رضا صنعتی: پس از انتشار پاسخ‌هاي بنده به «پرسش‌هايي درباره‌ي حجاب» در يكي از شبكه‌هاي اجتماعي يكي از كاربران نظر خود را در ذيل آن نگاشت. در ادامه نظر وي و پاسخ بنده را مطالعه كنيد.

***

نظر: هرچند حجاب از اصول مسلم اسلام است ولی الزام حکومتی آن غیر شرعی است زیرا نقض غرض شارع است . آیه حجاب در سوره احزاب صراحتا وضع چنین قانونی را اذیت نشدن خانمها می‌داند پس اذیت کردن آنها برای داشتن حجاب یعنی برای ایجاد امر مهمی امر اهمی را ضایع کردن که البته خلاف اصول فقهی است.

***

پاسخ: خداوند در آيه 59 از سوره مباركه‌ي احزاب مي‌فرمايد:«يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِن ‏ذلِكَ أَدْنى‏ أَنْ يُعْرَفْنَ فَلايُؤْذَيْن» اگر ملاك شما اين آيه‌ي شريفه است. چند نكته در آن وجود دارد كه مي‌بايست بدان توجه كرد:

1. خداوند در اين آيه از پيامبرش خواسته است تا زنان را به رعايت حجاب امر كند.

2. مطابق با آيه 36 از همين سوره [احزاب]، هرگونه حقي براي هر زن و مرد مسلماني نسبت به نافرماني از امر خدا و رسول (صل) نفي شده است: «وَ ما كانَ لِمؤْمِن وَ لا مؤْمِنَةٍ إِذا قَضَى اللَّه وَ رَسوله أَمْراً أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرهِم: وقتي خداوند و رسول او امري مي‌كنند هيچ گونه اختياري براي هيچ زن و مرد مسلماني در مخالفت با آن امر وجود ندارد.»

3. پس رعايت حجاب در مرتبه‌ي اول «حق الله» است و نه «حق زن، شوهر، خانواده و يا حتي جامعه» تا رعايت يا عدم رعايت آن در صورت رضايت زن، شوهر، خانواده و يا جامعه اختياري باشد.

4. خداوند متعال از تعبير «جَلَابِيبِ» براي نوع پوشش واجب زنان استفاده كرده است. كلمه‌ي «جلابيب» جمع «جلباب» است. در اينكه منظور از «جلباب» چيست اهل لغت چند معنا ذكر كرده‌اند كه به نظر مي‌رسد معنايي كه صاحب «لسان العرب» ذكر كرده است بهتر باشد: «الجلباب: ثوب أَوسَعُ من الخِمار، دون الرِّداءِ، تُغَطِّي به المرأَةُ رأْسَها و صَدْرَها: پوششى است كه از روسرى بزرگ‌تر و از چادر كوچك‌تر.»

5. از آنجا كه در اين آيه به جاي دستور به پوشيدن «جلباب» به دقت بيشتر در پوشيدن آن امر شده است [يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِن: زنان مقدارى از جلباب خود را نزديك‌تر كنند] فهميده مي‌شود كه حكم وجوب پوشش بدن به وسيله‌ي جلباب؛ پيش از نزول اين آيه بيان شده است اما چون برخي در رعايت آن دقت كافي را نداشته‌اند، با نزول اين آيه از آنان خواسته شد تا از طريق نزديك‌تر كردن جلباب به بدن خويش در رعايت اين دستور دقت بيشتري داشته باشند.

6. جمله‌ي «ذلك أَدْنى‏ أَنْ يُعْرَفْنَ» يعني «اين عمل در شناخته شدن زنان به اينكه اهل عفت، ايمان، صلاح و سداد هستند، نزديك‏تر است.» به عنوان دليلي براي پوشش «جلباب» يا تشريع حكم حجاب بيان نشده است بلكه به عنوان دليل دستور به «دقت بيشتر در پوشش جلباب» بيان شده است.

 .7در آيه‌ي شريفه‌ي مذكور تعبير «فَلا يُؤْذَيْن: تا مورد آزار قرار نگيرند» به عنوان دليل حكم حجاب ذكر نشده است بلكه به عنوان نتيجه‌‌ي شناخته شدن زن به ايمان و عفت معرفي شده است [اين نتيجه از حرف فاء در عبارت «فَلا يُؤْذَيْن» فهميده مي‌شود] يعني زني كه به ايمان و عفت شناخته مي‌شود مورد آزار و اذيت ارازل و افراد هوسران قرار نمي‌گيرد.

8. با اين تفصيل به هيچ وجه نمي‌توان از تعبير «فَلايُؤْذَيْن» يك اصل كلي با عنوان «نفي هر نوع اذيت شدن خانم‌ها ولو به واسطه‌يمجازات آنها در قبال ارتكاب فساد و گناه علني و زير پا گذاشتن حقوق الهي» را به دست آورد. چرا كه مجازات مجرمين و اجراي حدود و تعزيرات در موارد اعمال آنها؛ خواه‌ناخواه موجبات اذيت شدن مجرم را فراهم مي‌آورد و حال آنكه هيچ فقيهي به نكوهش چنين آزاري نظر نداده است.