مقدمه: با توجه به آغاز ثبت نام حوزههاي علميه گزيدههايي كوتاه از سخنان امامخميني، مقام معظم رهبري و شهيد مطهري را دربارهي نياز دنياي امروز به روحانيون عالم و آگاه تقديم ميشود بلكه مشوقي باشد براي جواناني كه راه آيندهي خويش را بر اساس تكليف شرعي و نياز دنیای اسلام انتخاب ميكنند. البته بر اين نكته تأكيد ميكنم كه مخاطب ما در اين مطلب آن دسته از جوانان مؤمني هستند كه عليرغم علاقه به فراگيري علوم اسلامي اين تصور كه وجود آنها در حوزههاي علميه ضروری نيست مانع از ورودشان به اين مركز علمي و بهرهمندي از اقيانوس عميق معارف دين ميشود.
***
نیاز اسلام به فقها و مجتهدان
شهيد مطهري: «در هر عصر و زماني بايد افراد متخصص و كارشناس واقعي باشند كه اصول اسلامي را با مسايل متغيري كه در زمان پيش ميآيد، تطبيق بكنند؛ درك بكنند كه اين مسألهي نو، داخل در چه اصلي از اصول است... از خصوصيات اسلام است كه اموري را كه به حسب احتياج زمان تغيير ميكند، حاجتهاي متغير را متصل كرده به حاجتهاي ثابت. يعني هر حاجت متغيري را بسته است به يك حاجت ثابت. فقط مجتهد ميخواهد؛ متفقّه ميخواهد كه اين ارتباط را كشف بكند و آن وقت دستور اسلام را بيان بكند. اين همان قوهي محركهي اسلام است.»
مقام معظم رهبري: «اگر ما در سالهاي آينده، صد نفر مجتهد جامعالشرايط عادل عالم متقي و آگاه به زمان و شجاع داشته باشيم، زياد نداريم. اگر چند برابر آن را هم داشته باشيم، همينطور... به فضلاي جوان احتياج است؛ به مجتهدان مراحل اوليهي اجتهاد، به ميزان زياد احتياج است؛ به كساني كه حتي به حد اجتهاد هم نرسيدهاند، اما علوم اسلامي و سطوح را خواندهاند و مقداري خارج را ديدهاند و با احكام و قرآن و حديث آشنايند، به ميزان زياد احتياج است... به افراد قرآن شناس اسلام شناس آگاه قوي اهل استنباط و اهل نگارش، نياز است. براي پيشبرد تحقيقات همينطور. براي تدوين ابواب فقهي گوناگون، همينطور.»
امامخميني: «انسان عاقلي كه نسبت به نقد عمر خويش بخل ميورزد – كه بيهوده هدر نرود – ميبايست عمرش را صرف امور غيرمقصوده نكند و جهد و كوشش خويش را مصروف اموري نمايد كه معاش و معادش نيازمند آن است كه همانا – بعد از علم به معارف الهي – نفس مسايل علم فقه است كه قانون معاش و معاد و راه وصول به قرب ربّ است.»
تبيين اسلام ناب
امامخميني: «خيال نكنيد كه حالا ما ديگر احتياج نداريم. ما تا آخر احتياج به علما داريم، اسلام تا آخر احتياج دارد به علما، اين علما اگر نباشند، اسلام از بين ميرود. اينها كارشناسهاي اسلام هستند و حفظ كردند اسلام را تاكنون و بايد اينها باشند تا اسلام محفوظ بماند. اسلام به روشنفكر محفوظ نميماند . روشنفكر آن هست كه آيهِ صريح قرآن را مسخره ميكند. اسلام با اين طبقه [روحانيون] تا اين جا رسيده است.»
