سرزمین باشکوه پارس، همواره زادگاه بزرگ زنان و بزرگمردانی است که در هر واکاوی نو، چهره ای مانا و ماندگار از دل آن برمی خیزد تا جایی که گاه، الگویی ماندگار به شمار می رود.
در همین رهگذر و در نوشتاری نو در حوزه مطبوعات، سعی مان بر این است که بتوانیم چهره ای نو از حوزه یاد شده را به خوانندگان روزنامه بشناسانیم و نگاهی گذرا به زندگی و مبارزات میرزا محمدرضا دریسی اصلاح مشهور به محمدرضا بوشهری بیاندازیم.
به همین بهانه، گفت وگویی داشتیم با عبدالرضا اصلاح، نوه اصلاح بزرگ و پیشینه آزادی خواهی و مبارزه این روزنامهنگار خستگی ناپذیر فارسی را جویا شدیم.
عبدالرضا اصلاح پیرامون زندگی پدربزرگ خود گفت: میرزا محمدرضا دریسی متولد 1294 هـ.ق [1252 شمسی] فرزند حاج علی در روستای دریس کازرون بود که تحصیلات خود را در مکتبخانه های قدیم به پایان رساند و در رفت و آمدهایی که به بوشهر داشت به نام محمدرضا بوشهری شهرت یافت.
وی یادآور شد: اصلاح در بوشهر آموزش های اولیه را فرا گرفت و با شروع انقلاب مشروطه در ایران به صف مشروطه خواهان پیوست و فعالیت پردامنه ای را برای تحقق آرمان دموکراسی و مشروطیت در بوشهر انجام داد.
نوه محمدرضا بوشهری تصریح کرد: اصلاح با به توپ بسته شدن مجلس و شروع استبداد صغیر، از بوشهر به هندوستان مهاجرت کرد و در شهر بمبئی ساکن شد و در بمبئی برای دفاع از مشروطه ایران و افشای جنایات محمدعلی شاه قاجار، علاوه بر شغل تجارت، از محرّم
1327 هـ.ق به مدت 3 سال اقدام به انتشار روزنامه اصلاح در 4 صفحه با خط نسخ و چاپ سنگی کرد که بعدها به 8 صفحه رسید. وی با بیان این که روزنامه اصلاح، هر چهارشنبه طبع و پنجشنبه توزیع می شد گفت: در سرلوحه نشریه اصلاح، این جمله نوشته شده بود که «جریده ایست آزاد و در اصلاحات سخن می راند». وی خاطرنشان کرد: اصلاح پس از سه سال به بوشهر بازگشت و انتشار روزنامه خود را در این شهر ادامه داد و سپس، به تهران نقلمکان کرد و پس از مدتی دوباره به بوشهر بازگشت و به فعالیت های ضداستعماری خود ادامه داد.
نوه این روزنامه نگار ادامه داد: با اشغال بوشهر در سال 1333 ه.ق، اصلاح به اهرم فرار کرد و همراه با رئیس علی دلواری، زایرخضرخان و چاه کوتاهی فعالیت های چریکی علیه اشغالگران انگلیسی را ساماندهی کرد و از جمله اعضای کادر رهبری مجاهدین تنگستان شد.
عبدالرضا اصلاح گفت: او از چنان جایگاهی در جریان مبارزات برخوردار بود که در قراردادی که بین نیروهای انگلیسی و صولت الدوله قشقایی منعقد شد، در بند پنجم آن به دستگیری محمدرضا دریسی اشاره شده و تحویل او به نیروهای انگلیسی را خواستار شدند.
نوه محمدرضا اصلاح پیرامون ویژگی های نشریه «اصلاح» یادآور شد: نشریه «اصلاح» از جمله نشریات اپوزسیون چاپ خارج از کشور در عصر مشروطیت به شمار می رود و در تاریخ نشریات این دوره از اهمیت خاصی برخوردار است و اهمیت آن نیز مربوط به چاپ و انتشار آزادانه اخبار انقلابیون مشروطه خواه جنوب و به ویژه بوشهر است و کسانی که بخواهند تاریخ انقلاب مشروطیت در جنوب غربی ایران و بوشهر را تألیف کنند از رجوع به این جریده ناگزیر هستند.
وی پیرامون ویژگی های شخصیتی محمدرضا اصلاح نیز گفت: اصلاح در کنار مبارزات آزادی خواهانه، ضداستعماری و ضددیکتاتوری خود، قلم توانایی در نگارش و سرودن اشعار مفهومی و فلسفی داشت که 4 جلد دیوان اشعار اصلاح، 10 جلد مثنوی اصلاح به سبک ملای رومی، یک جلد رباعیات اصلاح، یک مجموعه تاریخ نیمه قرن 14 هجری، یک جلد مجموعه دیانت یا حقایق المکنونه با مضامین فلسفی و تفسیر قرآن و منطق و حقایق معنوی و دینی که به دلیل عدم امکان مالی موفق به انتشار آنها نشد حاصل تلاش وی در حوزه نگارش است.
عبدالرضا اصلاح همچنین یادآور شد: بعد از تعطیل شدن روزنامه اصلاح در سال 1303، محمدرضا اصلاح به خرمشهر رفت و به مدت 5 سال در فرمانداری این شهرستان مشغول به کار شد و سپس در سال 1310 وارد بنگاه راه آهن ناحیه جنوب شد و در بازار عبدالحمید اهواز در خانه ای استیجاری، زندگی محقرانه ای را آغاز کرد.
وی خاطرنشان کرد: اصلاح در اردیبهشت ماه سال 1329 بعد از 77 سال زندگی سراسر مبارزه، درگذشت و در قبرستان سیدجواد [مصلای کنونی نماز جمعه اهواز] آرام گرفت.
عبدالرضا اصلاح با اشاره به شرح حال یاد شده از زندگی این روزنامه نگار آزادیخواه، بر ضرورت برگزاری مراسمی در جهت پاسداشت این بزرگمرد فارس تأکید کرد و در این رهگذر، همکاری سازمان ها و دستگاه های فرهنگی فارس همچون اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان را خواستار شد.