قد اسسّ ذي البنا معين الضعفا

مَن يمدحه کل عدو و ولي

يعني که حسام دين و دولت کز فيض

گرديده در آفاق چو خورشيد جلي

تا کسب علوم دين ميسّر گردد

در بلده کازرون به احباب علي

«عارف» در فکر سال تاريخش بود

دل گفت بگو: مقام فيض ازلي

اين قطعه شعر از کنار هم قرار دادن حروف اوّل 164 سطر وقفنامه مدرسه علميه صالحيه کازرون به دست مي‏آيد. چنين ابتکاري براي جلوگيري از تحريف و دخالت در متن وقفنامه صورت گرفته است. سراينده آن «عارف کازروني» است. «اسمش شيخ‏عابد و مولدش قصبه کازرون است. در شيراز نشوونما کرده و خط شکسته را نيکو مي‏نوشته» (1) اين سند را شيخ‏الاسلام وقت کازرون سيدرضي‏الدين سلامي (2) در جمادي‏الاول سال 1119 هجري قمري تنظيم و به سجلّ تني چند از مشاهير وقت فارسي مسجّل کرده است.

اصل وقفنامه متأسفانه مفقود شده و بازخواني آن از نسخه عکسي متولّي کنوني آن آقاي عليقلي حسامي انجام شده است. عرض تقريبي اصل وقفنامه 35 سانتيمتر و طول آن حدود 8 متر مي‏باشد.

واقف «خواجه حسام‏الدين» پنجمين حاکم از سلسله خوانين افشار (3) مي‏باشد. آنها اصالتا از ايل افشار خـراسان بـودنـد. اولـين شخص از اين سلسله که در ابتداي قرن يازدهم هجري به دستور شاه‏عباس صفوي به حکومت کازرون منصوب شد، «خواجه پير بداق افشار» بود. پس از او پسرش «پيـر ولي» و بـعد نـوه‏اش «خواجه حـسن» در ايـن منـطقه به حکومت رسيدند. پس از مرگ خواجه حسن حکومت به فرزندش «خواجه حسين‏علي» منتقل شد. خواجه حسين‏علي دو پسر داشت. ابتدا فرزند بزرگش «خواجـه حـسام‏الدين» به جاي پدر نـشست؛ امـا پس از مدتي براي خدمت در دربار صفوي عازم اصفهان شده و برادر کوچکتر؛ يعني «خواجه حسن‏علي» را به جاي خـود نشاند. خـواجه حسن‏علي در تـوطئه‏اي که اشـرار محله بازار طرح‏ريزي کرده بودند، در يک مجلس عروسي کشته مي‏شود. خواجه حسام‏الدين پس از شنيدن اين خبر با چندين سوار ديواني از اصفهان آمده و به کشتار مردم و غارت محله بازار مي‏پردازد؛ اما پس از مدتي از کرده پشيمان شده و درصدد جبران خسارات برآمده، و آنچه توانست از نقد و جنس به بازماندگان آن محله بداد و چندين مزرعه را وقف کرد که درآمد آن را به چندنفر قاري بدهند و ثواب آن براي قربانيان ماجرا باشد. (4)

در دو وقفنامه موجود از خواجه حسام‏الدين به جز اختصاص وجهي براي تلاوت قرآن بر سر قبر برادرش (خواجه حسن‏علي) چنين مورد مصرفي براي مردم محله بازار مشخص نشده است. شايد وقفنامه ديگري هم وجود داشته باشد که از آن خبري نداريم.

خواجه حسام‏الدين در سال 1117 قناتي موسوم به «خيرات» را از ضلع شرقي کازرون تا مرکز شهر آورده و درآمد آن را وقف ساختن يک مدرسه علميه در اين شهر مي‏کند.

ساختن اين مدرسه که به نام فرزندش خواجه محمدصالح «صالحيه» ناميده مي‏شود، دو سال به طول مي‏انـجامد. و در وقـفنامـه آن بـيش از سي‏رقبـه قنـات و مزرعـه و آسيا و... بـراي مصـارف مدرّسان، طلاب، ســفرهاي زيارتي، مخارج مؤذن و احياي ليالي قدر و قرائت قرآن و... تعيين مي‏کند و شرايط عمل به آن را شرح مي‏دهد.

اين وقفنامه با مجموعه‏اي از اسناد در سال 70 براي سازمان ميراث فرهنگي بازخواني شده بود و در اينجا لازم مي‏دانم از معاونت محترم پژوهشي آن سازمان جناب مهندس ابوذري که براي چاپ اين وقفنامه در اين نشريه بذل همکاري کردند تشکر کنم.

بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم

[1ـ ق] (5) قدوة کلام جَري علي اَلْسنة الاقلام وخير مقال عَلي عُلي منابر الطّروس ومناير السطور والارقام، حمداللّه‏ الملک العلاّم [2ـ د ] ديّانٌ وقف في موقف القصور عن معرفته مشعر کل واقفا خبير، وحبس عن الوصول الي ادراک حقيقته مدرک کل سميع وبصير [3ـ ا] ادار رحي الافلاک لانتشارِ دقايقِ حکمته واقام اسواق الارکان والعناصر لاکتساب معارف قدرته. وله الحمد علي ما جعل الصلوة [4ـ س] سببا لنماءِ زروع الفلاح في يوم الحصاد وصيّر الاوقاف والخيرات وصلة لبقاء غني المعاش والمعاد والصلوة علي من وقف دون [5 ـ س] سرادق مجده قبّة الفلک الاطلس وجدّد معالم دين اللّه‏ بعد ما اندرس؛ اعني سيدنا ومقتدانا وخطيب قلوبنا وشفيع [6 ـ ذ] ذنوبنا، ابي القاسم محمد الشارع الشرع المبين، التالي آيات ربه بلسان عربيّ مبين وعلي آله وعترته واولاده مصابيح [7ـ ا] الظلام وحُفاظ ثغور الاسلام، لا سيما ابن‏عمّه واخيه و خليفته من بعده وباب مدينة علمه، اميرالمؤمنين و حسام‏الدين، مظهر [8 ـ ا] العجايب و سيف‏اللّه‏ الغالب ومظهر الغرايب علي بن ابي‏طالب صلواةً دائمة ناميةً باقية ما طلع طالع و غرب غارب.

