صنايع دستي بيانگر صنعت و هنر نياكان و نمايشگر ذوق و هنر مردم هر دیار است. در روزگاران گذشته، صنايع دستي به عنوان پديده اي تمام عيار در هر عهد حضور فعال داشته است. در ايامي كه ماشين بوجود نيامده بود و حتي در دوراني كه حضور آن به گستردگي امروز نبود صنایع دستی بود كه حامي تمامي استعدادها و آفرينش هاي سازندگي بشر بود. به همين دليل است كه امروز با نگاه به صنايع دستي هر قوم و قبيله اي مي توان دريافت آن قوم در چه مرحله اي از صنعتگري بوده و مدنیت آنها در چه سطحی بوده است.
صنایع دستی، آن دسته از میراث فرهنگی است که با توجه به نیازهای بوم شناختی هر منطقه و با استفاده از وسایل موجود در آن دیار، توسط مردم خلاق به شکلی هنرمندانه ساخته و گاهی اوقات جنبه تخصصی پیدا کرده و مشاغل خاصی در این رابطه ایجاد شده است.
در اینجا به فهرستی از این صنایع دستی متعلق به روستای دوسیران، اشاره می شود:
- بوک (Bovak) : وسیله ای شبیه کلاه (در مقیاسی بزرگتر) که از شاخه های باریک درخت بادام کوهی بافته می شود و برای نگهداری جوجه ها از آن استفاده می شود.
- کرکر (korkor) : وسیله ای استوانه ای شکل که از شاخه های باریک درخت بادام کوهی بافته می شود و برای نگهداری مرغ خانگی از آن استفاده می شود.
- گهره (Gehra) : نوعی زنبیل که از شاخه های باریک درخت بادام کوهی بافته می شود و جهت نگهداری میوه هایی چون انار، انگور و ... از آن استفاده می شود.
- گهره گزی (Gehra gozi) : نوعی زنبیل بزرگ که از شاخه های باریک درخت بادام کوهی بافته می شود و معمولا در جای ثابتی از منزل قرار دارد.
- تویزه (Taviza) : نوعی زنبیل که از شاخه های باریک درخت بادام کوهی بافته می شود و جهت نگهداری نان تیری از آن استفاده می شود.
- کهلو (Kahlow) : نوعی زنبیل که از شاخه های باریک درخت بادام کوهی بافته می شود و دارای یک دسته چوبی است و عمده ترین کاربرد آن، جمع کردن انجیر است.
- وزمه (Vazma) : نوعی زنبیل بسیار بزرگ که از شاخه های باریک درخت بادام کوهی بافته می شود و انجیرهای جمع شده در چند کهلو در آن ریخته می شود.
- لوده (Lavda) : نوعی زنبیل بسیار بزرگ و محکم که از شاخه های سفت درخت بادام کوهی بافته می شود و دارای چند پایه بوده و جهت حمل میوه جات بوسیله الاغ و قاطر از آن استفاده می شود.
- کپور (Kapoor) : نوعی زنبیل کوچک که از شاخه های باریک درخت بادام کوهی بافته می شود و در آن میوه های تابستانی نگهداری می شود.
- سیرکو (Sirkoo) : نوعی هاون که از چوب درخت بنه (پسته کوهی) یا گردو تهیه شده و دارای دسته ای دراز بوده و در آن برخی حبوبات و کشک و ... خرد می شود.
- جوه (Joova) : نوعی هاون که از نوعی سنگ تهیه شده و دارای دسته ای سنگی بوده و در آن برخی حبوبات و کشک و ... خرد می شود.
- آسک (Asak) : همان آسیاب دستی است که از جنس سنگ بوده و جهت آرد کردن گندم و... از آن استفاده می شده است.
- بردر (Bardar) : وسیله ای سنگی که از دو جزء تشکیل یافته است. قسمت زیرین که صاف و صیقلی بوده و قسمت غلطک سنگی، که بر روی آن قرار گرفته است. از این وسیله جهت آرد کردن و خرد کردن انواع حبوبات، تهیه کشک و پیاز و ... از آن استفاده می شود.
- بردنگ (Bardeng) : نوعی حوضچه سنگی جهت نگهداری آب
- کارخونه (Karkhoona): شامل چندین حوضچه سنگی مرتبط به هم که بر روی صخره های بزرگ احداث شده و جهت گرفتن آب انگور برای شیره پزی از آن استفاده می شده است. این آثار دارای معماری بی نظیری بوده در زمره میراث فرهنگی محسوب می شود.
- کوره (Kowra) : نوعی حوضچه سنگی کوچک که برای آبخوری مرغ و طیور از آن استفاده می شود. این وسیله معمولا در زیر ((مشکودو)) قرار می گیرد تا قطرات آب مشک ها در آن بریزد و در یک فضای مطبوع، مرغ ها، آب خنک و گوارا بخورند.
- برد تو سده کن (Barde too sada kon) : نوعی سنگ صاف و صیقلی به اندازه کف دست که بعنوان ماله جهت صاف کردن و اندود کردن ملات گلی از آن استفاده می شود.
