هفته نامه بیشاپور : در پي احداث كارخانه سيمان در شمال كازرون در هفته نامه بيشاپور و در حدود دو ماه پيش، شهروندان عزيزي نقطه نظرات خود را به صورت مخالف و يا موافق ابراز داشتند .

دراين رابطه بار ديگر با دكتر سروش مدبري همشهري عزيزمان تماس گرفتيم و ضمن نشان دادن مطالب موافق و مخالف، مصاحبه اي را با وي ترتيب داديم كه نظرتان را به آن جلب مي كنيم. شايان ذكر است دكتر مدبري متولد كازرون و هم اكنون مدير كل دفتر آب و خاك محيط زيست كشور است . وي همچنين نماينده ايران در كنوانسيون هاي بازل، روتردام و استكهلم، مديريت مركز منطقه اي كنوانسيون بازل در غرب آسيا، تدريس دوره هاي كارشناسي ارشد و دكترا در دانشگاه تهران، تربيت مدرس و شيراز و نيز عضويت دركميته ي آبشناسي يونسكو را برعهده دارد.

جناب آقاي مدبري شما يك كازروني هستيد و نسبتبه امور زيست محيطي اين شهر نيز خيلي حساس هستيد .ابتدا مي خواستيم قبل از اين كه نسبت به نظرات مخالفي كه در نشريه بيشاپور در مخالفت از احداث سيمان بخواهيد صحبتي داشته باشيد، شما به عنوان يك كازروني در سازمان محيط زيست چه اقداماتي براي كازرون انجام داده ايد؟

ضمن تشكر از شما كه بار ديگر فرصتي به من داديد تا با همشهريان عزيزم گفتگويي داشته باشم عرض كنم متاسفانه آن مطالب را به حدي سست و بي اساس و مغرضانه يافتم، كه ترجيح دادم فقط سكوت كنم . اما به منظور ذكر توضيحاتي براي همشهريان عزيزم، كه دانستن را حق آنها مي دانم، و به اصرار چند تن از دوستان، و در پاسخ به سؤال شما، بايد بگويم دوستاني كه در 15 سال گذشته شاهد تلاشهاي فراوان اينجانب براي خدمت و اداي دين به اين شهر،همچون زنده كردن پرونده سد مسقان (بعد از 20 سال توقف) و بيرون كشيدن آن از زير خروارها پرونده در بايگاني وزارت نيرو بودند كه به لطف خدا و متاسفانه بدون پشتيباني و حمايت هيچ يك از مسئولان شهرمان، سد مسقان به مرحله مطالعات تكميلي رسيد . خدا حلال كند آقاي نمازي فرماندار وقت دو نامه براي وزير نيرو فرستادند، كه آنها را هم در سفر ايشان به تهران در اتاق كار خودم تهيه و تايپ كرديم . و يك نامه هم در آخرين روزهاي وكالت آقاي باقري نژاد ارسال شد كه البته ديگر ايشان وكيل نبودند كه آن را پيگيري كنند . معاون وقت فرماندار هم به خاطر مسئوليتشان در آن زمان، بايد خوب به ياد داشته باشند!

چه شد كه سد مسقان دوباره با ركود شديد روبه رو شد؟سدي كه مي تواند درآمد، كارآفريني و اعتبار بسيار زيادي براي اين شهر به همراه آورد و نزديك به 20 هزار هكتار از زمينهاي تشنه اين شهر را به زير كشت ببرد.

باز هم نياز به گفتن نيست كه از 2 سال پيش در برنامه ملي مطالعات كنترل و كاهش آلودگي رودخانه هاي كشور كه تحت مسئوليت اينجانب در سازمان حفاظت محيط زيست انجام مي شود، همه رودخانه هاي شهرستان كازرون هم گنجانده شده و با  هزينه اي نزديك به 1/5 ميليارد ريال در حال انجام است. لازم به ذكر است در اين مطالعات در كل كشور 9 طرح در دست مطالعه است و قرار دادن اين رودخانه ها در كنار رودهاي عظيمي همچون كرخه، سپيدرود، و زرينه رود، صرفا به خاطر اداي دين نسبت به شهر عزيزمان بود و اينكه در مسئوليت جديد، نگران سلامتي فرزندان، مادران و مرداني بودم كه از اين منابع آبي گاه آلوده استفاده مي كنند . مسلما در يكي از شماره هاي هفته نامه بيشاپور يا از طريق ديگر نتايج اين طرح به آگاهي همشهريان عزيز خواهد رسيد.