بهترين درسي که مدرّس [9ـ ل] لسان و معلم زبان در مدرسه سخنوري و کتابخانه عبارت‏آرايي بيان فرمايند، حمد واقف‏الاسراري است ـ جلّ شأنه و عظم برهانه [که] [10ـ ب] به يد قدرت، از روي لطف و رأفت در بدو فطرت، به زرع بذر ايجاد، مزرع ممکنات را معمور و آباد ساخته حاصل و [11ـ ن] نمايِ وجود مخلوقات را وقف صرف معرفت و شناسايي ذات اقدس خود گردانيد که «کنتُ کنزا مخفيّا فاَحببتُ ان اعرف فخلقت الخلق» و نوع انسان را به اصناف دانش و انواع بينش از ساير موجودات سرافراز و به فضيلت تکريم [13ـ م] ممتاز ساخت که «ولقد کرّمنا بني‏آدم وحملناهم في البرّ والبحر ورزقناهم من الطيبات وفضّلناهم [14ـ ع] علي کثير ممن خلقنا تفضيلاً» و او را در مدرسه «وعلَّم بالقلم» از راه وفور تعظيم به رتبه تعليم مکرّم گردانيد که «وعلّم آدم» نظم:

[15ـ ي] يگانه‏اي که ز بي‏مثليش يکي بيند

اگر شود به مثل ديده خرد احول

زبان ز نکته درک صفات او عاجز

جهان ز نسخه شرح جمال او مجمل

و [16ـ ن] نفيس‏تر سلامي که اکسير طلاي اورادِ سبحان ملأ اعلي و زينت جمال اذکار مقدّسان قبه خضراء تواند بود، وقف بارگاه عرش [17ـ ا] اشتباه جناب رسالت پناهي است که حضرت خالق انس و جان، خلايق آخر زمان، به شرعيت غرّا و ملّت زهراي او به اشاره «وارسله بالهدي و دين الحق [18ـ ل] ليظهره علي الدين» راه نموده، تيرگي شک و شبهات از مرآت صدور عباد به صيقل دلالات واضحات و معجزات باهرات زدوده، قفل ارتياب از [19ـ ض] ضماير آدميان و خواطر عالميان به مفتاح انگشتِ قمر شکاف گشود؛ اعني مدرّس مدرَس «انا فصيح العرب والعجم» معلم کتابخانه [20ـ ع] «علّم الانسان وعلّمه ما لم يعلم» متولّي بقاع هدايت و ارشاد، راهنماي شاهراه صواب و سداد، مسندنشين و «ما ارسلناک الا رحمة للعالمين». [21ـ ف] فخر سرير «کنت نبيّا وآدم بين الماء والطين».

شمعي که فروغ منظر عالم بود

در بزم حريم کبريا محرم بود

گر نشوونماي [21ـ ا] او نمي‏بود و سبب

کي نام و نشان آدم و عالم بود

و آل فرخنده‏فال و عترت خجسته خصال آن حضرت که [23ـ م] مزرعه اعمال بي‏آنکه از آب‏ولاي ايشان مزروع گردد، ثمره ثواب ندهد و کشتزار آمال، بي‏زرع حَبّ حُبّ ايشان حاصل [24ـ ن] نجات بار نياورد.

خصوصا خطيب منبر «سلوني» وارث مرتبه هاروني، مفتح قنوات فضل و علم، منبع زلال جود و حلم اميرالمؤمنين و [25ـ ي] يعسوب المسلمين، بلبل خوش الحان گلستان «لو کُشِف الغطاء ما ازددت يقينا»، گل بوستان «انا مدينة العلم وعليّ بابها» زينت‏افزاي [26ـ م] مسند «من کنت مولاه فعليّ مولاه» زيب وساده «انّما وليکم اللّه‏» هادي گمگشتگان به وادي ضلالت، [27ـ د] دليل سالکان طريق معرفت، مسندآراي نبي، هادي دين، شاه نجف، عالم علم لدن، محرم اسرار خدا، جامع علم و عمل [28ـ ح] حاسم سررشته کفر، شه مردان؛ اسداللّه‏؛ امام دوسرا ـ صلي‏اللّه‏ عليه صلواةً دائمة ما توالت الليل والنهار وما [29ـ هـ] هدر حَمام علي فُتن الاشجار، و بعد، بر مراياي قلوب واقفان رموزِ دقايق و مدارک صدور مدرّسان مدارس حقايق [30ـ ک] که به دست شعور، گلهاي تجريد از خارستان دار غرور چيده، به سر انگشت نگاه و اعتبار، ديده بصيرت را از خواب گران غفلت ماليده‏اند [31ـ ل] لايح و ظاهر و روشن است که سرمنزل دنياي ناپايدار به پاي همت گذشتني و گذاشتني، و سرچشمه خاکدان اين [32ـ ع] عالم بي‏اعتبار، پرکردني و انباشتني است. رشته تعلق زخارف بي‏بنيادش گسستني و ساغر سرورِ لبالب غرورش به چشم بصيرت و [33ـ د] دست عبرت ريختني و شکستني است و به مؤدّاي «کل شي‏ءِ هالک الاوجهه» هر ممکن بالاخره در معرض فوت وفناست [34ـ و] و به مقتضاي «کل نفسٍ ذائقة الموت» مرارت اين حادثه، کام هر ناکام را، آخر الدواء و به مؤدّاي صدق انتمايِ «کل من عليها فان [35ـ و] ويبقي وجه ربک ذوالجلال والاکرام» اتصال عناصر هر ذي حيات [را] به اقتضايِ ميل تفرق ذاتي، افتراقي در قفاست؛ چنانچه نقاش ازلي طرح [36ـ و] وجود احدي را بر لوحه هيکل جسماني ننگاشت که دست قضا قلم محو بر رقم زندگي‏اش نکشيده باشد و معمار ابداع [37ـ ل] لم يزلي ارکان چهره نقشي را در اين سراي فاني برپاي نداشت که سيل فنا بناي پايندگي‏اش از هم نپاشد، و اين معني محقّق و به [38ـ ي] يقين پيوسته که بقعه کالبد بشري که به منطوق «واذ قلنا للملائکة اسجدوا» رشک قبه بيت‏المعمور بود، اکنون مدتي است که قاري تقدير، آيه [39ـ ي] يأس و فنا بر خاکش خوانده و هيکل وجود انساني و قوّت جذبه استعداد آدمي که به مصدوق «و علّم آدم الاسماء کلها ثم عرضهم [40ـ ع] علي الملائکه» در دبستان فطرت، لوح سبق از کف ملک مي‏ربود، ديرگاه است که در زاويه تعطيل از کار مانده و صورت کاري [41ـ ن] نديده، پس همانا که فلاّحان مزارع ايجاد چشمه حيات انساني را در مزرع خاکي روان داشته‏اند که به فشاندن دانه اشکي [42ـ ي] ياقوت‏رنگ، خرمنهاي مثوبات در صحراي عرصات «يوم يقوم الحسنات» ذخيره اندوزند و واضعان قواعد سالم [43ـ ک] کون و فساد چهار سوق ارکان را برپاي کرده، متاع حيرت و آگاهي در آن گذاشته‏اند که عمله تحصيل فنونِ معارف و اسباب [44ـ هـ] هدايت مشغول بوده، سرمايه زندگي را به بطالت و بي‏حاصلي نسوزند و طحّانان طواحين ادوار افلاک رحاي سر را بر صفحه سينه به گردش درآورده‏اند که [45ـ ح] حَبّ حُبّ تعينات دنيا را در هم شکسته، دقيقه‏اي از دقايق عمر عزيز را به عبث به باد فنا ندهند. و فروزندگان شعله ادراک در اين توده [46ـ س] سوده خاک، حمّام طبايع را به آتش حرارت عزيزي گرم دارند، که لوحه دل را از آلايش علائق جسماني شسته از کدورت هواجس و [47ـ ا] ادناس نفساني بازرهند؛ لاجرم جمعي از تجرّد کشيشان به مضمون «حبّ الدنيا رأس کلّ خطيئة» مطلقا سر همّت والا به نقش و نگار [48ـ م] متاع دنيا فرود نياورده، همواره عزيمت به تهيّه اسباب ملک بقا گمارند و برخي از عاقبت‏انديشان مدلول «المجاز قنطرة الحقيقه» را [49ـ د] دليل راه خود ساخته، قدري از اوقات شريف را صرف تحصيل زخارف اين عاريت‏سرا کرده، آن را سرمايه تجارت استراحت [50 ـ ي] «يوم يفرّ المرء من اخيه» شناخته، به حکيم «لن تنالوا البرّ حتي تنفقوا ممّا تحبون» انفاق آن را موقوفٌ‏عليه رستگاري نشئه عقبي پندارند.