- برگی (Borgi) : نوعی سنگ تراشیده شده مربعی شکل و نازک که بالای سردر منازل جهت جلوگیری از ریزش آب باران از آن استفاده می شود.
- دلوگه (Dalooga) : نوعی سنگ مستطیلی به اندازه عرض درب خانه که یکی در سقف و دیگری در کف درب نصب می شود.
- هرچنه (Harachena) : نوعی ناودان چوبی که آب را از پشت بام به پایین هدایت می کند و صدای شرشر آن نوازشگر بوده و برای هر دوسیرانی یاداور خاطرات فراموش نشدنی است.
- پهله (Pohla) : نوعی سنگ تراشیده شده و مستطیلی شکل که برای پوشاندن چاه، قبور و ... از آنها استفاده می شود.
- بگردنه (Bogordena) : نوعی غلطک سنگی که برای کوبیدن خاک باران خورده پشت بامها جهت جلوگیری از چکه کردن آب باران از سقف از آن استفاده می شود و در دو سر آن سوراخی وجود دارد.
- کمنه (Komena) : میله ای فلزی که دو سر آن در سوراخهای بگردنه جای می گیرد و با دست آنرا می کشند تا بگردنه به حرکت در آید.
- خیش (Khish) : وسیله ای چوبی با نوک فلزی (اسیل)، که به پشت قاطر نصب می شود و به وسیله آن زمین را شخم می زنند.
- مهتک (Mahtak) : گهواره ای چوبی بزرگ با المان خاص که کودکان شیرخوار در آن نگهداری می شوند.
- رهروک (Rahrovak) : وسیله ای چوبی و چرخدار که کودکان نوپا جهت راه رفتن در آن تمرین می کنند.
- کنهتر (Kenehter) : وسیله ای چوبی و دولنگه جهت حمل هیزم که بر پشت الاغ و قاطر قرار می گیرد.
- بره (Bora) : وسیله ای چوبی با چرخ دنده های محکم که جهت خرد کردن خرمن به دنبال الاغ و یا قاطر نصب می شود و توسط چارپا به حرکت در می آید. این وسیله شبیه گاری بوده و جهت سنگین شدن یک نفر در آن سوار می شود.
- پره (Pera) : وسیله ای چوبی جهت نخ ریسی که معمولا زنان در زمان اوقات فراغت و دور هم نشینی با آن کار می کنند. (دوک)
- افسی (Afsi) : وسیله ای چوبی شبیه دست انسان که دارای دسته ای طویل بوده و جهت باد دادن خرمن خرد شده از آن استفاده می شود.
- اربیز (Orbiz) : آردبیز، الک
- تیر نو واپس (Tire noovapes) : وسیله ای چوبی جهت پهن کردن خمیر
- طوق (Tavagh) : وسیله ای چوبی گرد که خمیر را بر روی آن پهن می کنند.
- کمبال (Kombal) : وسیله ای چوبی درازی است که با آن دانه های گردو، بادام و ... را از درخت می تکانند.
- کلاک (Kelak) : وسیله ای چوبی که نوک آن قلاب مانند بوده و جهت کشیدن و نزدیک کردن شاخه های درخت برای چیدن میوه از آن استفاده می شود.
- تیرکمون (Tirkamoon) : وسیله ای چوبی با کشهای طویل که برای شکار انواع گنجشک مورد استفاده کودکان و نوجوانان قرار می گیرد.
- کت کتی (Kotkoti) : وسیله ای که از چوب درخت بنه (پسته کوهی) تهیه می شود و دارای شاخه های کوتاهی است که بوسیله ماده چسبناکی به اسم ((گرک)) پوشانده می شود و در مسیر پرندگان نصب می شود. پرنده به محض اینکه بر آن بنشیند به آن می چسبد و به دام می افتد.
- تهتک (Tahtak) : وسیله ای چوبی تله مانندی که در مسیر حرکت کبکها در زمین جاسازی شده و به محض عبور کبک بر روی آن در این تله گرفتار می شود.
- تیر (Tir) : وسیله ای چوبی که سقف خانه های مسکونی را با آن می پوشانند.
- هرس (Haras) : وسیله ای چوبی کوچکتر از تیر که فاصله های بین تیرها را پوشش می دهد.
- مرک (Morak) : چوبی که با آن ستونهای کپر و ((مشکودو)) برافراشته می شود.
- در چویی (Dare choovi) : دربهای چوبی بسیار زیبا و محکمی که درب منازل را تشکیل می دادند.
- رهگیر (Rahgir) : چوب هفت مانند بزرگی که در بین آن شاخ و برگهای فشرده ای قرار می دهند و جهت درب کپر، آغل و ... از آن استفاده می شود.
- تلواره (Talvara) : وسیله ای چوبی پهن و درازی که برای اسفاده در زیر رختخواب و ... در گوشه منازل نصب می گردد.
- سنگال (Sangal) : وسیله ای چوبی میخی شکلی که در دیوار خانه کوبیده می شود و بعنوان آویز مورد استفاده قرار می گیرد.
- سد (Sed) : نرده بان چوبی
- ارهه (Araha) : وسیله ای چوبی استوانه ای شکلی که از تنه درخت گردو و بنه تهیه می شود و درون آنرا تهی نموده و بعنوان کندوی زنبور عسل مورد استفاده قرار می گیرد.
