مناطق نمونه گردشگری در کشور ، باید سالها پیش به استناد ماده 8 قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مصوب 1382 به مرحله اجرا می رسیدند اما این موضوع تا تاریخ 29/9/83 عملی نگردید . در این تاریخ، چهار وزارتخانه مسکن و شهر سازی، کشور، جهاد کشاورزی، امور اقتصادی و دارایی به همراه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری - که همگی شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری را تشکیل میدهند - آییننامه اجرایی نحوه تشکیل و اداره این مناطق را به تصویب رساندند و آنرا برای اجرا به استانداران استانهای مختلف اعلام نمودند . از آن زمان به بعد دیگر نامی از مناطق نمونه گردشگری در میان نبود تا اینکه در جریان سفرهای استانی ریاست محترم جمهوری دولت بر اساس سند چشم انداز بیست ساله و برنامه های سوم و چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی تلاش گستردهای را در جهت محقق کردن این مصوبه و توسعه گردشگری آغاز نمود .
بطور کلی مناطق نمونه گردشگری به مناطقی گفته می شود که در کنار جاذبههای تاریخی، فرهنگی، مذهبی، طبیعی و گردشگری کشور به منظور ارائه خدمات به گردشگران توسط بخش غیر دولتی احداث میگردند .
مناطق نمونه گردشگری در مجموع به چهار دسته تقسیم میشوند :
1- منطقه نمونه گردشگری بین المللی: منطقه ای است که با هدف جذب گردشگران خارجی طراحی و تجهیز می شوند و حداقل مساحت آن باید 300 هکتار باشد .
2- منطقه نمونه گردشگری ملی: منطقه ای است که با هدف جذب گردشگران ایرانی از سراسر کشور طراحی و تجهیز می شوند و حداقل مساحت آن باید 100 هکتار باشد .
3- منطقه نمونه گردشگری استانی: منطقه ای است که با هدف جذب گردشگران استانی طراحی و تجهیز می شود و حداقل مساحت آن باید 50 هکتار باشد .
4- منطقه نمونه گردشگری محلی: منطقه ای است که با هدف جذب گردشگران یک جامعه یا چند شهرستان طراحی و تجهیز می شوند و حداقل مساحت آن باید30 هکتار باشد.
سرمایه گذاری در این مناطق توسط هر شخص حقیقی یا حقوقی غیر دولتی امکان پذیر است . این اشخاص باید مسئولیت تهیه طرحهای اجرایی و تامین سرمایه لازم را برای ایجاد زیر ساخت های مورد نیاز از قبیل آب، برق، راه، گاز و مخابرات در داخل منطقه را پذیرفته و کلیه حقوق ناشی از سرمایه گذاری را به عهده گیرند . مناطق نمونه گردشگری باید دارای مراکز خدماتی ، رفاهی ، فرهنگی و گردشگری از جمله واحد های اقامتی ، پذیرایی ، خرید ، تولید و عرضه صنایع دستی ، فرهنگی ، هنری ، تفریحی ، ورزشی ، پارکها و سایر خدمات گردشگری باشند . پس مشخص می گردد که این مناطق مجتمع های بسیار مجهزی هستند که موجبات رفاه مردم و گردشگران را فراهم می نماید .
نحوه سرمایه گزاری اشخاص در این مناطق تابع قوانین و مقررات خاصی است . در وهلهي اول منطقه با پیشنهاد سازمان و تصویب هیات وزیران و به موجب موافقتنامه رسمی که توسط سازمان صادر خواهد شد تاسیس می گردد . سرمایه گذار می تواند اجازه سرمایه گذاری برای هر یک از تاسیسات گردشگری خدماتی ، رفاهی و فرهنگی مذکور در منطقه را بر اساس طرح مصوب به سایر اشخاص حقیقی و حقوقی با رعایت مقررات مربوطه واگذار نماید . ضمنا در صورت کسب موافقت سازمان میراث فرهنگی این سرمایه گذاران می توانند بخشهایی از اراضی را که در اختیار دارند پیش فروش نموده و از محل آن هزینه زیر ساخت های منطقه را تامین نماید .
پس از تصویب طرح در مراجع قانونی ، ادارات و سازمانهای زیر ( سازمان ملی زمین و مسکن ، شهرداری ها ، سازمان جنگل ها و مراتع کشور و سایر وزارتخانه ها و سازمانهای ذیربط ) موظفند ظرف مدت دو ماه اراضی دولتی مورد نیاز طرح را در اختیار سرمایه گذار قرار دهند .
از دیگر تعهدات سازمانها ، وزارتخانه ها و شرکت های دولتی در قبال این مناطق تامین نیازمندیهای خدماتی این مناطق بر اساس نرخهای مصوب در شهرها و روستاهای همجوار است و باید این خدمات در ورودی های این مناطق عرضه گردد .
