هر چند بیشترین ملاحظات و احتیاطها از جانب اعضای خبرگان میشود ولی آنها نیز لابهلای حرفهایشان انتقادات تندی دارند. آیتالله احمد بهشتی از جمله نمایندگان مجلس خبرگان رهبری است که علاوه بر حضور بین علما و مراجع یکی از اعضای جامعه دانشگاهی کشور است.
دو وجهی بودن شخصیت علمی وی باعث شده هم از نظرات و دیدگاههای مراجع و علما باخبر باشد و هم از مشکلات و مسایل جامعه.
از نظر وی وضعیت نامناسب حجاب به عنوان یک مشکل فرهنگی نسبت به 5 سال گذشته بدتر شده است. بهشتی فاصله دولت از علما و مراجع را تایید میکند و تاکید دارد: تنها به خاطر حفظ نظام است که مراجع سکوت میکنند و الا مراجع حرف دارند.
گفتوگو با نماینده شیراز در مجلس خبرگان رهبری را که در حاشیه نهمین اجلاسیه این مجلس انجام شد را در ادامه میخوانید:
جناب دکتر بهشتی! به عنوان یک عضو مجلس خبرگان رهبری بفرمایید بگویید در دهه گذشته ما چه تجربیاتی در حوزه مردمسالاری دینی که مورد تاکید مقام معظم رهبری است به دست آوردیم؟
از لحاظ مردمسالاری دینی شاهد پیشرفت بودیم. به خاطر اینکه در انتخابات ریاستجمهوری اخیر تعداد شرکت کنندگان به حدود چهل میلیون نفر رسید، در حالی که در انتخابات های گذشته چنین مشارکتی را شاهد نبودیم. این نشان می دهد گرایش مردم به مسایل سیاسی، اجتماعی و مملکتی زیادتر شده و مردم در حال پرورش مردمسالاری تحت پرچم دین و اسلام هستند. از این حیث است که به نظر میرسد مسأله مردم سالاری دینی از ابتدای انقلاب تا امروز رشد کرده است.
شما به انتخابات و پیشرفت مردمسالاری اشاره کردید که بُعد جمهوریت نظام را در بر میگیرد. درخصوص بحث اسلامیت نظام ارزیابی شما چیست؟ آیا از وضعیت فرهنگی کشور که باید اسلامی باشد راضی هستید؟
بشر هیچگاه نباید نسبت به وضعیت خود راضی باشد و بگوید ما به نقطه ایدهآل رسیدیم که دیگر فوق آن نیست. همیشه انسان به هر مرحلهای برسد باز میبیند که مراحل دیگری نیز هست که می تواند طی کند. تکامل پایانپذیر نیست؛ چه در مسایل فردی، چه در مسایل اجتماعی و چه
در امور اخلاقی، عبادی و ...
در زمینه فرهنگی انتقادات بسیار به دولت اصلاحات وارد میشد ولی اکنون خبری از آن حجم انتقادات نیست و یا کمرنگ شده است. آیا وضعیت مطلوب شده که دیگر این انتقادات شنیده نمیشود؟
خیر.
دلیل آن چیست؟
ما شاهد این هستیم مسایل فرهنگی رشد نکرده است. مثلا اگر چهره جامعه را از لحاظ حجاب ببینیم به این نتیجه میرسیم که وضعیت نسبت به گذشته تفاوتی نکرده است.
به عنوان یک عالم راهکار شما چیست؟
کارهای بسیار میتوان کرد. مسأله بیتفاوتی در قشر قابلتوجهی از جامعه به وجود آمده که به خاطر عوامل بسیار است.
چرا علما در این خصوص سکوت کرده اند؟
به نظر شما با موعظه این مسایل حل میشود؟!
به هر حال حداقلش این است که نارضایتیها به گوش مسئولین میرسد؟
با تذکر علما و موعظه کردن مسأله حل نمیشود. موعظه بسیار هست ولی تاثیری ندارد.
