هفته نامه‌ي بيشاپور در شماره‌ي اخير خود (14 تير 89، ش 216) سرمقاله‌اي را با عنوان «وقتي تاريخ كازرون سخن مي‌گويد» منتشر كرده است. نويسنده‌ي سرمقاله تلاش كرده‌ تا با تقسيم‌بندي افرادي كه به نوعي نسبت به ماجراي فرمانداري كازرون واكنش نشان داده‌اند به «دو جريان فكري» به نقد دو جريان مفروض خود بپردازد.

اينجانب پس از مطالعه‌ي اين سرمقاله اشكالات متعددي را در سه عرصه‌ي تحليل جريان‌هاي موجود در اين ماجرا، تحليل تاريخي وقايع و تحليل سياسي آنها به ذهنم رسيد كه به بيان آنها خواهم پرداخت.

اشكالات مربوط به تحليل جريان‌هاي موجود در اين ماجرا

نويسنده‌ي مقاله چنانچه گفته شد، جريان‌هاي درگير در اين ماجرا را تنها به دو گروه تقسيم كرده است. وي در اين باره مي‌نويسد: «در يك نگاه كلي در اين واكنش‌ها [واكنش‌هاي ايجاد شده در پي تغيير و تعويض فرماندار كازرون] دو جريان فكري وجود دارد. دو جرياني كه تا چند صباحي پيش در يك بدنه فكري فعاليت مي‌كردند اما حال با توجه به گرايش‌هاي مختلف سياسي، اجتماعي در سطح كلان كشوري، بخشي از اين جريان فكري از جريان كلي جدا و خود را به عنوان يك قدرت نوظهور نمايان ساخته است.»

بي‌شك جريان‌هايي كه نسب به تغيير و تعويض فرماندار كازرون واكنش نشان داده‌اند را نمي‌توان تنها به دو جريان فكري (آن هم تنها دو جرياني كه تا چند صباحي پيش در يك بدنه‌ي فكري فعاليت مي‌كردند) محدود كرد. جهت مشخص شدن اين موضوع به جريان‌هايي كه نسبت به اين تغيير، واكنش علني يا غيرعلني نشان داده‌اند اشاره مي‌كنم.

1. حزب مؤتلفه‌ي اسلامي و هوادارانش: يكي از گروه‌هايي كه نسبت به مسأله‌ي فرمانداري كازرون واكنش نشان داد، حزب مؤتلفه بود. اين واكنش‌ها در قالب اظهارنظر اعضاي رسمي اين حزب و هواداران آن صورت گرفت. مهم‌ترين مواضع اين حزب كه در تجمعات، بيانيه‌ها و مقالات هفته نامه‌ي سلمان نمود ‌يافت؛ حمايت قاطعانه از عملكرد مهندس صالح‌پور، انتقاد شديد از استاندار فارس، تأكيد بر ناكارآمدي سرپرست فرمانداري، تأكيد بر لزوم دخالت دادن نظر آنها در انتخاب فرماندار، مخالفت با فعاليت ستادهاي انتخاباتي دكتر احمدي ‌نژاد، تأكيد بر لزوم بومي بودن فرماندار جديد و... بود.

2. ائمه‌ي جمعه‌ي شهرستان: يكي ديگر از گروه‌هايي كه نسبت به اين موضوع واكنش نشان داد مجموعه‌ي ائمه‌ي جمعه‌ي شهرستان بودند. آنها ابتدا با صدور يك اعلاميه‌ و سپس در قالب خطبه‌هاي نمازجمعه‌ به تبيين مواضع خويش پرداختند. در اين ميان حجت الاسلام والمسلمين خرسند (امام جمعه‌ي كازرون) نقش محوري را ايفا مي‌كرد. مواضع وي در دو خطبه‌ي نمازجمعه و در حاشيه‌ي همايش دولت يار قابل مراجعه و بررسي است. گرچه وي عضو شوراي مركزي حزب مؤتلفه در تهران است اما صريحاً اعلام كرده است كه مواضع اين حزب در كازرون ارتباطي با وي ندارد. همچنين شنيده شده كه وي حتي به برخي سخنان نمايندگان معترضين در مصاحبه با كازرون نما معترض بوده و آنها را سخنگوي خود ندانسته ‌است.

مهم‌ترين تفاوت‌هاي مواضع امام جمعه‌ي كازرون با مواضع حزب مؤتلفه‌ي اين شهر را مي‌توان در اشاره به انتقادات خود از برخي عملكردهاي مهندس صالح‌پور و عدم تأكيد بر لزوم بومي بودن فرماندار جديد كازرون دانست.