مقام معظم رهبري: «آن ديني كه با روش غيرفقاهتي به دست بيايد، ممكن است در جاهايي هم مصيب باشد؛ اما در جاهايي هم مخطي خواهد بود و مأمون از خطا نيست؛ كما اينكه كساني را ديديم كه با استنباطها و استعدادهاي خودشان – ولو صاحبان استعدادهاي درخشان – ميخواستند از كتاب و سنت چيزي را بياموزند و بفهمند؛ ولي نتوانستند و اشتباه كردند. در جاهايي چيزهاي خوبي فهميدند اما در جاهايي هم اشتباه كردند. يك اشتباه در يك مجموعه معارف كار را خراب ميكند؛ چون بحث، بحث زندگي و مرگ فكري يك انسان است. مثل طبيبي كه در ده قلم دوايي كه به مريض خودش ميدهد، اگر نه قلم چيزهاي مفيد و مقوي و خوبي بود اما يك قلم آن مضر و مهلك بود فايدهاي ندارد. او نميتواند بگويد نه قلمش كه درست بود! فرض اين است كه اين مريض، ده قلم را استفاده خواهد كرد. اگر آن كسي ك معارف و احكام اسلامي را ارائه ميدهد و مطرح ميكند، يك خطا و غلط در بين چندين حرف درست داشته باشد، آن خطا و غلط در مواردي، آن حرفهاي درست را ميپوشاند و بياثر ميكند و نتيجه عبارت از اضلال است نه هدايت. پس روش، روش غيرفقاهتي در استنباط احكام و معارف اسلامي، يك روش نامطمئن است و روش نامطمئن در مسايل حياتي قابل پيمايش نيست. روش مطمئن عبارت از روش فقاهت است و اين متد فقاهت – چيزي كه به نام فقاهت ناميده ميشود – هزار سال است كه سابقهي تجربهي آن را داريم.»
مقام معظم رهبري: «ريشهي التقاط و وابستگي به مكتبهاي غلط و كمعمق در جامعهي ما، آن وقتي رويش پيدا كرد كه اصول دين و معارف اسلامي در دست غير فقها قرار گرفت... و ديگران براي مردم شروع به بيان قرآن و گفتن فلسفه و نوشتن توحيد و معاد كردند.»
نوآوري علمي
مقام معظم رهبري: «حوزهي علميه، يك كارخانهي عظيم انساني است كه بايد دايم توليد كند. حوزه، بايد كتاب و آدم و عالم و متديّن و فكر و حرف تازه توليد كند. حرف تازه كه تمام نشده است... حرفهاي تازهي دين را بايد در بياوريم. يك عمر ميتوان سخن از زلف يار گفت... حرف تازه زياد است.»
تئوريپردازي براي نظام اسلامي
مقام معظم رهبري: اين جمهوري، جمهوري اسلامي است؛ يعني حكومتي مبتني بر يك ايدئولوژي. آن ايدئولوژي هم، اسلام است... آن كساني كه ميتوانند اين ايدئولوژي را... تبيين و تفسير كنند و احكامش را بگويند، روحانيون هستند. نه اينكه بگوييم هر عمامهسري، ايدئولوگ اسلامي است؛ اما ممكن است بگوييم ايدئولوگهاي اسلامي، در ميان عمامه به سرها هستند؛ چون رشتهي تخصصيشان اين است.
اصلاحات اجتماعي
امام خميني: «مردم را نميشود به چيزي توجه داد، مگر توسط روحانيون و در طول تاريخ هر چه بوده از روحانيون و مردم بوده است و هر وقت اين دو را از صحنه كنار گذاشتهاند، همهاش فساد بوده.»
مقاممعظم رهبري: «هرجا روحانيت هست، مردم هم هستند. قشرهاي ديگر، وجودشان فقط به معناي وجود همان قشر است؛ اما روحانيت، وجودش به معناي وجود قشرهاي مختلف است؛ به خاطر اينكه او مظهر توجه و علاقه و ايمان و اعتقاد مردم است.»
شهيد مطهري: «قدر مسلم آن است كه هرگونه صلاح و اصلاحي در كار مسلمين رخ دهد، يا بايد مستقيماً به وسيلهي اين سازمان [سازمان روحانيت] كه سمت رهبري ديني مسلمين را دارد، صورت بگيرد يا لااقل اين سازمان با آن هماهنگي داشته باشد. اگر به فرض، حركتي اصلاحي و ديني از ناحيهي فرد يا افرادي آغاز گردد و سازمان روحانيت آمادگي و هماهنگي نداشته باشد، گمان نميرود موفقيت زيادي نصيب گردد.»