از جمله انتقاداتی که گاهی اوقات از جامعه علمای قم شنیده میشود فاصله گرفتن دولت از این قشر است. آیا این مسأله جدی است؟
بله. دولت از علما فاصله گرفته است؛ تنها به خاطر حفظ نظام است که مراجع سکوت میکنند و الا مراجع حرف دارند. مراجع به وضعیت فعلی اشکال و ایراد فراوانی دارند. به دولت، صدا و سیما و سایر ارگانها ایراد فراوانی دارند. اما اینکه چرا سکوت کردهاند و برخورد تندی نمیکنند به خاطر این است که تضعیف نظام و رهبری نشود. نظام و رهبری برای مراجع و علما از اهمیت بسیار برخوردار است. باید طوری انتقاد کرد که به تضعیف نظام منجر نشود.
یعنی حتی انتقاد نیز به تضعیف نظام میانجامد؟
انتقاد لازم است ولی طوری که باعث تضعیف نظام نشود. میتوان طوری انتقاد کرد که نتیجهاش تضعیف نظام باشد و میتوان طوری انتقاد کرد که نتیجهاش اصلاح باشد.
یکی از سیاستهای دولت برای سفرهای استانی اخیرا سیاستهای فرهنگی است. آیا در شهرستان شما این رویکرد جواب داده است؟
من قم اقامت دارم. در شهرستان نیستم.
در همان قم چطور؟
ما در خصوص مسایل فرهنگی بسیار مسأله داریم که فکر نمیکنم با رویکرد فرهنگی سفرهای استانی حل شود.
خب. به نظر شما دولت باید چکار کند؟
مشکلات زیاد است. مثلا درخصوص حجاب اگر حجاب امروز در خیابانها حجاب 5 سال پیش بود باز هم خوب بود ولی احساس میکنم که وضع جامعه نسبت گذشته بدتر شده است. البته عوامل بسیاری وجود دارد که دولت دست تنها نمیتواند کار انجام دهد. باید همه ارگانها با دولت همکاری داشته باشند مانند صدا و سیما. از سوی دیگر اساتید دانشگاه تاثیر زیادی بر این مسایل دارند که یا برای آنها تفاوتی ندارد و یا اینکه از آن طرف برایشان تفاوت میکند.
برخی معتقدند در فضای سیاسی جریان تندرویی شکل گرفته که سعی دارد از رهبری جلو بیافتد. آیا این جریان خطری محسوب میشود؟
نمیتوان چینن قضاوتی کرد و به طور قاطع گفت چنین قصدی وجود دارد. ممکن است از برخی اظهارات و رفتارها چنین برداشتی کرد ولی به طور کل نمیتوان چنین قضاوتی کرد.
البته باید اشاره کرد که ما تنها یک قوه نداریم. قوه قضاییه داریم که تحت نظر رهبری است و یا قوه مقننه داریم که قابل توجه است و یا مجلس خبرگان که دارای جایگاه قوی است. اینطور نیست که جریان خاص یا قوهای باشد که بخواهد از رهبری جلوتر برود.
از ظاهر امر نمیتوان چنین قضاوتی کرد، از دل کسی هم نمیتوان خبر گرفت. تازه اگر هم در دل کسی چنین فکر و ایدهای باشد نمیتواند عملی شود. اگر احیانا کسی چنین فکری میکند که میتواند از رهبری جلو بیافتد موجبات سقوط خود را فراهم کرده است. مثلا ما پیش از این نیز در مورد بنیصدر هم دیدیم. وی اینطور عمل میکرد ولی سر انجام نتوانست دوام پیدا کند و آخر کار منجر به شکست خود شد. چون قوا مستقلاند و اجازه دخالت در کار همدیگر ندارند. مثلا شما دیدید که یک کلمه گفته شد مجلس در راس امور نیست و همه برخورد کردند.
شما رابطه دولت و رهبری را چگونه ارزیابی میکنید؟
به نظر من رابطه خوب است؛ بد نیست.