نكته‌ي ديگر آنكه سه امام جمعه‌ي ديگر شهرستان هيچ‌گونه سابقه‌ي عضويت يا هواداري از احزاب سياسي را ندارند. مهم‌ترين اعتراض ائمه‌ي جمعه‌ي كازرون به برخورد اهانت‌آميز استانداري فارس با فرماندار كازرون بوده است.

در اينجا تذكر اين نكته لازم است كه گرچه ائمه‌ي جمعه‌ي شهرستان مواضع خويش را به صورت علني بيان كردند اما اين مواضع را نمي‌توان موضع قاطبه‌ي جامعه‌ي روحانيت كازرون دانست چرا كه طلاب و روحانيان شهرستان طيفي گسترده‌ با سلايق متنوع را تشكيل مي‌دهند و در مواضع خود، برخي به صورت گروهي و برخي ديگر به صورت فردي اقدام مي‌كنند.

3. فعالان ستادهاي انتخاباتي دكتر احمدي‌نژاد: از ديگر گروه‌هايي كه نسبت به مسأله‌ي فرمانداري كازرون واكنش نشان دادند اعضاي ستادهاي انتخاباتي دكتر احمدي‌نژاد در شهرستان كازرون بودند. اين گروه در اين ماجرا خود به دو دسته تقسيم شدند:

اول: اعضاي و مسئولان شوراي مركزي اين ستاد در شهرستان و نيز مسئول اين ستاد در بخش مركزي.

دوم: مسئولان ستادهاي انتخاباتي دكتر احمدي نژاد در پنج بخش‌ خشت، بالاده، كنارتخته، چنارشاهيجان و كوهمره

هر دوي اين گروه‌ها نسبت به نوع تعويض فرماندار كازرون معترض بودند، گروه دوم با تعابير تندي به انتقاد از استاندار فارس پرداخت و از فرماندار سابق كازرون حمايت كرد اما گروه اول در كنار انتقاد از نوع تعويض فرماندار سابق از جايگزيني مهندس شريفي به جاي مهندس صالح‌پور استقبال كرده، از عدم برگزاري يك مراسم توديع و معارفه‌ي مناسب انتقاد كرده، اعتراضات صورت گرفته را غيرقانوني مي‌دانست. اين گروه همچنين تلاش كرد تا با برگزاري همايش "دولت يار" در كازرون و اقامه نماز جماعت به امامت امام جمعه‌ي محترم و فراهم كردن زمينه‌ي جلسه‌ي خصوصي ايشان با مسئولان استانداري راهكاري منطقي و قانوني براي كنترل التهابات كازرون بيابد.

4. كانون شيفتگان ولايت، عاشقان شهادت: از ديگر گروه‌هايي كه نسبت به اين تعويض واكنش نشان داد، كانون شيفتگان ولايت، عاشقان شهادت بود. اين كانون هيچ‌گونه انتقادي را متوجه استاندار فارس نكرد و در عين حال به انتقاد شديد از رفتار حزب مؤتلفه روي آورد. مجموعه‌اي از طلاب و روحانيون اين كانون همچنين با حضور در دفتر سرپرست فرمانداري كازرون و تقديم گل و شيريني حمايت خويش را از وي اعلام كردند.

5. نماينده‌ي مردم شهرستان در مجلس و حاميان وي: از جمله شخصيت‌هايي كه نسبت به اين ماجرا واكنش نشان داد، آقاي دهقان ناصرآبادي (نماينده‌ي مردم كازرون در مجلس هشتم) بود. وي در همان روز تغيير فرماندار كازرون طي نطق پيش از دستور خود در مجلس شوراي اسلامي از استاندار جوان فارس تجليل كرد. همچنين گزارش‌هايي از فعاليت وي و حاميانش در جمع‌آوري طومار جهت حمايت از استاندار فارس به گوش مي‌رسد. انتشار مقاله‌ي يكي از مرتبطين با وي در هفته نامه‌ي بيشاپور در حمايت از اقدام استانداري فارس دليلي ديگر بر اين مدعاست.

7. برخي از مخالفان مردمي دولت: حضور برخي از مخالفان مردمي دولت دكتر احمدي نژاد در تجمع‌هاي مقابل فرمانداري امري غير قابل انكار است. نگارنده خود با افرادي مواجه شده است كه اعلام كرده‌اند مهم‌ترين دليلشان براي حضور در اين تجمعات مخالفت با دولت دكتر احمدي‌نژاد بوده و بر حضور مجدد خود در صورت تداوم اين تجمعات تصريح مي‌كردند.

