مقدمه

زنده نگه داشتن تاریخ هر سرزمین، بر مردم آن دیار یک ضرورت اجتناب ناپذیر است؛ به خصوص قطعه هایی از تاریخ که حاصل دست آوردهای شگرف، در زمانی که امادگی لازم برای مقابله با مهاجمین نبوده، باشد.

با عنایت به این ضرورت، اگر چه مردم کشور عزیزمان در مقاطع مختلف شاهد تاخت و تازهای متعدد و مقاومت در برابر آن بودند، اما در مقطع زمانی جنگ 8 ساله، مناطق مرزی ایران و عراق مهد پرورش و صحنه ی ظهور انسان هایی شده بود که الگو و اسطوره های والای بشریت در همه ی سرزمین ها و در میان همه ستمدیدگان جهان شدند.

سوسنگرد گوشه ای از همین سرزمین است.

سوسنگرد

این شهر که در 60 کیلومتری شمال غربی اهواز قرار گرفته است در گذشته «خفاجیه» نام داشت. این منطقه که در دوره صفویه به دست سادات آل مشعشع سپرده شده بود و تا اواخر دوره قاجاریه وسعت زیادی نداشت. پس از چندی، در همان دوران، طایفه بنی طرف به این ناحیه کوچ کرده و موجب توسعه و پیشرفت آن گردیدند...

در دوره طاغوت نام این شهر به «سوسنگرد» تغییر یافت. نژاد مردم سوسنگرد آریایی و سامی است و اغلب از طایفه ی بنی طرف هستند و به زبان عربی سخن می گویند و مذهب آنها شیعه ی اثنا عشری است. بر اساس سرشماری سال 1365 جمعیت سوسنگرد 20424 نفر بوده و دهلاویه، هوفل، ساریه، ابو عفری شمالی و جنوبی و ابو حمیظه از روستاهای مهم سوسنگرد می باشند...

پس از آشنایی بسیار مختصر با سوسنگرد، در این باره، عزیزان علاقمند را به منابع و مأخذ تاریخی حواله می دهیم و همین جا وارد مقوله ی سوسنگرد در جنگ تحمیلی می شویم و همراه خواننده ی این سطور نقش نیروهای غیر بومی – مخصوصا نیروهای کازرونی – در منطقه ی  عمومی سوسنگرد را مرور می کنیم.

کازرونی های رزمنده در سوسنگرد

مردم کازرون همراه با ملت فهیم و نجیب ایران همواره در طول تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی کشور، بخصوص در دوران معاصر که منجر به پیروزی انقلاب اسلامی و تحولات اساسی فرهنگی، سیاسی و اقتصادی گردید، نقش تعیین کننده ای ایفا کرده اند. مجاهدت های آنان در تاریخ انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس همچون نگینی بر حلقه ی مقاومت ملت ایران درخشیده است و ما به گوشه ای از این مجاهدت ها اشاره می کنیم.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در روزهای آغازین مقاومت در برابر ضد انقلاب رزمندگان کازرونی همراه و همگام با دیگر دلیر مردان از شهرهای مختلف ایران به دفاع از کیان اسلامی برخاستند و پس از تهاجم گسترده ی ارتش بعثی به میهن اسلامی این رزمندگان سلحشور جهت دفاع از تمامیت عرضی جمهوری اسلامی ایران، همچون سایر مدافعین کشور آماده ی کارزار شدند

برای همین با شروع جنگ تحمیلی در ۳۱ شهریور ماه ۵۹ بسیج کازرون برای به دست آوردن تسلیحات و مسلح کردن نیروهای بسیجی و پاسدار به ارتش برای گرفتن تسلیحات فشار آوردند. تا بالاخره توانستند تسلیحات لازم را به دست بیاورند. و از همان موقع که شب هنگام بود شروع کردند به آموزش و تمرین تسلیحات. تا اولین گروه مسلح از سوی بسیج کازرون در اواسط مهر ماه ۵۹ به سمت اهواز اعزام شد. این گروه ۵۶ نفره به فرماندهی سردار شهید دکتر علی اکبر پیرویان به اهواز رفتند. و در آن جا به سمت سوسنگرد اعزام شدند.

گروه دوم نیز حدود یک ماه بعد به سرپرستی حاج علی اسدزاده (مسئول وقت سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی کازرون) و حاج مصطفی بخرد (مسئول بسیج کازرون) به تعداد ۷۵ نفر اعزام شدند.

هر دو گروه تحت فرماندهی علی اکبر پیرویان بودند.

آنچه در منطقه در حال وقوع است

در روز هشتم مهرماه سال 59، تعدادی از رزمندگان اسلام، به خصوص پاسداران اهوازی، به فرماندهی شهید علی غیور اصلی دشمن را از محور حمیدیه تا محور سوسنگرد – بستان به عقب می رانند.

رزمندگان کازرونی نیز به فرماندهی سردار رشید اسلام شهید علی اکبر پیرویان در اواسط مهر ماه ۵۹ پس از ورود به سوسنگرد به هویزه اعزام شدند و مشغول زدن سنگر و جان پناه گردیدند ،در همین ایام تعدادی از اهالی از طریق رودخانه کرخه که نسبتاً امن بوده، شهر را ترک می کنند.