و پس خوشا حال [51 ـ ن] نيک‏بختي که قبل از آنکه رشته حياتش به مقراض اجل گسسته، دست قدرت و اختيارش در تصرف اموال و انفاق در وجوه متملّکات بِرّ [52 ـ و] و مصارف خيرات به زبردستي هادم‏اللّذات بسته و پاي رفتارش در دارِ ناپايدار دنيا از آمد و شد و کسب و صرف زخارف [53 ـ د] دنيوي در مخارج لذات نفساني شکسته گردد، مضمون صدق مشحون «والتفّت الساق بالساق» معاينه و مشاهده سفر کثير الخطر [54 ـ و ] «والي ربک يومئذٍ المساق» اختيار کند، قطع علاقه محبت از دار بي‏مدار دنياي بي‏اعتبار به استره همّت از [55 ـ ل ] لوحه دل نموده، به حکم «ما عندکم ينفد وما عنداللّه‏ باق» و فرمان واجب‏الاذعان «ومن يعمل مثقال ذرة خيرا يره» ذخيره‏اي به جهت [56 ـ ت ] تهيدستي «يوم لا تملک نفس لنفس شيئا والامر يومئذٍ للّه‏». نمايد.

و مصداق اين سياق، صورتِ احوال عالي‏قدرِ رفيع مرتبت سامي رتبت [57 ـ گ] گرامي منزلت، محامد و محاسن خصلت، حکومت و نيابت و رفعت و معالي پناهِ مناعت و عزّت و عوالي دستگاه، حميده آداب غني‏القاب [58 ـ ز] زينا للنيابة والحکومة والمناعة والرفعة والعزّة والمجد والمکرمة والمعالي؛ خواجه حسام‏الدين نايب‏الکاء کازرون و بلوک جره و کوهمره و [59 ـ ف] فهبنده است که غالب اوقات خود را ـ مَهما امکن ـ وقف صرف اشاعه خيرات و اذاعه مبرّات نموده به جهت ذخيره يوم [60 ـ ي] «يجزي المتصدقين والمتصدقات» در تکثير قربات و توفير حسنات سعي بليغ و جهد موفور به تقدير مي‏رساند.

از آن جمله مدتي بود که مکنون [61 ـ ض] ضمير و مرکوز خاطر خطيرش به شرح وقفنامچه‏اي که در باب وقفيّت «قنات خيرات» واقعه در صحاري جنوبي کازرون سِمَت ترقيم و مورد وقف [62 ـ گ] گرديده. بنابر ملاحظه کلام هدايت نظام حديث «اذا مات ابن‏آدم انقطع عمله الاعن ثلاث؛ صدقه جارية وعلم ينتفع به وولد صالح يستغفر له» که [63 ـ ر] راهنماي آن شد، آن بود که مدرسه‏اي در اصل بلده طيبه کازرون بَنا، که مجمع طلبه عظام و مسکن موالي کرام بوده، وظيفه‏اي [64 ـ د] در وجه ايشان معيّن، که مرفّه‏الحال و فارغ‏البال، بدون تعبِ تحصيل مدار و کسب معاش، به تحصيل علوم دينيّه و معارف [65 ـ ي] يقينيّه مشغول بوده، مآثر آن، سرمايه نجاتِ روز بازار «يوم لا ينفع مال ولا بنون اِلا مَن اتي اللّه‏ بقلب سليم» تواند بود.