8. اشخاص، گروه‌ها و جريان‌هاي مستقل: برخي شخصيت‌ها و گروه‌هاي مستقل نيز نسبت به اين ماجرا واكنش نشان داده‌اند. برخي از اين واكنش‌ها در قالب انتشار مقالات و يا گفتگوها و رايزني‌هاي پشت پرده دنبال شده است. اين افراد و جريان‌ها بدون هيچ‌گونه وابستگي سياسي به اعلام موضع روي آورده‌اند. برخي از اين افراد كه نه اصلاح طلب بودند و نه سينه چاك دولت؛ همچنان كه به عملكرد استاندار فارس در نوع تعويض فرماندار معترض بودند از تجمعات و رفتارهاي غيرقانوني و غيراخلاقي معترضين نيز ابراز برائت مي‌كردند. برخي ديگر علي‌رغم علاقه‌مندي به دولت به انتقاد از رفتار استانداري پرداختند و برخي ديگر علي‌رغم مخالفت با دولت به حمايت از بركناري فرماندار!

به عنوان نمونه سايت كازرون نما در مقام سخنگوي يك جريان مستقل فكري به اعلام صريح و شفاف مواضع خود پرداخت. اين سايت از يك سو از خدمات فرماندار سابق كازرون تجليل و از روش بركناري وي انتقاد كرد و از سوي ديگر انتخاب فرماندار را حق مسلم استاندار فارس دانسته و بر اين اساس سرپرست فرمانداري را تا زمان انتصاب رسمي فرماندار، نماينده‌ي قانوني دولت دانست. كازرون نما همچنين به انتقاد از رفتارهاي غيرقانوني معترضين روي آورد و با ارائه‌ي تحليلي از رفتار گروه‌هاي سياسي كازرون به نكوهش اختلافات و فضاي سياسيشهرستان از گذشته تا كنون پرداخت. كازرون نما همچنين فضايي آزاد را در شهرستان فراهم آورد تا همه‌ي گروه‌ها و جريان‌هاي فكري بتوانند ضمن رعايت موازين قانوني به بيان مواضع خويش از طريق اين سايت روي آورند.

كازرون نما در اين ايام براي اطلاع همشهريان عزيز از مواضع معترضين علاوه بر انتشار اخبار و تصاوير تجمعات اين گروه مصاحبه‌اي با نمايندگان آنها يعني آقايان ديانتي نسب (دبير حزب مؤتلفه‌ي كازرون) و درياب (عضو ديگر اين حزب) را منتشر كرد.

براي اطلاع از مواضع ائمه‌ي جمعه‌ي شهرستان متن كامل بيانيه‌ي آنها و نيز متن كامل دو خطبه‌ي امام جمعه‌ي كازرون درباره‌ي اين موضوع را منتشر كرد.

اين سايت براي اطلاع از مواضع سرپرست فرمانداري به انتشار گفتگويي با وي پرداخت و اخبار مربوط به فعاليت‌هاي ايشان را منتشر كرد.

كازرون نما همچنين براي اطلاع از مواضع اعضاي ستادهاي انتخاباتي دكتر احمدي نژاد هم بيانيه‌ي مسئولان ستادهاي احمدي نژاد در پنج بخش كازرون را منتشر كرد و هم مصاحبه‌اي با مسئول ستاد مركزي دكتر احمدي نژاد در شهرستان داشت و هم اخبار همايش دولت يار را منتشر كرد و هم برخي مقالات مسئولان اين ستاد را.

اين سايت از سويي ديگر به انتشار مواضع مسئول كانون شيفتگان ولايت، عاشقان شهادت پرداخت و از انتشار گزارش ديدار اعضاي اين گروه با سرپرست فرمانداري و سخنان مطرح شده در اين جلسه استقبال كرد.

كازرون نما براي اطلاع از موضع نماينده‌ي مردم نيز، متن كامل نطق پيش از دستور وي در حمايت از استاندار فارس را منتشر كرد و براي اطلاع از موضع بخشي از اصلاح طلبان به ارائه‌ي گزارشي تحليلي از موضع دكتر رصافياني اولين فرماندار دولت حجت الاسلام والمسلمين خاتمي پرداخت.