علی اکبر پیرویان فرمانده نیروهای کازرونی در سوسنگرد و هویزه می شود که از تجربه های نهفته در خود در اینجا بهره ببرد،او بلافاصله تمامی رزمندگان را به دسته های 9 نفری سازماندهی می کند. آنها برای مقابله با دشمن آماده می شوند.

یک ماه بعد گروه دوم از رزمندگان کازرون وارد سوسنگرد می شوند. در همین ایام عراق قصد محاصره سوسنگرد را از دو طرف شمال و جنوب دارد. گروه اول به سمت سوسنگرد فراخوانده شده و در جنوب سوسنگرد در جاده حمیدیه سوسنگرد موضع می گیرند. گروه دوم نیز در شمال سوسنگرد آماده دفاع می شوند.

باران خمپاره و موشک های عراقی بر یاران باریدن می گیرد که با شهادت دکتر علی اکبر پیرویان و افزایش حجم آتش عراق نیروها به سمت سوسنگرد عقب نشینی کردند.

در این بین رزمندگان دیگر شهرها نیز که در اطراف سوسنگرد موضع گرفته بودند به سمت سوسنگرد عقب نشستند.

این عقب نشینی از سه جهت نشان از آن داشت که نیروهای عراقی از سه طرف به سمت شهر در حرکتند.

سرانجام رزمندگان که خود را در خطر محاصره می دیدند سعی در فرار از محاصره و شکستن سد آن کردند. عده ای از آنان توانستند از میان محاصره پیش از تنگ شدن عرصه بیرون بیایند اما عده ای در محاصره افتادند.

در این عقب نشینی نیروها ابتدا به صورت پراکنده در شهر پخش می شوند اما سپس همه نیروها اعم از کازرونی و غیر کازرونی در مسجد جامع سوسنگرد جمع می شوند.

همان روز نیروها و تانک های عراقی از سه راهی هویزه و بازار کویتی ها وارد شهر می شوند و نبرد تن به تن با نیروهای بعثی آغاز می شود.

مقر فرماندهی نیروها مسجد جامع سوسنگرد است

محصورین که خود را در محاصره دیدند سعی نمودند تا از سقوط شهر جلوگیری کنند. این مبارزه سخت و طاقت فرسا که چندین روز به طول انجامید در حالی که آخرین گلوله های رزمندگان داشت به اتمام می رسید با مجاهدت شیرمرد عرصه نبرد سردار رشید اسلام دکتر مصطفی چمران شکسته شد.

اما در خارج از محاصره چه می گذشت....

محاصره شهر سوسنگرد به طور تلفنی به اطلاع شهید محراب آیت الله مدنی (ره) امام جمعه تبریز می رسد و ایشان هم مراتب را به استحضار حضرت امام (ره) می رساند...

امام خمینی (ره) تأکید می فرمایند که: «محاصره ی سوسنگرد باید شکسته شود.»

حضرت امام (ره) پس از تماس با آیت الله مدنی (ره)، مرحوم آقای اشراقی را می طلبد و به ایشان می فرمایند: «به بنی صدر زنگ بزنید و بگویید اگر محاصره سوسنگرد شکسته نشود خودم به اهواز خواهم آمد». آقای اشراقی نیز فرمان امام (ره) را به بنی صدر ابلاغ می کند و او نیز نیرو و مهمات لازم را به سوسنگرد گسیل می دارد. روشن است که در این ماجرا نقش شهید آیت الله مدنی (رضوان الله علیه) بسیار مهم بود.

از سوی دیگر حضرت آیت الله خامنه ای که نمایندگی حضرت امام را در شورای عالی دفاع بر عهده داشتند در شورای دفاع با بیان این مسئله خواستار آزادسازی سوسنگرد می شوند. و از این طریق اوضاع را پیگیری می نماید. که در نتیجه آن به حکم امام و علی رغم این که بنی صدر از ورود تیپ ۹۲ زرهی (که ابتدا خود بنی صدر آن را برای این کار پیشنهاد داده بود) برای شکستن حصر سوسنگرد  با فرمان امام و ابلاغ آن توسط آیت الله خامنه ای به شهید چمران شهید چمران با دیگر رزمندگان اسلام اعم از ارتش و سپاه و نیروهای داوطلب مردمی نیز حمله ی خود را برای ورود به سوسنگرد اغاز می کنند که خود دکتر چمران در این درگیری ها زخمی می شود...

  با همت شهید پیرویان و رزمندگان کازرونی در سوسنگرد با هماهنگی دیگر نیروها از شهر های دیگر کار پاکسازی شهر به انجام می رسد ، در ادامه ی عملیات نیروهای تازه نفس وارد شهرمی شوند... ،و بدین سان شهر آزاد گشته و شور و شوق زیادی در میان نیروها موج می زند ، که در نتیجه این نبرد نابرابر با خصم دون رزمندگانی چون 1- علی اکبر پیرویان فرمانده بچه های کازرون در سوسنگرد  2-حمید خسروی 3-کاظم داودی 4-محمد رضا حمیدی 5-نصرالله سبزی 6-غلامرضا بستانپور 7- محمد وحیدی   به عنوان شهدای اول سوسنگرد به ملکوت اعلی پر می کشند و آسمانی می شوند .