- زار (Zar) : تفنگ سرپر با قنداق محلی
- دفک (Dafak) : وسیله ای چتر مانند با پوششی رنگارنگ که شکارچی بر پشت آن کمین کرده و کبکها با دیدن آن به آن جذب شده و نزدیک می شوند. شکارچی هم از طریق سوراخی که در وسط آن قرار دارد، کبکهای بینوا را شکار می کند.
- رنجک (Renjak) : نوعی چاقو با نوک کوتاه و موربی که معمولا برای کندن پوست دانه های بلوط از آن استفاده می شود.
- دره دین (Daradeyn) : نوعی قاشق گرد که از طریق انتهای آن دارو را به دهان کودک می ریزند.
- هزار پیشه (Hozarpisha) : نوعی صندوقچه چوبی با تزئین بسیار دیدنی که معمولا برای جهیزیه عروسها ساخته می شدند.
- مشک (Mashk) : وسیله ای که از پوست بز ساخته می شود و برای حمل و نگهداری آب مورد استفاده قرار می گیرد.
- مشکول (Mashkool) مشک کوچکی که برای مسافر و یا هنگام کار در باغ مورد استفاده قرار می گیرد.
- مشکودو (Mashkowdoo) : جایگاهی در حیاط منازل که دارای سایه بانی از شاخ و برگهای درخت بوده و بوسیله ستونهای چوبی (مرک مشکودو) یرافراشته شده و مشکها را از گزند نور آفتاب محافظت نموده و آب مشک را همواره خنک و گوارا نگه می دارد.
- دولک (Doolak) : دولچه ای که برای نگهداشتن آب در منزل از آن استفاده می شود.
- خیگ (Khig) : وسیله ای که از پوست بز تهیه شده و جهت نگهداری روغن حیوانی و دوشاب مورد استفاده قرار می گیرد.
- خیگول (Khigool) : خیگ کوچک
- کلیک (Kolik) : کوزه ای بزرگ که در آن انواع اشیاء قیمتی نگهداری می شود.
- خمره (Khomra) : کوزه ای بزرگ برای نگهداری روغن و ... .
- توپو شلی (Towpoo sholi) : تاپو : وسیله ای شبیه کوزه بسیار بزرگی که در آن انواع حبوبات نگهداری می شود.
- شله می یی (Shaley miyi) : نوعی خورجین دولنگه بزرگ که از موی بز بافته می شود و برای حمل بار بر پشت چارپایان مورد استفاده قرار می گیرد.
- دیگولک (Digoolak) : نوعی دیگ کوچک گلی که برای پخت انواع غذاها مورد استفاده قرار می گیرد.
- کیوار (Kivar) : وسیله ای که با کرک بافته می شود و جهت پرتاب سنگ در جنگ و شکار مورد استفاده قرار می گیرد.
- قالی (پوشن) (Pooshan) : انواع قالی و قالیچه
- گمپول (Gompool) : وسیله ای رنگارنگ و زیبا که از کرک تهیه می شود و برای تزئین منزل از آن استفاده می شود.
- کسه قندی (Kesa ghandi) : کیسه ای با نقش و نگارهای زیبا برای نگهداری قند حبه شده
- چاربندی (Charbandi) : کیسه ای بافتنی و خوش نقش و نگار برای نگهداری وسایل نفیس
- کسه لرکی (Kesa laraki) : کیسه ای که در آن ماست چکیده و لورک نگداری می شود. این کیسه معمولا به سقف آویزان می شود و آب آن از بالا به پائین چکه می کند.
- مشکو (Mashkoo) : مشک دوغ زنی
- دودو (Doodoo) : نوعی مشک با پوست نازک و نرم برای نگهداری دوغ
- نمکپاش (Namakpash) : نمکدان پارچه ای
- شنم (Shanom) : شانه چوبی
- ملکی (Melki) : نوعی پاپوش سبک و بافته شده از ریوار
- شلیف (Shelif) : نوعی گونی بسیار بزرگ برای نگهداری و حمل کاه سفید و کاه جاشیر
- تربه (Torba) : توبره
- تربه خری (Torba khari) : توبره ای که غذای چارپایان (کاه و جو) را در آن ریخته و به سر حیوان آویزان می کنند.
- پیش قدی (Pish ghadi) : نوعی گونی کوچک که با یک کمربند بر قد فرد بسته شده و گونی در جلوی فرد واقع می شود و انواع محصولات در آن ریختت و جمع آوری می شود.
- متکا (Motahka) : بالش گرد و بزرگی که معمولا از پر کبک و طیور پر شده و دارای پوشش بسیار زیبایی است.
- پریزه (Periza) : دستمالی کوچک و زیبا برای نگهداری خشکبار و داروهای محلی
- خوره (Khoora) : نوعی گونی که از پشم و موی گوسفند تهیه می شود.
- همبونه (Hamboona) : انبان : کیسه ای که از چرم گوسفند تهیه شده و در آن انواع مواد غذایی و خشکبار نگهداری می شود.