اين سايت همچنين با فراهم آوردن امكان نمايش تيتر آخرين مطالب وبلاگ‌هاي همشهريان به صورت طبيعي اين امكان را براي آنها فراهم آورده است تا به بيان مواضع خويش در اين موضوع و ساير مواضع شهرستان بپردازند كه در اين راستا برخي از همشهريان از اين امكان براي بيان موضع خود استفاده كردند. همچنين بخش نظرات كاربران اين سايت اين امكان را فراهم ‌آورد تا هر كس با هر سليقه و منش فكري و سياسي به بيان نظر خود ذيل اخبار و مقالات گوناگون بپردازد.

به نظر نگارنده مهم‌ترين دستاورد كازرون نما ايجاد فضاي باز و آزاد براي تمام سلايق سياسي و ممانعت از شكل‌گيري فضاي تك صدايي بود. اين مسأله زماني اهميت مي‌يابد كه بدانيم اين سايت برخلاف برخي از رسانه‌ها، خود از موضعي كاملاً صريح و شفاف برخوردار بوده است.

اطلاع از ويژگي‌ گروه‌ها، شخصيت‌ها و جريان‌هايي كه به نوعي در اين ماجرا واكنش نشان دادند ما را به اين واقعيت نزديك مي‌كند كه تقسيم‌بندي اين گروه‌ها توسط هفته نامه‌ي بيشاپور تنها در قالب «دو جريان فكري» كه «تا چند صباحي پيش در يك بدنه فكري فعاليت مي‌كردند» تا چه حد ناصواب است.

اشكالات مربوط به تحليل تاريخي وقايع

در تحليل هفته نامه‌ي بيشاپور برخي اشكالات در عرصه‌ي تحليل تاريخي به چشم مي‌خورد كه غالباً ناشي از عدم شناخت دقيق نسبت به گروه‌هاي درگير در اين ماجراست. ما در ادامه به مواردي از آنها اشاره مي‌كنيم:

1. چنانچه اشاره شد، نويسنده‌ي مقاله مدعي شده است: «در يك نگاه كلي در اين واكنش‌ها [واكنش‌هاي ايجاد شده در پي تغيير و تعويض فرماندار كازرون] دو جريان فكري وجود دارد. دو جرياني كه تا چند صباحي پيش در يك بدنه فكري فعاليت مي‌كردند اما حال با توجه به گرايش‌هاي مختلف سياسي، اجتماعي در سطح كلان كشوري، بخشي از اين جريان فكري از جريان كلي جدا و خود را به عنوان يك قدرت نوظهور نمايان ساخته است.»

اگر تنها به گروه‌هاي اصولگراي فعال در اين ماجراها اكتفا كنيم و اين ادعاي سرمقاله نويس بيشاپور را تنها نسبت به آنها بسنجيم باز هم چنين ادعايي ناشي از عدم شناخت ماهيت گروه‌هاي اصولگراي شهرستان است.

پيش از آنكه به تبيين اين موضوع بپردازم بر اين مسأله تصريح مي‌كنم كه منظور از اطلاق اصولگرا به اين گروه‌ها به جهت همراهي كردن با عرف سياسي جامعه است و الا مطابق با معيارهاي واقعي اصولگرايي چه بسا گروه‌هايي كه اصولگرا ناميده مي‌شوند اما در عمل خلاف آن رفتار مي‌كنند و چه بسا افرادي كه به آنها اصولگرا نمي‌گويند اما عملاً اصولگرا هستند.

نكته‌ي ديگر آنكه افزايش سن و گذشت زمان باعث ايجاد روحيه‌ي محافظه‌كاري در برخي از شخصيت‌هاي اين دو گروه اصولگرا شده است در كنار اين مسأله؛ امروز نسل جواني از اصولگرايان به عرصه‌ي فعاليت‌هاي فكري، فرهنگي و سياسي روي آورده‌اند كه نه خود را به كلي بريده‌ي از بزرگان اصولگرا مي‌دانند و نه خويش را موظف به فرمانبرداري از آنها. نه از روحيه‌ي همراهي با مصلحت انديشي‌ها و محافظه كاري‌ها آنها برخوردارند و نه از تجارب آنها.

از طرفي ديگر ظاهراً بزرگان اصولگرا خاطرات و روحيات جواني خويش را به كلي فراموش كرده‌ و از جوانان اصولگرا توقع رفتارهاي بزرگسالانه دارند.

اين مسائل باعث شده تا در كنار دو گرايش اصولگرايانه‌ي قديم، گرايش‌ها و جريان‌هايي نو از نسل سوم انقلاب با آرمان‌هاي اصولگرايانه شكل بگيرد و در قالب برخي كانون‌ها، ستادها و گروه‌هاي جوان خود را نشان دهد.