در جریان سفر ریاست محترم جمهوری به استان فارس تعداد 60 منطقه نمونه گردشگری ملی و محلی برای استان به تصویب هیات محترم وزیران رسید. با وجود اینکه تصمیم گیری برای معرفی برخی از این مناطق به عنوان منطقه نمونه گردشگری کاری شتابزده و غیر کارشناسی بود اما به دلیل اهمیت این طرح و تحولی که در نتیجه اجرایی شدن آن عاید استان می شد کاری بزرگ و با ارزش بود . اهمیت این طرح ها به حدی است که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان متولی اصلی آن با احتیاط کامل به صورت کاملاً علمی پروژهها را آغاز نموده است . قابل ذکر است که روند اجرایی این پروژه ها کاری زمان بر بوده و حداقل برای اجرایی شدن آن بین 3 تا 5 سال زمان لازم است.
از این 60 منطقه تصویب شده برای استان دو منطقه به کازرون اختصاص داده شده که عبارتند از:
1- منطقه نمونه گردشگری ملی در حوضه دریاچه پریشان
2- منطقه نمونه گردشگری محلی در حوضه منطقه بوشیگان
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان در راستای ایجاد تعادل و توازن در کل استان برنامه اجرایی این 60 پروژه را در قالب یک طرح به مرحله اجرا گذاشته است . این سیاست نیز در راستای تحقق اهداف دولت در زمینه توزیع امکانات و زیرساخت های گردشگری در کل استان است.
در سال 1386 از محل اعتبارات استانی مبلغ 2400 میلیون ریال جهت انجام مطالعات امکان سنجی این 60 منطقه تخصیص یافت . مطالعات امکان سنجی توسط یک شرکت مشاوره ای و با کمک گرفتن از ادارات و نهادهای دولتی شهرستانها با تکمیل فرم های خاص همچنین بررسی میدانی منطقه آغاز گردید و در پایان سال 86 به اتمام رسید.
به دنبال این اقدام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان اقدام به فراخوان جذب سرمایه گذاری در این مناطق نمونه نمود که با استقبال بسیار خوب سرمایه گذاران سراسر کشور مواجه گردید. سرمایه گذاران متقاضی برای هر کدام از این 60 منطقه فرم های مربوطه را تکمیل نموده و در حال حاضر این فرم ها در دست بررسی هستند . لازم به ذکر است به دلیل دشوار بودن پروسه سرمایه گذاری در حوزه گردشگری ، سازمان با وسواس و حساسیت خاصی در حال بررسی شرایط متقاضیان سرمایه گذاری است . در این راستا تلاش می شود بهترین سرمایه گذاران انتخاب گردند .
از دو منطقه تصویب شده برای کازرون منطقه نمونه گردشگری ملی پریشان به دلیل توانمندیهای ویژه ای که دارد بسیار مهم است و در عین حال خاص؛ به این خاطر که این منطقه نمونه گردشگری در داخل منطقه حفاظت شده ارژن - پریشان قرار گرفته و هر گونه اقدامی در راستای اجرایی کردن این پروژه منوط به حفظ ضوابط و قوانین حاکم بر منطقه حفاظت شده ارژن – پریشان است .
خوشبختانه با توجه به ملی بودن پروژه و نگاه مثبت دولت به اجرایی کردن آنها این مشکل نیز در حال حل شدن است . منطقه پیشنهادی برای اجرایی شدن طرحٰ تپه های مجاور دریاچه پریشان است . البته این منطقه در برنامه های مدیریت تالاب پریشان نیز به عنوان منطقه خاص خدمات گردشگری پیش بینی شده بود . میراث فرهنگی و گردشگری کازرون در معرفی این دو منطقه هیچ نقشی نداشته و این اقدام تصمیمی بوده که در سطح استان صورت گرفته است . بر خلاف دیدگاه برخی از افراد سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان به صورت جدی پیگیر، اجرایی کردن این مصوبه است و اگر تا کنون روند اجرایی شدن پروژه به درازا کشیده به خاطر تخصیص نیافتن اعتبارات لازم بوده و دیگر اینکه درتمام استان روند اجرایی شدن پروژه یکسان جلو می رود.
در پایان برای بار دیگر متذکر می گردم که اجرایی شدن این طرح ها با توجه به اهمیت و ویژگی خاص آنها نیازمند زمان است و فاصله زمانی 3 تا 5 سالی را که سازمان پیش بینی نموده فقط با خوشبینی تمام میتوان در مورد مناطق مهمی مثل پریشان، بختگان، شهر پارسه و ... پذیرفت وگرنه برای سایر مناطق با جاذبهي کم این زمان تا 10 سال نیز به درازا خواهد کشید .