[66 ـ د] در اين قسمت که به اين مطلب اقصي و مقصد اسني فايز گرديده، مدرسه‏اي در ضلع شرقي بازارگاه جديد، که ارتفاع بنيانش [67 ـ د] در معني با ارکان ايمان برابر و طاق ايوانش سرمايه روز موقف عرض اکبر است بنا و به توفيق موفَّق الخيرات و [68 ـ ر] راهنماي طريق حسنات در شهور سنه تسع و عشر مأه و الف هجريّه؛ چنانچه تاريخ آن در سلک قطعه‏اي که حروف آن در [69 ـ ا] اوايل سطور اين رقيمه نيّقه توزيع است، منظوم گشته و از ابکارِ افکار سالک مسالک طريقت و ناسک مناسک حقيقت؛ [70ـ ف] فايز به فيوضات رباني، عارف کازروني است، صورت اتمام يافته؛ پس مجددا که هادي توفيق ربّاني مضمون صدق مشحونِ [71ـ ا] آيه وافي هدايتِ «من جاء بالحسنة فله عشر امثالها» را دليل راه آن توفيق دستگاه گردانيده و منادي تأييد سُبحاني، نداي بشارت انتماي [72ـ ق] قرآني که «مَثَل الذين ينفقون اموالهم في سبيل اللّه‏ کمثل حبّة انبتت سبع سنابل في کل سنبلة مأة حبة واللّه‏ يضاعف لمن يشاء» [73ـ چ] چون دُرّ شاهوار به گوش هوش آن هوشمند آگاه رسانيده، خواست که مطمحِ نظرِ دقّت پيشه [74ـ و] و مطرحِ بصر حقانيت انديشه را به منصه وجود جلوه‏گر آيد، پس تقرّبا الي اللّه‏ الکريم و طلبا لفيض فضله الجسيم، وقف شرعي و حبس ديني و تصدّق ملّي نمود، از روي صفاي طينت و [75ـ خ] خلوص عقيدت، در مدرسه جديدالبناي مزبور که مسمّا به مدرسه صالحيه گرديده تمامي و همه رقبات معيّنه آتية ذکرها و تفصيلها طي السطور [76ـ و] و ضمن المسطور که بعضي از آن کلاً و بعضي از آن بعضا مورد وقف گرديده و به موجب اسناد و نوشتجات علي‏حده از بعضي [77ـ ر] رقبات موقوفه انتقالي و باقي آنها احدائي و کسبي عالي جنابِ واقفِ به اهوال يوم المواقف [است] فما وقع في بلده کازرون تمامي يک ربع [78ـ ش] شايع وافر کامل است از کل بازارگاه جديد مستحدث البنا، که مشتمل بر چهار رسته و ميدان و قهوه‏خانه‏هاي واقعه در آن و [79ـ ي] يک ربع مشاع از کل دو باب کاروانسراي واقعه در جنوبي بازارگاه مزبوره با جميع متعلقات شرعيه از حجرات و بيوتات و [80 ـ د] در ودرگاه و اصطبل و غير ذلک و يک نصفه تامّ تمام شايع کامل از کل يک درب حمام معينه واقعه در قبلي مدرسه مزبوره که ايضا [81 ـ ج] جديدالبنا و مستحدث واقف مشارٌ اليه است؛ با مثل آن از مَخْلع ثياب و بيوتات و حياض و چاه و گاوراه و آتشگاه و ساير [82 ـ ل] لواحق شرعيه و همگي يک‏ربع مشاع از کل اراضي بخس معينه موسومه گازرگاه واقعه در صحاري شمالي بلده مزبوره مذکوره و [83 ـ ي] يک‏ربع مشاع است از نصفه کل قنات معلومة المنبع والمفتح موسومه به اميني واقعه در گازرگاه که حال مشهور به قنات گازرگاه است مع [84 ـ ت] توابعها و لواحقها که هر يک در محل وقوع لغاية الشهرة و نهاية المعرفة و الشيوع مستغني از تحديد و توصيف و ممتاز [85 ـ ا] از ماعداست.

و جملگي مجاري قنوات ثلاثه جاريه معلومات المنبع والمفتح، موسومات يکي به گرگ‏آباد و يکي به فيض‏آباد واقعه در قبلي [86 ـ ک] کازرون و اخري به لشکري واقعه در صحاري گازرگاه که مجموع قنوات ثلاثه در محل وقوع بهذه الاسامي مشهور و از [87 ـ س] ساير ماعدا ممتاز است.

و ثلثان مشاع از کل قنات معينه موسومه به «يوسف‏آباد» واقع در صحاري قبله کازرون [88 ـ ب] بتوابعها و حرايمها کما واقع في صحاري کتک من اعمال «جره». تمامي يک باب طاحونه دايره معروفه به «طاحونه کتک» مع [89 ـ ع] عامة متعلقاتها از تنوره و ابنيه و مجاري شرب و مربط دوابّ و محيط احمال و آلات و ادوات حديدي و حجري و ساير [90 ـ ل] لواحق و منسوبات شرعيه.

و آنچه واقع است در صحاري نودانِ کوهمرّه فشتقوه، و تمامي و جملگي چهل و چهار سهم از اصل شصت سهم کل مزرعه [91 ـ و] و اراضي موسومه به متصرفات «امير سيف‏الدين شهريار» مقاسمات و قطعات داخله در اراضي مذکوره که هر يک از آنها نزد زارعين [92 ـ م] مسمّا به اسمي خاص گرديده به تفصيل سند دالّه بر ملکيت واقف با جميع متعلقات و منسوبات شرعيه و ملحقات و مضافات ملّيه بحدودها که [93 ـ د] در محل وقوع لغاية الشهرة والشيوع مستغني از تحديد و توصيف و ممتاز از ماعداست.

و تمامي قنات معينه موسومه به «کارند» مع ما يضاف اليها و [94 ـ ي] ينسب بها واقعه در اراضي متصرفات و جملگي و همگي هفت سهم مشاع از اصل هشت سهم کل مزرعه مدعوّه به «سيب قنات» واقع در سرتنگ من توابع [95 ـ ن] نودان.

و تمامي هفت سهم از جمله هشت سهم از اصل بيست و چهار سهم سهام تمام شايع از کل مزارعات ذيل [(مزرعه مدعوّه به اسن حجان که مبذر بيست مَن است) (مزرعه مشهور به بلوطک که بلذر افکن سيصد من است) (مزرعه موسومه به برم... که تخم‏انداز بيست من است) (مزرعه ارکک (؟) که مبذر بيست و پنج من است)].

با مثل هر يک از [96 ـ م] مجاري شرب مرتبه بر آنها از چشمه و قنات جعفرآباد و ساير ملحقات از اوديه و تلال و جداول و مشارب و مماق و ساير ما [97 ـ ي] يتعلق بها ينسب اليها که بشرح سند معتبر علي حده از ورثه‏مرحوم اميرحيدر، کلانتر سابق کوهمره فشتقوه و غير ايشان به [98 ـ س] سرکار عاليِ قدرِ واقفِ مومي‏اليه انتقال يافته و به شرح و بسط و وصف سند دالّه که تمامي و همگي يک‏نصف مشاع تمام که به عبار اخري دو [99 ـ ر] ربع بوده است از کل مزرعه معينه مدعوّه به تنگ ميدان واقعه در تنگ چوگان که به شرح سند معتبر علي‏حده به جناب واقف مؤمي‏اليه منتقل [100ـ گ] گرديده.

و همگي پنج سهم مشاع از جمله بيست و چهار سهم کل مزرعه موسومه به «تره‏دان سرتنگ» واقعه در «بيدان» منتقله به جناب واقف به شرح [101ـ ر] رقيمه معتبره و جملگي يک سُدس مشاع از کل مزرعه مدعوّه به «شيجان» مع مثل ذلک، اراضي سيحيه بخسيه و مجاري شرب مرتّبه بر آن، از موضع معلومه واقعه [102ـ د] در «محل شيجان» و تمامي سه سهم مشاع از جمله هشت سهم سهام تمام شايع کامل کل قريه و اراضي سيحيه بخسيه و معلومه مدعوّه به اراضي [103ـ د] «درپاگاه» با مثل آن از کل مزارع مفصله ذيل و از همگي قنوات دايره و بايره واقعه در آن و يک دانگ مشاع از کل يک حجر طاحونه خربه واقعه [104ـ د] در آن [مزرعه انجير سفيد (؟) مزرعه قصر همجان، مزرعه بشکوبه، مزرعه کفدقلعه، مزرعه فامرمرو گردن چنار (؟)، مزرعه همجان ولدي...].