صدور اسلام به خارج از كشور
مقام معظم رهبري: «امروز در جامعهي ما، آن كساني كه بتوانند با زبانهاي زندهي دنيا صحبت كنند و معارف الهي و پيشرفتهاي فكري و فرهنگ اسلامي را برسانند خيلي كم هستند و اين خلأ بايد به گونهاي پر شود.»
تبليغ دين در شهر، روستا و مراكز مختلف
مقام معظم رهبري: «يكي از نارساييها، عدم گسترش كمّي متناسب روحانيت است. درست است كه الآن روحانيت نسبت به آن وقتها، ده برابر يا به اعتباري، صد برابر شده است؛ اما در عين حال، هنوز ما گسترش كمّي لازم را نداريم، يعني مسجد و دانشگاه و روستا و كارخانه و سربازخانهاي كه روحاني ندارد و كشوري كه مسلمانانش از وجود روحاني بيبهرهاند؛ ما زياد داريم. بنابراين همين حجم عظيمي هم كه امروز مشاهده ميكنيد؛ از لحاظ كمّي گسترش لازم را ندارد. اين نارسايي آشكاري است كه كسي هم نميتواند منكر بشود.»
«در گذشته در بعضي از شهرهاي بزرگ، ده نفر مجتهد وجود داشت كه هر كدام از آنان براي ادارهي 200 شاگرد خوب كافي بودند اما امروز يك نفر هم مثل چنين افرادي در آن شهرها نيست.»
«از داخل شهرهاي ايران ميآيند، مبلغ ميخواهند؛ ولي نداريم. امامجمعه ميخواهند؛ نداريم... با وجود حوزهاي به اين عظمت، جاهايي هست كه گاهي شش ماه يا يك سال بدون امامجمعه ميماند!»
«بسياري از شهرها، روحاني ندارند. بسياري از شهرها، روحاني به قدر لازم ندارند. شما ببينيد چقدر نياز هست.»
مقابله با تهاجم فرهنگي
مقام معظم رهبري: «در مقابل اين تهاجم فرهنگي چه كسي بايد ايمان مردم را حفظ و مسلح كند و ذهنشان را مجهز نمايد؟ اين وظيفهي علماست.»
تدوين قوانين اسلامي
مقام معظم رهبري: «براي تدوين قوانين اسلامي، به كساني كه فقه اسلامي را بدانند و قوت استنباط و تحرير داشته باشند، احتياج است.»
تدوين كتب درسي دانشگاهها
مقام معظم رهبري: «براي تدوين كتب درسي دانشگاهها، تا آنجايي كه مربوط به مسايل اسلامي ميشود مثل اقتصاد اسلامي، حقوق اسلامي، مديريت اسلامي و غيره به افراد قرآن شناس اسلام شناس آگاه قوي اهل استنباط و اهل نگارش، نياز است.»
نياز به قاضي عادل
مقام معظم رهبري: «ما امروز تعداد روحانيوني كه براي كارهاي حساس متوقف بر روحانيت نياز داريم، خيلي بيشتر از آن تعدادي است كه داريم. شما الآن ببينيد، يك قلم دستگاه قضايي ما، به فضلا، بلكه مجتهدان عادل و باشعور و باهوش و آگاه كه بتوانند يك قضاوت اسلامي را تحويل مردم بدهند، احتياج دارد. نابسامانيهاي قوهي قضاييه را به برادرانمان در آن قوه تذكر ميدهيم، ميگويند آدمش را نداريم؛ راست هم ميگويند.»
تغذيهي هنرمندان
مقام معظم رهبري: «علماي دين، بايستي نوشتههاي مربوط به معارف اسلامي را چه به صورت كتاب و جزوه و چه به صورت مجله و مطبوعات گوناگون فراهم كنند تا هنرمندان از روي آنها – مثلاً – فيلم درست كنند و يا برنامههاي گوناگون بسازند.»
و...
بابا بلند شو بیا خدمتی به این شهر بی صاحب کن
نشین بگو لنگش کن
سلام
موضوع این مقاله ارتباطی به فعالیت دینی و فرهنگی در یک شهر خاص ندارد.
سلام
هيچ جاي اين متن گفته نشده است كه كسي بيايد در كازرون كار بكند يا نكند!
صنعتي