باز هم يادم مي آيد در زمستان سال 1384 در همين هفته نامه صحبت از حفاظت از اين منابع طبيعي شهرمان كردم و اينكه بجاي قطع درختان بلوط و تخريب اين مناطق كه در اثر تعريض جاده ابوالحيات انجام مي شد، بايد وزرات راه هزينه كند و در برخي نقاط كه امكان دارد با احداث پل جاده را تعريض نمايد و در واقع مقايسه اقتصادي بين ارزش اين منطقه و هزينه ساخت پل انجام شود و هر كدام اقتصادي تر بود، انجام شود. در آن زمان كسي از هواداران سينه چاك امروزي محيط زيست ! به طرفداري از محيط زيست، اين عزيز مظلوم برنخاست و حتي جالب است كه مخالفت هايي هم با آن مباحث مطرح شد . در حالي كه در آن زمان، جاده دشت برم در دست احداث بود و اگر هزينه تعريض جاده ابوالحيات به آن اختصاص داده مي شد، چه بسا كه چندين ماه زودتر به بهره برداري مي رسيد ! نيروگاه سيكل تركيبي در وسط دشت ساخته شد، باز هم كسي ادعاي آلودگي محيط زيست نكرد و اخيرا هم پرونده پتروشيمي كازرون كه باز هم ...

همه ما مي دانيم كه محيط زيست كازرون، از نظر اكولوژيك كم نظير است و به همين دليل منطقه ارژن و پريشان به وسعت 58996 هكتار طي مصوبه سال 1361 به عنوان منطقه حفاظت شده انتخاب شد . اما كمي بنيديشيم كه براي حفاظت از اين منابع كه ارزش ملي و حتي جهاني بسياري دارد چه كرده ايم؟ همه ساله شاهد سوزاندن زمين هاي حاشيه تالاب، تاكسيدرمي گسترده پرندگان، سوزاندن درختان، تبديل جنگلهاي بلوط به زمينهاي كشاورزي و … هستيم و تا ما مردم، خودمان از اين ذخاير حفاظت نكنيم، دوام و بقايي نخواهند داشت . فراموش نكنيم كه حدود 20 روستاي اطراف درياچه، تا زماني وجود خواهند داشت كه اين درياچه وجود دارد . جاي خوشحالي است كه به خاطر اهميت اين تالاب، سازمان محيط زيست با بودجه دريافتي از سازمانهاي جهاني، مطالعاتي را براي ايجاد يك الگوي حفاظتي براي كل كشور در پريشان آغاز كرده است كه حتما بسياري از عزيزيان از آن آگاهند. بگذريم!!

جناب آقاي مدبري برخي از شهروندان با نوشتن مقالاتي با احداث كارخانه سيمان مخالف هستند . نظر شما درباره ي نوشته ي آنها چيست؟

مي گويند ما ايرانيها در دو چيز صاحبنظر هستيم، يكي در طب و ديگري در سياست !! و به راحتي در اين دو مورد اظهار نظر مي كنيم .

داستان ناصرالدين شاه را همه شنيده ايم كه خود را به تمارض زد و هر كس كه مي رسيد براي بيماري شاه نسخه اي مي داد و دارويي تجويز مي كرد و شاه به حاذق بودن اطرافيان در اين علم پي برد! ! اما ظاهرا اين مسئله فقط به طبابت خلاصه نمي شود و متاسفانه دامن ساير تخصص ها و اخيرا هم محيط زيست را گرفته است، به طوري كه بدون دانش و تخصص و يا لااقل پرسيدن از اهل فن به راحتي به خود اجازه مي دهيم همه فعاليتهاي گروه متخصص را با ذكر كلمات مردم فريب به زير سوال ببريم . هميشه گفته اند ندانستن عيب نيست، نپرسيدن عيب است . شما را بخدا اگر مي خواهيد با اقدامي مخالفت كنيد با آگاهي بزنيد . ”چو دزدي با چراغ آيد، گزيده تر برد كالا ”و مسائلي را مطرح كنيد كه مضحكه و موجب تمسخر اكثريت خوانندگان نشود . در هر حال، موضوع كارخانه سيمان، موضوعي است كه گروهي اندك كه شايد هنوز نمي دانند قرار است در كجا احداث شود و مشخصات آن چيست، فرياد وا ايمانا سر داده اند كه شهرمان رفت و طبيعت مان رفت و ... هدف من به هيچ وجه توجيه اين كارخانه نيست، بلكه هدف ارائه توضيحاتي براي شفاف سازي مسئله مطرح شده است.

جناب دكتر برخي در مخالفت احداث كارخانه سيمان در كازرون، آلودگي منابع آب كازرون را مورد اشاره قرار مي دهند. نظرتان در اين باره چيست؟

بله،گفته اند كه احداث اين كارخانه باعث آلودگي منابع آب شهر مي شود . البته اين نكته بايد از سوي رنيس محترم اداره آب توضيح داده شود كه منابع آب شهر در دامنه جنوبي كوه شمالي شهر در سفره هاي آهكي سازند آسماري قرار دارد كه از نظر زمين شناسي، شيب لايه هاي آن به سمت جنوب است . جايگاه در نظر گرفته شده براي كارخانه، به فاصله حدود 5 كيلومتر از اين منابع در شمال و بر روي لايه هاي رسي مارني سازند پابده  گورپي واقع است كه از نظر زمين شناسي در سراسر رشته كوه زاگرس، سنگ هايي بي آب و مطلقا نفوذناپذير به شمار مي آيند . نكته بسيار مهم تر اين است كه شيب لايه هاي زمين در اين نقطه به سمت شمال است . پس امكان نفوذ هيچ آبي در هيچ شرايطي به سمت منابع آب وجود ندارد.