و جملگي مزرعه مشهوره به «ابراهيم منصوري» و تمامي يک‏نصف مشاع از کل مزرعه موسومه به «علي‏آباد» و تمامي شصت و پنج سهم از اصل يکصد و بيست سهم از کل [105ـ ر] رقبه مشهوره به «کوه قلعه» و جملگي هفت سهم از جمله دوازده سهم کل مزرعه مدعوّه به «غيث‏آباد» و تمامي يک‏ربع مشاع از کلّ مزرعه مدعوّه [106ـ ب] به «پروست» و همگي هشت سهم مشاع از جمله شصت سهم کل مزرعه معينه مدعوّه به «بُنکستان» با مثل هر يک از اراضي و صحاري سيحيه و بخسيه و ساير [107ـ ل] لواحق و توابع شرعيه من الممار والمرافق والآبار والمشارب والمجاري والآجام، الجداول والتلال والقنوات والعيون و غير ذلک که هر يک [108ـ د] در محل وقوع لغاية الشهرة والشيوع مستغني از تحديد و توصيف و ممتاز از ماعداست.

وقفي صحيح شرعي و مخلّد مؤبّد که نخرند و نفروشند و مورد [109ـ هـ ] هيچ‏يک از عقود لازمه نسازند و نبخشند و مرهون نسازند و به ميراث نگيرند و تبديل نکنند و عقد صلح بر رقبات موقوفه جاري نسازند و به اجاره طويله [110ـ ک] که زياده از سر سال باشد ندهند و تا اجاره سه ساله منقضي نشود، ديگر مورد عقد اجاره نگردانند و از محصولات رقبات موقوفه منافع [111ـ ا] آن صلح با غير نکنند و در ابقاء آن کوشيده تغيير و تبديل به قواعد آن راه ندهند؛ بلکه به وقفيّت گذارند، الي ان يرث‏اللّه‏ الارض ومن عليها وهو خير الوارثين.

واقف مزبور در اين [112ـ ز] زبور توليت وقف مذکور را رجوع نمود اوّلاً به نفس نفيس خود ـ مادام حيّا ـ و بعد از خود تفويض نمود به خلف ارجمند و فرزند سعادتمند خود؛ نهال دوحه [113ـ ر] رفعت و معالي و با کوره حديقه عزّت و عوالي، خلف الصواحب الاماجد، نور حدقة الحکومة والنيّابه، خواجه محمدصالح، مشهور به آقا سيف‏الدين علي ـ اطال اللّه‏ عمره [114ـ و] و ابقاه ـ و بعد از آن به اَسنّ ذکور اولاد ذکورِ خلف مزبور و پس از آن به اسنّ ذکور اولاد اولاد ذکور و ان نزل وهلّم جرّا ما تناسلوا نسلاً بعد [115ـ ن] نسل و در صورت فقدان اولاد ذکور فرزند مزبور به اَسنّ ذکور اولاد اناث او به دستور مذکور ما تعاقبوا عقبا عقيب عقب و نسلاً [116ـ ب] بعد نسل.

و هر گاه در مرتبه‏اي از مراتب، ذکور اولاد متعدّد شد، با تقدّم بطن اعلي بر بطن اسفل، اسنيّت معتبر و مشروط است؛ والاّ که در مرتبه [117ـ ا] اعلي ذکور نباشد؛ خواه متولد از ذکور و خواه از اناث و در مرتبه سافل ذکور باشد؛ خواه مولودمنه او در حيات و خواه در [118ـ ح] حيات نباشد، توليت متعلق به آن مذکّر است و اِن کان مرتبته اسفل، و اگر ذکور مطلقا مفقود گردد و لا يوجد من اولاد الذکور والاناث، توليت متعلق است [119ـ ب] به اَسنّ اناث اولاد ذکور و هکذا و ان نزل. و اگر از اولاد ذکور او اولاد بالکليه ذکورا و اناثا منقطع گردد، توليت مرجوع است به اسنّ [120ـ ا] اناث اولاد اناث و هکذا واِن نزل و اگر ـ نعوذا باللّه‏ ـ اولاد مطلقا ذکورا و اناثا از خلف مذکور مفقود گردد، توليت متعلق است [121ـ ب] به اسنّ ذکور ساير اولاد واقف؛ ان کان الذکر من الذکور فهو والا فمن اناث و در صورت فقدان ذکور ساير اولاد [122ـ ع] عاليا و سافلاً فتولية هذه الصدقه متعلقةٌ باسن الاناث؛ ان کانت من وُلد الذکور فمنه والا فمن اناث، وهکذا ما تعاقبوا و تناسلوا [123ـ ل] لو نزلوا وا گر عوذا باللّه‏ اولاد واقف مطلقا مفقود گردد توليت متعلق است به اسنّ ذکور اولاد مرحوم خواجه حسين‏علي برادر او؛ اِن [124ـ ي] يوجد والا به اسنّ اولاد اناث به دستور و ترتيبي که در اولاد خلف ارجمند واقف مشارٌ اليه مرقوم شد.

و در صورت انقطاع اولاد مطلقا از مرحوم مزبور [125ـ ع] عوذا باللّه‏، توليت متعلق است به ذکور اقرب ارحام و اقارب مشارٌ اليه وان فقد الذکور والاناث و ان فقدت الاقارب مطلقا به اعلم [126ـ ا] اهل بلده کازرون. و هر گاه متولي در هر عصر و زمان قيام به قواعد وقفيت ـ کما سيأتي ذکرها ـ ننمايد و خلل به شرايط وقفيت [127ـ ر] رساند و در صرف وظيفه و ساير وجوه مقرّره به مصارف معينه اهمال و تکاهل ورزد، توليت متعلق است به اصلح اولاد ذکور، و اِن [128ـ ف] فقدوا اصلح اولاد الاناث که در رتبه با او شريک باشند.

و نظارت اين توليت متعلق است به جناب معالي قباب، نهال [129ـ د] دوحه رفعت و بهاء شمسا للرفعة والعزّة والعلي، خواجه محمدرضا برادرزاده واقف مشارٌ اليه و بعد از آن به ذکور اولاد او و اولاد اولاد او، کما [130ـ ر] رقم في التولية به شرط تقدّم الذکور علي الاناث.

