حضرت آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی سیاستهای كلی اصلاح الگوی مصرف را پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین كردند.
متن سیاستهای كلی اصلاح الگوی مصرف كه به روسای قوای سه گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ شده است بدین شرح است:
بسمالله الرحمن الرحیم
سیاستهای كلی اصلاح الگوی مصرف
1ـ اصلاح فرهنگ مصرف فردی، اجتماعی و سازمانی، ترویج فرهنگ صرفه جویی و قناعت و مقابله با اسراف،تبذیر، تجملگرایی و مصرف كالای خارجی با استفاده از ظرفیتهای فرهنگی، آموزشی و هنری و رسانهها بویژه رسانه ملی.
2ـ آموزش همگانی الگوی مصرف مطلوب.
3ـ توسعه و ترویج فرهنگ بهرهوری با ارائه و تشویق الگوهای موفق در این زمینه و با تأكید بر شاخصهای كارآمدی، مسوولیتپذیری، انضباط و رضایتمندی.
4ـ آموزش اصول و روشهای بهینهسازی مصرف در كلیه پایههای آموزش عمومی و آموزشهای تخصصی دانشگاهی.
5- پیشگامی دولت، شركتهای دولتی و نهادهای عمومی در رعایت الگوی مصرف.
6- مقابله با ترویج فرهنگ مصرفگرایی و ابراز حساسیت عملی نسبت به محصولات و مظاهر فرهنگی مروج اسراف و تجملگرایی.
7- صرفهجویی در مصرف انرژی با اعمال مجموعهای متعادل از اقدامات قیمتی و غیرقیمتی به منظور كاهش مستمر «شاخص شدت انرژی» كشور به حداقل دو سوم میزان كنونی تا پایان برنامه پنجم توسعه و به حداقل یك دوم میزان كنونی تا پایان برنامه ششم توسعه با تأكید بر سیاستهای زیر:
- اولویت دادن به افزایش بهرهوری در تولید، انتقال و مصرف انرژی در ایجاد ظرفیتهای جدید تولید انرژی.
- انجام مطالعات جامع و یكپارچه سامانه انرژی كشور به منظور بهینهسازی عرضه و مصرف انرژی.
- تدوین برنامه ملی بهرهوری انرژی و اعمال سیاستهای تشویقی نظیر حمایت مالی و فراهم كردن تسهیلات بانكی برای اجرای طرحهای بهینهسازی مصرف و عرضه انرژی و شكلگیری نهادهای مردمی و خصوصی برای ارتقاء كارایی انرژی.
- پایش شاخصهای كلان انرژی با ساز و كار مناسب.
- بازنگری و تصویب قوانین و مقررات مربوط به عرضه و مصرف انرژی، تدوین و اعمال استانداردهای اجباری ملی برای تولید و واردات كلیه وسایل و تجهیزات انرژیبر و تقویت نظام نظارت بر حسن اجرای آنها و الزام تولیدكنندگان به اصلاح فرآیندهای تولیدی انرژیبر.
- اصلاح و تقویت ساختار حمل و نقل عمومی با تأكید بر راه آهن درونشهری و برونشهری به منظور فراهم كردن امكان استفاده سهل و ارزان از وسایل حمل و نقل عمومی.
- افزایش بازدهی نیروگاهها، متنوعسازی منابع تولید برق و افزایش سهم انرژیهای تجدیدپذیر و نوین.
- گسترش تولید برق از نیروگاههای تولید پراكنده، كوچك مقیاس و پربازده برق و تولید همزمان برق و حرارت.
- بهبود روشهای انتقال حاملهای انرژی از جمله حداكثرسازی انتقال فرآوردههای نفتی از طریق خط لوله و راه آهن.
8- ارتقاء بهرهوری و نهادینه شدن مصرف بهینه آب در تمام بخشها بویژه بخش كشاورزی در چارچوب سیاستهای زیر:
- طراحی، تدوین و اجرای سند ملی الگوی مصرف آب در بخشهای مختلف و بههنگامسازی آن.
- اعمال سیاستهای تشویقی و حمایتی از طرحهای بهینهسازی استحصال، نگهداری و مصرف آب.
- تدوین و اعمال استانداردها و ضوابط لازم برای كاهش ضایعات آب، پایش كیفیت منابع آب و جلوگیری از آلودگی آبها.
- اصلاح الگوی كشت و اعمال شیوههای آبیاری كارآمدتر، ایجاد سامانههای بهینه تأمین و توزیع آب شرب و بهینهسازی تخصیص و مصرف آب در بخش تولید براساس ارزش راهبردی و اقتصادی بیشتر.
- برنامهریزی برای استفاده مجدد و باز چرخانی آب.
- تدوین و اجرای برنامههای عملیاتی مناسب برای ایجاد تعادل بین منابع و مصارف آب بویژه در سفرههای زیرزمینی دارای تراز منفی و اعمال مدیریت خشكسالی و سیل، سازگار با شرایط اقلیمی.
9- اصلاح الگوی مصرف نان كشور از طریق ارتقاء و بهبود شرایط و كیفیت فرآیندهای «تولید و تبدیل گندم به نان» و «مصرف نان» در چارچوب سیاستهای زیر:
- تمركز در سیاستگذاری، هدایت و نظارت و تعیین دستگاه متولی تنظیم بازار نان.
- اعمال سیاستهای حمایتی و تشویقی برای ارتقاء سطح بهداشتی مراكز تولید نان و استفاده از نیروی انسانی ماهر و آموزشدیده در فرآیند تولید نان.
- حفظ ذخیرهی استراتژیك گندم.
- تنظیم مبادلات تجاری بازار گندم و آرد با هدف تنظیم بازار داخلی.
- اصلاح ساختار تولید و بهبود فرآیند و توسعه تولید انواع نانهای با كیفیت، بهداشتی و متناسب با ذائقه و فرهنگ مردم از طریق تدوین و اعمال استانداردها و روشهای تجربه شده و اصول صحیح تولید گندم، آرد و خمیر و پخت نان.
10- ارتقاء بهرهوری در چارچوب سیاستهای زیر:
- تحول رویكرد تحقق درآمد ملی به سمت اتكای هرچه بیشتر به منافع حاصل از كسب و كار جامعه.
- افزایش بهرهوری با تأكید بر استقرار نظام تسهیم منافع حاصل از بهره وری از طریق:
- حداكثرسازی ارزش افزوده و منافع ناشی از سرمایههای انسانی، اجتماعی و مادی با تأكید بر اقتصاد دانش پایه.
- استقرار ساز و كارهای انگیزشی در نظام پرداختها در بخش عمومی و بنگاهی.
- استقرار بودجهریزی عملیاتی و بهبود فرآیند تخصیص منابع كشور براساس منافع اقتصادی و اجتماعی.
- اصلاح ساختارهای ارزیابی و ارزشیابی، اتخاذ رویكرد نتیجهگرا و اجرای حسابرسی عملكرد در دستگاههای دولتی.
- اصلاح قوانین و مقررات، روشها، ابزارها و فرآیندهای اجرایی.
- اولویت توانمندسازی نیروی كار در كلیه برنامههای حمایتی.