و ديوار و سقف خانه را گردگيري مي کنند. در و ديوار اتاق ها و خانه را سفيد و نقاشي مي کنند. گل و گياه و نهال در باغچه هاي خانه مي کارند.خانه تکاني و زدودن آلودگي ها از فضاي خانه و کاشانه در آخر سال کهنه، مظهر و نمادي از زدودن سياهي و مرگ و کهنگي از خانه و آماده کردن فضايي پاک و پاکيزه در آستانه نوروز براي استقبال از روشنايي ها و خوبي ها است.
کاشتن سبزه:
سبزه نمادی از برکت و شگون است و کشت سبزی عيد از مراسمی است که از ديرگاهان بوده و هم اکنون نيز در ميان اهالی رواج دارد. دوسیرانیها در اسفند و قبل از نوروز در ظرفهای کوچکی گندم و جو و عدس و امثال اينها را می کارند و اين سبزه ها را در سفره عيد گذاشته و تا روز سيزده نوروز نگاهداری می کنند.
پنجشنبه آخر سال:
يکي از آيـين هاي کهن پـيش از نوروز ياد کردن از مردگان است که به اين مناسبت بر سر مزار درگذشتگان مي روند و برای آنان خيرات می دهند.
سفره هفت سين:
يکی ديگر از آيين های نوروزی که از ديرگاهان پيشينه داشته و امروز هم رايج است چيدن سفره هفت سين است. چيدن سفره هفت سين رسم و باوري کهن است که همه اعضاي خانواده در موقع سال تحويل (لحظه ورود خورشيد به برج حمل) در خانه و کاشانه خود در کنار سفره هفت سين سال نو گرد هم می آيند. در سفره سفيد رنگ هفت سين، از جمله، هفت رويـيدني خوراکي است که با حرف "س" آغاز مي شود، و نماد و شگوني بر فراواني رويـيدني ها است. در سفره هفت سين سيب، سبزه، سنجد، سماق، سير، سرکه، سمنو و مانند اين ها مي گذارند. افزون بر آن آينه، شمع، تخم مرغ رنگ کرده، نان، سبزي، گلاب، گل، سنبل، سکه و کتاب قرآن نيز زينت بخش و آسمانی نمودن سفره هفت سين است. سبب گزينش هفت سين روشن نيست، اما عدد هفت يکی از اعداد مورد احترام و مذهبی ايرانيان باستان بوده است.
مراسم تحويل سال:
در وقت تحويل سال، همه اعضاي خانواده ها در خانه گرد هم مي آيند و در کنار خوان نوروزي مي نشينند. شمع هاي شمعدان يا چراغ هاي روي خوان نوروزي را پيش از تحويل سال روشن مي کنند، و سکه ها و اسکناس هايي لاي قرآن مي گذراند. همه چشم به قرآن و آب و گل و ماهي مي دوزند و منتظر اعلام سال تحويل مي شوند و معمولا بزرگ خانواده در این زمان قرآن میخواند.
رسم ديد و بازديد:
از اول تا دوازدهمين روز نوروز را مردم به رفت و آمد به خانه بزرگان و خويشان و آشنايان و ديد و بازديد از يکديگر و شادباش گويي به هم اختصاص مي دهند. اين رسم از قديم ميان مردم روستا مرسوم بوده است. در مراسم ديد و بازديد نخست کوچک تر ها به عيد ديدني بزرگتر ها مي روند، بعد بزرگ ترها بازديد کوچک ترها را پس مي دهند. در نخستين روز عيد، بستگان و دوستان به ديدن کساني که عزيزي را در سال کهنه از دست داده اند ميروند و به بازماندگان او «سرسلامتي» مي دهند.
رسم عیدی:
عیدی از ديرباز در ميان اهالی معمول بوده است.در اين روزگار رسم هديه دادن و هديه گرفتن در ايام نوروز ميان مردم بيش از پيش معمول است. پدران و مادران به فرزندان و نوعروسان و تازه دامادان خود، بزرگترها به کودکان، دوستان به يکديگر هديه و عيدي مي دهند. تا چندي پيش، عيدي کودکان، تخم مرغ رنگين، عروسک و آجيل و انجیر و کشمش بود.
سيزده فروردين:
سيزده، روز پايان دوره جشن هاي نوروزي است. در اين روز مردم بنا بر يک سنت فرهنگي از خانه ها بيرون و به دشت و صحرا و باغ مي روند تا آخرين روز عيد را در طبيعت و در کنار سبزه و گياه و آب روان چشمه ها و جويبارها به شادي و خوشي بگذرانند. براي گذراندن اين روز در فضاي باز طبيعت کوه و دشت آرزو مي کنند که روز سيزده شان، روزي آفتابي و گرم باشد. از صبح زود سيزده هر چند خانواده نزديک و خويشاوند با هم شيريني و آجيل باقي مانده از ايام عيد را با خوراکی که حتماً بايد در صحرا پخته شود، و قوری و سماور و قند و چاي و راديو و ... با خود بر مي دارند و با هر وسيله که مهيا باشد به خارج از روستا مي روند. رسم بر این است که آش رشته ایی که در آن روز می پزند، سبزی آن را از دامان طبیعت تهیه کنند . خوردن ترشوک و نردورس، در این روز بسیار جذاب است. نزديکي هاي غروب قبل از ترک کردن صحرا، هر خانواده سبزه اي را که پيش از نوروز به نشانه برکت و فراواني کاشته اند، در آب مي اندازند و به خانه هاي خود بازمي گردند.
مردم همراه طبيعت:
درحقيقت، در قالب آيين هاي نوروزي که از چند روز پيش از گردش سال تا روز سيزده فروردين ادامه مي يابد، مردم همراه طبيعت، گذاري رمز گونه از يک مرحله حيات به مرحله ديگر دارند. آنان همراه با حيات دوباره زمين پس از گذر از زمستاني سخت، دگرگون شده و زندگي تازه اي را از سر مي گيرند: در آغاز اين گذار، مردم با خانه تکاني در روزهاي پاياني سال کهنه از آنچه رنگ فرسودگي و کهنگي و سياهي دارد، جدا مي شوند و دوري مي گزينند و در پايان آن بار ديگر به دامان طبيعت باز مي گردند تا زندگي دوباره زمين را نظاره گر باشند، نشانه هاي قدرت خداوند را در در و ديوار وجود دريابند و به ياد آورند که بخشي از طبيعت هستند و نبايد آن را به دست فراموشي بسپارند.
برخی از آداب خاصی که مردم دوسیران در فراگشت سال کهنه به سال نو انجام می دهند :
مراسم چهار شنبه سوری ( آتش بازی و پریدن از بالای آن) - پنج شنبه آخر سال و رفتن به سر قبور گذشتگان - شب ارفه (یک شب مانده به آخر سال) و پختن کنگرپلو - باز کردن سفره صبحانه روز عید -روز عید و دید و بازدید
برخی از بازی های ایام نوروز:
چوتوپه، خاگ بازی، سکه بازی، کشتی و کلبرد
منبع: وبلاگ دوسيران
خیلی زحمت کشیدید واقعا خسته نباشید.گذشته ما رو زنده کردید.
مطالب واقعا شیرین وخواندنی بود.تشکر