و عالي‏جناب واقف سابق‏الالقاب، رقبات موقوفه را از ملکيت خود اخراج کرده و متصرّف، به عنوان وقف [131ـ ف] فايز گرديد. محصولات و رقبات را به اين وجه تعيين نمود که آنچه حاصل آيد، متولّي، اوّل اخراج خراج و متوجّهات ديواني از آن کرده [132ـ ب] بعد از آن مؤنات زراعت و آباداني رقبات موقوفه را وضع، و آنچه بماند هر ماه مبلغ پنج هزار دينار که سالي شش تومان باشد وظيفه مدرس به او [133ـ ر] رساند. و هر ساله مبلغ سي تومان و دو هزار و چهارصد دينار وظيفه هفتده نفر ملاّ، اعليِ پنج نفر هر ساله مبلغ ده تومان و هشت هزار دينار؛ چنانچه هر روز [134ـ س] سيصد دينار رسد و هر نفري شصت دينار باشد و اوسط شش نفر، هر ساله ده تومان و هشت هزار دينار؛ چنانچه وظيفه هر نفري در هر روز پنجاه دينار باشد و [135ـ ا] ادني شش نفر، هر سال هشت تومان و شش هزار و چهارصد دينار؛ چنانچه هر نفري، روزي چهل دينار باشد مهمازي هر يک بلاتوقف و [136ـ ل] لامسامحه نمايد و هر ساله مبلغ دو تومان و يک هزار و ششصد دينار چنانچه روزي شصت هزار دينار باشد وظيفه يک نفر خادم و هر سال مبلغ شش هزار دينار [137ـ ت] تبريزي وظيفه مؤذن و مبلغ يک تومان در مصرف فرش و روشنايي مسجد داخله در مدرسه و اجرت سقّا صرف نمايد.

و به جهت [138ـ ا] اطعام طلبه در ماه مبارک رمضان مقدار يکصد من برنج سفيد و بيست من روغن و پنجاه من گوشت به وزن تبريزي معين نمود که هر ساله در شبهاي ماه مبارک، علي [139ـ ر] رأي المتولّي در مدرسه صرف نمايد و هر ساله مبلغ يک تومان به جهت کاروانسرايي که في‏الحقيقه سر سايه حرارت [140ـ ي] يوم المعاد است و عالي‏قدر واقفِ مشارٌ اليه در «کتل پيرزن» احداث نموده و مبلغ پنج تومان خرج تعمير «کتل هوشنگ» نمايند.

و اگر [141ـ خ] خرج تعمير آنها در هر دو سال دوازده تومان نمايد مختار است، و هر ساله ده تومان به چند نفر قاري کلام مجيد، عارف به علم تجويد، داده که در سر قبر او هر گاه در کازرون مدفون [142ـ ش] شود والا در سر قبر برادر مرحوم او که واقع است در مقام منسوب به حضرت خضر(ع) بلافصل تلاوت نمايند.

و هر ساله متولّي مبلغ دو تومان [143ـ ب] به جهت اجرت زيارت مَشاهد متبرکه اخراج و در هر سه‏سال دو زيارت عتبات و يک زيارت مشهد مقدس از مردم «بحرين» هر يک زيارت به آن مبلغ استيجار [144ـ و] و مهمازي نمايد و قاري تعيين نمايد که هر روز سه جزء قرآن مجيد بر سر قبر والدين مرحومين و برادر

شهيد مغفور او بر سر قبر هر يک، يک جزو [145ـ د] در مدفن ايشان به تلاوت مشغول بوده هر ساله مبلغ دوازده هزار دينار به عنوان اجرت از حاصل موقوفات مذکوره مهمازي نمايد.

و همچنين هر سال [ 146ـ د] دو سال نماز يوميّه واجبي و يک ماه روزه از مردم «بحرين» که صالح و متدين و عارف به مسايل صلات و صوم بوده باشد به مبلغ يک تومان استيجار؛ که نيابتا [147ـ ل] له به عمل آورده، اجرت مذکوره به دستور از حاصل موقوفات مهمازي نمايد و کذلک.

و هر سال مبلغ شصت من برنج به وزن [148ـ ک] کازرون به جهت اطعام عاشورا تعيين نموده، که مساوي آن، مصالح از گوشت و روغن و ساير مايحتاج در تعزيه حضرت امام همام [149ـ ف] فخرالکونين و نورالثّقلين و کهف الخافقين، منبع عيون مشاهدات، مجمع فنون مجاهدات، مظهر انوار فتوّت، مصدر آثار مروّت؛ اعني حضرت امام حسين(ع) [150ـ ت] ترتيب و صرف فقرا و مساکين نمايد.

و همچنين در هر سال در ماه مبارک رمضان، مقدار چهارصد و پنجاه من گندم و شصت من گوشت [151ـ ب ] به وزن کازرون، در هر شب پانزده من گندم و دو من گوشت هريسه ترتيب، و اطعام فقرا و مساکين نموده، ثواب آن به روح واقف مزبور عايد [152ـ گ] گردد، مي‏بايد که متولّي جميع مراتب مزبور را به نظارت و وقوف و اطلاع و مصلحت و صوابديد ناظر موقوفات به عمل آورده [153ـ و] وجوه مذکوره به وقوف ناظر، به مصارف وجوب رساند و هر ساله مبلغ پنج تومان به علّت حق‏النظاره تسليم ناظر نموده.

آنچه از حاصل [154ـ م] موقوفات؛ بعد از وضع اخراجات مِلکي و مُلکي وجوه مقرره از وظيفه و اجرت عبادات باقي ماند، واقف مشارٌاليه چنين [155ـ ق] قرار نمود که يک ربع، متولي به حق‏التوليه متصرف گردد و سه ربع باقي، في‏مابين ساير اولاد او، و متولّي هر گاه در مرتبه با ساير [156ـ ا] اولاد شريک باشد به ترتيب ارث «للذکر ضِعف الانثي» قسمت شود و در صورتي که ساير اولاد، منحصر در اناث و نوبت توليت به ذکوري رسيده باشد که در [157ـ م ] مرتبه سافل باشد و در مرتبه ساير اولاد که مرتزقه‏اند نباشد، متولي را در سه ربع حق‏الارتزاق حقّي و حصه‏اي نبوده، حقّ‏الارتزاق [158ـ ف] فيمابين مرتزقه کما فرض اللّه‏ سبحانه قسمت شود.

و از جمله شروط سايغه در وقفيت مذکور، آنکه مدرّس در بيتوته مطلقا مجاز است که در مدرسه [159ـ ي] يا در منزل خود شبها سر کند و ساير طلبه اگر متأهل باشند در هفته‏اي دو شب در مدرسه بيتوته و باقي شبها مختارند که در منزل به سر برده يا در مدرسه [160ـ ض] ضبط مسايل ديني نمايند، و اگر عَزَب باشند به عکس متأهل سلوک نمايند؛ مگر آنکه متولي مرخص نمايد، و هر گاه نامقيّدي، از احدي از ايشان صادر شود متولي [161ـ ا] او را اخراج نمايد.