جناب آقاي مدبري مسأله ي ديگر در ارتباط با احداث كارخانه سيمان در كازرون گفته مي شود فيلترهاي آن است كه هر چه پيشرفته هم باشد باز باعث آلودگي مي شود. شما به عنوان مدير حفاظت آب و خاك سازمان محيط زيست كشور، آيا اين نظر پايهي علمي دارد؟

بله،باز هم گفته اند : تجربه نشان داده چنانچه فيلترها جهت جلوگيري از آلودگي هوا موثر بود، معضل 40 ساله كارخانه سيمان شيراز اين گونه لاينحل نمي ماند. نمي دانم منظور ايشان كدام تجربه است؟؟ آيا انتظار داريم كشور هنوز هم از تكنولوژي 50 سال پيش استفاده كند؟ فرضا تجربه كارخانه هاي ديگر را براي مثال در آلمان، اتريش، فرانسه نديده ايم، آيا در مورد آنها چيزي هم نشنيده ايم يا در تلويزيون نديده ايم؟ راه دور نرويم، اگر از10 الی  15 سال اخير كشور خودمان در كارخانه هاي سيمان - تجربه  ممتازان كرمان ( در دشتي باز درست در كنار شهر ) ، سيمان سپاهان و دهها كارخانه ديگر چيزي نشنيده ايم، پس به خود اجازه ندهيم اينگونه نظر قطعي بدهيم و بگوييم صحبت از عدم آلودگي صريح و غيركارشناسي است ! نظر كارشناسي كدام است؟ لازم به ذكر است هر سال لااقل يكي از اين واحدها به عنوان صنعت سبز لوح زيست محيطي را دريافت مي كنند.

جناب آقاي دكتر مدبري اصولاً براي احداث يك كارخانه، چه مجوزهايي بايد گرفته شود تا احداث آن كارخانه به تخريب محيط زيست نينجامد؟!

بر اساس مصوبه هيئت وزيران، براي طرحهاي عمراني، صنعتي، خدماتي و ... از جمله كارخانه هاي پتروشيمي، سيمان، نيروگاه، شهرك صنعتي و ... مي بايست پس از طرح توجيهي، گزارشي به عنوان گزارش ارزيابي اثرات زيست محيطي توسط كارفرما يا مجري طرح تهيه شود . در واقع صاحبان صنايع خوب مي دانند كه براي راه اندازي كارخانه شان بايد بيش از 10 مجوز اخذ نمايند كه آخرين و سخت ترين آنها مجوز سازمان حفاظت محيط زيست است . بنابراين، گزارش زيست محيطي زماني تهيه مي شود كه مجوز همه سازمانهاي ديگر گرفته شده باشد . اين مطالعات توسط شركتهاي مهندسين مشاور كه توسط سازمان مديريت و برنامه ريزي ( معاونت راهبردي رياست جمهوري) در شاخه محيط زيست تاييد صلاحيت شده اند و يا واحدهاي دانشگاهي ذيصلاح، با بررسي هاي همه جانبه كليه مسائل، از جمله هوا، آب، خاك، مسائل اجتماعي، و ... به همراه مشخصات فني طرح، سيستم هاي فرايندي، و بسياري نكات فني ديگر انجام مي شود و به عبارتي گزارش تهيه شده توسط هر شخص يا گروه غير متخصص، اعتباري نخواهد داشت و در واقع، قابل پذيرش نخواهد بود.

گزارش مورد نظر پس از تصويب كارفرما يا مجري طرح، به اداره محيط زيست استان ارسال مي شود و پس از بررسي توسط كارشناسان متخصص، ايرادهاي موجود به مشاور ابلاغ و طرح بر آن اساس اصلاح و يا براي هميشه مردود مي شود . در صورت تاييد طرح توسط اداره كل محيط زيست استان، كليه مستندات به سازمان مركزي حفاظت محيط زيست ارسال مي شود . در اين سازمان، طرح در يك دفتر ويژه كه صرفا براي اين گونه مسائل راه اندازي شده، توسط كارشناسان بررسي مي شود و سپس براي كميته ارزيابي، متشكل از نمايندگان دستگاهها، سازمانها، اساتيد معروف و باسابقه براي بار ديگر بررسي مي شود (شايد نام دكتر مخدوم به عنوان عضو اين كميته براي بعضي عزيزان آشنا باشد ). نتايج بررسيها در يك يا چند جلسه با حضور كارفرما، مشاور و نمايندگان استان به بحث گذاشته مي شود و در صورت نياز بازديدهايي از منطقه صورت مي گيرد (كه در مورد سيمان كازرون اين كار انجام گرديد ). و در نهايت در صورت طي اين مراحل، مصوبه زيست محيطي طرح توسط سازمان ارائه مي گردد.

اميد است ذكر اين مطالب براي همشهريان عزيز در تشخيص سره از ناسره، درست از نادرست و سخن كارشناسي از غيركارشناسي موثر افتد.