و سفر خير اثرِ مکه معظمه يا يکي از مشاهد متبرکه که موظّفين را رخ نمايد، هر مدت که در آن سفر باشد حجره‏اي که به تصرف دارد و به قفل او بوده از حين روانه شدن سفر حج و [162ـ ز] زيارات، مستحق وظيفه بوده به نحو مقرّر وظيفه خود بازيافت؛ و اگر ساير اسفار باشد تا مدت دو ماه مرخص‏اند، و اگر توقف او در سفر زياده از دو ماه باشد [163ـ ل] لم يستحق الوظيفه و متولي در اين صورت مرخص است که قفل از درب حجره او کشيده، حجره را به ديگري دهد. «فمن بدلّه بعد ما سمعه فانما اثمه علي الذين [164ـ ي] يبدّلونه، ان اللّه‏ سميع عليم» و من سعي في تغيير القواعد المسطور فعليه لعنة‏اللّه‏ والملائکة والناس اجمعين و کان ذلک في شهر جميدي الاوّل سنه 1119.

به نحوي که در اين صحيفه مرقوم گرديده تمامي رقبات مسطوره در اين کتاب [را] وقف نمودم و از ملکيت خود اخراج و به عنوان وقف تصرف نمودم و مصارف و شروط حاصل رقبات موقوفه به نحوي که در اين صحيفه نوشته شده قرار و شرط نمودم به صيغه شرعيه متعلقي گرديدم. حرّره العبد حسام‏الدين (سه مهر).

متن حاشيه وقفنامه

چون قبل از اينکه عالي‏قدر واقف خيرمدار تمامي قنات معروف به «خيرات» را به شرح وقف‏نامچه علي‏حده بر همگي مسلمانان سکنه کازرون وقف و توليت آن را به نوري حدقة‏الدوله والاقبال شمسا، خواجه محمدرضا برادرزاده ارجمند و معزّا آقا سيف‏الدين عليا فرزند اعزّ سعادتمند خود و بعد از ايشان به اولاد ايشان مفوض و مصارف محصولات آن را که بعد از کفاف مسلمانان از شرب و استعمال و صرف باغ و باغچه‏ها به شرح وقفنامچه مذکور به عمل آيد، چنين تعيين نمود که هر گاه توفيقِ به اتمام مدرسه که مرکوز خاطر خطيرش بود دريابد، نصف آن را متوليان بحق‏التوليه متصرف، و نصف آن را با حاصل املاکي که بر مدرسه مذکوره وقف مي‏نمايد، به مصارفي که تعيين خواهد نمود از وظيفه و غير ذلک صرف شود، تا در اين وقت که بحمداللّه‏ سبحانه به اتمام مدرسه مذکوره توفيق يافته، بعضي از رقبات و املاک به شرح متن، وقف بر آن نموده مصارفي که به جهت حاصل آن به شرح متن، معين نموده مصارف محصولات رقبات مفصله متن و نصف حاصل قنات خيرات است؛ چنانچه خلاصه مرکوز خاطر واقف در باب مصارف حاصل رقبات مذکوره متن و محصولات قنات خيرات بعد از کفاف مسلمانان است، که بعد از اخراج مؤنات مِلکي و مُلکي، يک‏نصف حاصل قنات خيرات را متوليان بالمناصفه به حق‏التوليه متصرف گردند و از نصف باقيِ حاصل قنات خيرات با کلّ حاصل رقبات مفصله متن، اخراج وظايف و ساير وجوه بر مفصله متن شده، هر يک به مصارف خود صرف شود.

آنچه باقي ماند مخصوص متولي مدرسه و ساير اولاد او که مرتزقه‏اند بوده، متولي و مرتزقه به شرح و بسط و دستوري که در متن اين ورقه سِمَتِ ترقيم يافته به حق‏التوليه و حق‏الارتزاق متصرف گردند و تغيير و تبديل در مصارف مذکوره راه ندهند. (سه مهر)

سجلات وقفنامه

1 ـ هو لا اله و لا مالک سواه بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم و به نستعين «ن» نحمدک و نشکرک اللهم يا واقفا علي الضماير و النيات و عالما علي السراير و الخفيّات فلک الشکر علي ما فتحتَ

لنا «ا» «م» مغاليق ابواب الشکوک والشبهات بمفاتيح موضحات الشرايع و الآيات و نصلّي علي من ابعثتَه علي الخلايق «ق» «هـ» هاديا لمناهج الحسنات؛ ابي‏القاسم محمد، افضل الانبياء و سيد الکاينات و آله و عترته الطيّبين الطاهرين الذين هم «م» «ح» حفظة الشريعه والآمرون بالصّدقات والخيرات

و بعد لقد وقف الواقف الموفّقا لمؤيد المکرّم «م» «د» دام توفيقه، الرقبات المفصلات علي الشرح المسطور

راجيا لنيل القربات لديّ ثم اعترف و اقرّ «ر» «ض» ضاعف اللّه‏ تأييده بصحة ما نسب و اسند اليه و رقم و زبر فيه بين يديّ حررّه الفقير الي عفو ربّه الملک الغني «ي»

نامقه محمد رضي

2 ـ هو الواقف علي السّراير

«س» سبحانک اللهم يا واقفا علي الضماير و نصلّي علي الرسول «ل ـ ا» الذّي شرّف الاوايل و الاواخر و آله الطاهرين الذين هم «م ـ ا» اولي المناقب و المفاخر. و بعد قد وقف الواقف الجليل ـ «ل ـ ل» لازال منه التوفيق، الرقبات المفصّله حسبما سُفُر فيه بمحضري.

حرّره «ه»(سلام‏اللّه‏)

بسمک خير الاسماء الحسني

3 ـ بعد الحمد و الصلوة لاهليهما و سحقتهما؛ قد صدر 2 الاقرار الصحيح الشرعي و الاعتراف الصريح الملّي عن 3 حضرت الواقف الموفق الحميد السعيد المکرّم المعروف 4 بجميع ما نسب و اسند اليه في الکتاب هذا من الوقفيّه 5 والتولية والنظارة والشرايط والمصارف و ساير من 6 المتمّمات... حسبما حکي عنه فيه بين يدي... 7 المفتقر الي فيض فضل ربه الغني؛ ابن صفي‏الدين محمد النسابه، محمدمهدي الحسني عفي عنه.

بسم ‏الله‏ خير الاسماء و له الحمد

4 ـ اين مبارک وقفنامه که در سنه 1119 يکهزار و يکصد و نوزده قمري و در ايام اقتدار 2 و سلطنت جنّت مکان شاه‏سلطان حسين صفوي طاب‏ثراه و در روزگار حکمراني و نيابت 3 غفران‏مآب؛ خواجه حسام‏الدين افشار در قصبه کازرون و اوان شيخ‏الاسلامي 4 ميرزا سيدمهدي حسني نسّابه در شيراز و شيخ الاسلامي سيد رضي‏الدين سلامي 5 در کازرون و تنظيم و تنسيق و مسجل به سجلات مشيخة الاسلام آن عصر شده اعلي‏درجه 6 به صحت و اعتبار است و حرّر هذه سطر العبد المذنب الشيخ يوسف ابن شيخ ابوالحسن لکازروني البحراني 7 و کان ذلک في شهر رمضان 1350. (مهر)

5 ـ بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم و به ثقتي و رجائي الحمدللّه‏ الواقف علي حقّانية العباد و الصلوة علي نبيّنا محمد، سيد الرّشاد و آله المعصومين الاعلام 2 الحق و اخيار الجنان، و بعد قد اشهد لي الواقف الموفق الجليل المقترب العالي جناب بانهاء الخيرات 3 و المؤيد باقسام المبرّات مقرونا بالصدق و الصواب، بشرح ما زبر و سفر في هذا لکتاب المستطاب 4 من المبدأ الي مآب بالوقفية و التولية و النّظارة و جريان صيغة المقرره و تخلية الملکية 5 عن يده و بعد حضوره في دارالعلم شيراز حرّسها اللّه‏ تعالي عن الاشرار و الاعواز 6... العبد المذنب المحتاج الي فضل ربّه الغني؛ المتمسک باذيال اهل‏بيت النبي القرشي 7 ابن ابوالمکارم ابوابراهيم الموسوي (مهر)

6 ـ بسم اللّه‏ خير الاسماء

در نزد بنده درگاه، جميع مرقوم را حضرت واقف اقرار و اعتراف نمودند و کمترين خلق‏اللّه‏ شاهد م. عليقلي.

7 ـ قد اقرّ و اعترف الحضرت الواقف الموفق لجميع ما سطر و زبر في هذا الکتاب لديّ.

8 ـ هو الواقف النيات و مفيد الخيرات. قد اشهدني الحضرت الواقف؛ الواقف باهوال المواقف بحذافير ما زبر في هذا الکتاب من المبدأ والمآب لدي العبد الجاني.

9 ـ قد اقرّ الحضرت الواقف الموفق بجميع ما زبر فيه لديّ و کتب العبد الجاني...

10 ـ هو الواقف بالمکنونات. الحضرت الواقف الخير الموفق قد وقف و حبس جميع الرقبات المزبور فيه حسبما زبر و سُفُر في طي هذا الکتاب المستطاب بمحضر من المؤمنين منهم العبد الجاني.

11 ـ نصف مشاع از حمام مدرسه و ربع... خريده شد... مدرسه... استخراج شد و چون...

12 ـ هو ـ قد اقر الواقف الموفق بجميع ما زبر فيه لدي...

13 ـ آقا اسمعيل ولد حاجي رضا شيرازي.

14 ـ ملاعابد ولد آقا هادي شيرازي.

15 ـ ملامهدي ولد آقا جمال شيرازي.

16 ـ آقا محمدهادي ولد مرحوم اسمعيل شيرازي.

17 ـ آقا جعفر ولد آقا هادي شيرازي.

18 ـ آقا محمد مومن ابن مرحوم سعيد خان، محمد حاجي...

19 ـ محمد اسماعيل‏خان ابن مرحوم آقا بديع‏الزمان محمد.

20 ـ شيخ معصوم ولد شيخ حسن شيرازي.

محمد امان خراساني

ابوطالب اميني

عبدالرحيم الحسيني

محمد صادق

رحمت علي

جلال الدين

محمدطاهر بزّاز

محمد شريف

نظام‏الدين کاتب

ابن‏سراح‏الدين ـ عبداللّه‏ کاتب

محمد مؤمن

محمد سميع عطار

حاجي محمد ابن نعيم الدين کدخداي محله عليا کازرون

محمد صالح

نوراللّه‏

محمد ابراهيم

محمد مهرنجاني

حسن کدخداي محله جنبد

زين‏الدين اوحدي

بسم ‏الله‏ تعالي و له الخير في الاخر و الاولي

اين وقفنامه مبارکه که در سال يکهزار و يکصد نوزده قمري تنظيم و تنسيق شده و غفران‏مآبان ميرزا سيدمهدي نسّابه شيخ‏الاسلام فارس طاب‏ثراه 2 و آقاميرزا سيد رضي‏الدين سلامي شيخ‏الاسلام قصبه کازرون و بعضي از علما و مجتهدين آن عصر آن را مسجّل و به خاتم مبارکشان مرسوم فرموده بودند 3 در ماه رمضان سنه يکهزار و سيصد و پنجاه که جلالت‏مآب آقاي جعفرقلي‏خان زيدمجده فرزند سرکار جلالتمدار عليقليخان کازروني که متولّي 4 فعلي موقوفات مزبور در اين وقفنامه مي‏باشند به شيراز تشريف آورده پس از آنکه اين کتاب صواب را تعميري بسزا فرمودند 5 و بعد از دويست و سي و يک سال، رونق جديدي به آن دادند، اين احقر خدّام شريعتِ حضرت سيدالمرسلين؛ الحاج شيخ يوسف شيرازي 6 خلف مرحمت پناه شيخ ابوالحسن کازروني بحراني شرح فوق را بر کمال صِحّت و اعتبار اين معروض داشتم. ديماه 1310 شمسي.» (مهر)

پي نوشت :

1- مرآت الفصاحة، داور، نسخه ي خطي کتابخانه ي مجلس شماره 9113.

2- براي شرح حال او ر.ک به: آثار الرضا. صدرالسادات سلامي، چاپ سنگي.

3- ر.ک به «طايفه ي افشار کازرون»، محمد مهدي مظلوم زاده، نامواره ي دکتر محمود افشار، ج چهارم.

4- فارسنامه ي ناصري، ميرزا حسن فسايي، ج 2، ص 251، اميرکبير.

5- لازم به يادآوري است شماره‏هاي داخل کروشه شماره سطرهاي وقف نامه است و حروف داخل کروشه حرف اوّل اولين کلمه هر سطر است که با در کنار هم قرار دادن آنها ابيات مذکور ساخته مي‏شود.

منبع:ميراث جاويدان