کازرون نما: مدت هاست عرصه فرهنگ سنتی شهرسازی کازرون و بافت تاریخی این شهر مورد بی مهری مسئولین شهری و شهروندانی قرار گرفته که بی توجه به ظرفیت ها و ویژگی های این میراث فرهنگی و تاریخی و اجتماعی، تنها به تقلید کورکورانه از دیگر فرهنگ ها، دست به تغییر و نوسازی و به هم ریختن شهری زده اند که قرن ها تاریخ و فرهنگ را پشتوانه خود دارد.  

در سال های اخیر این رویکرد خصوصا در تخریب ساختمان ها و خانه های تاریخی نمود یافته است که در غفلت و گاها همکاری نهادهای حکومتی چون شهرداری و شورای شهر، بناها و خانه های شاخص به لحاظ قدمت و هنر و معماری، یکی پس از دیگری با کلنگ بی تدبیری تخریب و جای خود را به آپارتمان های بی هویتی داده که هیچ سنخیتی با تاریخ این شهر ندارد. در این میان اما آنچه که البته به جایی نرسید و نرسد، فریاد نخبگان فرهنگی و دلسوختگان هویت و تاریخ این شهر مظلوم است.

در این میان اما، از بین طرح های ارائه شده برای احیای معماری سنتی و حفظ ساختار تاریخی و فرهنگی کازرون، کاظم عباسی مدیر اداره آموزش و پرورش شهرستان کازرون در تصمیمی شجاعانه به مرمت نمای بیرونی ساختمان تاریخی کانون فرهنگی شهید اعتمادی شهر کازرون – که از ساختمان های تاریخی این شهر و ساختمان اولین اداره آموزش و پرورش این شهرستان بوده – با نمای سنتی گچ و تزئینات گچی بر اساس طرحی از عمادالدین شیخ الحکمایی، پژوهشگر تاریخ و از شهروندان فرهیخته و چهره های نخبه علمی و فرهنگی کازرون تن داد و این کار به طرز زیبایی به سرپرستی مهندس مصطفی موسوی به اجرا درآمد تا الگویی برای دیگر بناهای این شهر باشد.

باتوجه به اینکه 29 فروردین ماه این طرح به صورت رسمی افتتاح می گردد، بهانه ای دست داد تا گفتگوی اختصاصی مهندس نعمت اله فرخ شاد، کارشناس ارشد مهندسی معماری و عضو پایه یک سازمان نظام مهندسی با کازرون نما را که چندی قبل انجام شده را به مخاطبان عزیر ارائه نماییم.

نمای بازسازی شده کانون شهید عسکری کازرون با پوشش گچ و گچ بری سنتی کازرون

نعمت اله فرخ شاد: عرصه کازرون عرصه آزمون و خطا نیست، زیرا کم نیست آفت هایی که این عرصه را سال هاست تخریب و تهدید کرده است. به طوریکه به صورت میانگین، هر نود سال یکبار کازرون زیر رو شده است.

اگر در شرایطی که تهدیدهای طبیعی و اجتماعی وجود ندارد بخواهیم فرآیندهای ساخت فضای شهری کازرون با استفاده از معماری شهری نابه جا و روش آزمون و خطا پیش ببریم، پس چه فرقی بین تخریب شهر با حوادث قهری دارد.

واقعیت این است که استفاده از روش های علمی معماری شهری در کازرون مورد غفلت قرار گرفته و می توان گفت عدم آسایش در شهر در سال های اخیر بدین سبب است.

چرایی این موضوع را می توان چنین ارزیابی نمود:

نسل حاضر می خواهد در نهایت پویایی عملکردهای شهری را در کازرون تجربه کند. او در دنیای علم و تکنولوژی بر نمی تابد که کسورات و ناملایماتی در شهر وجود داشته باشد. همچنین توازنی نمی بیند؛ در حالیکه در هر ثانیه از طریق فضای مجازی شاهد است که بسیاری از نابسامانی های شهری در همسایگی اش ساماندهی و یا بهسازی می شود. در شهر کازرون با این روش مذموم (آزمون و...) هر روز مشکلات شهری تلمبار شده است و نهایتا فضای شهری کازرون به فضای مخل آسایش تبدیل شده و چاره ای جز تحمل و عدم ارضا نداشته و سرانجام کوله مهاجرت به هر بهانه ای ساز می کند و می رود

از طرفی همه مردم کازرون می دانند که شهر در قباله افراد خاص، حاکمیت ها، شهرداران و... نبوده و مایملک آنها نمی باشد. همچنین می دانند که شهر با همه دارایی هایش ثروت افرادی بوده که دیگر اکنون وجود ندارند و آرامستان های شهر را با سکوتی مطلق مهمان کرده‌اند و شهر امانتی هست که به آنها ارث رسیده و بایستی در این دو روزه حیات، از مستحدثات به ارث رسیده به صورت بهینه استفاده و در یک سازگاری منطقی بین ابنیه سنتی و رویکردهای جدید ساختمانی در کنار همدیگر اسباب آسایش خود را فراهم نمایند. سوای اینکه محدویت امکانات مادی و ضیق وقت (عمر دو روزه) مجالی نمی دهد که تمامی مستحدثات شهری را از نو ساخت .

چنین بود که فضای دیروز (40سال قبل) شهروند کازرونی را ارضا می‌نمود، اما فضای شهریی که مبتنی بر (آزمون) رفتن به مجلس و یا (خطا) که مدیریت شهری را به متخصص بی تعهد واگذار نکنیم حتی اگر به بی سواد بسپاریم، با فضای شهری کازرون کاری کرده که حتی الگوبرداران ورود به مجلس و داعیه داران تعهد، تحمل فضای شهری کازرون و سکونت در آن ندارند.

در واقع چنین روش هایی همان بحران بی هویتی را به منصه ظهور می گذارد چه اینکه در این سال ها بسیار، یا به عبارتی همه ساختمان های تاریخی شهر کازرون را تخریب تا فضای شهر را بهتر کنند، اما نه تنها فضای شهری را تامین نکردند، که هویت شهر را هم از بین بردند.

مهندس نعمت اله فرخ شاد کارشناس ارشد مهندسی معماری

جای سئوال دارد، اکنون شهر شخم زده کازرون با یک شهر جدید التاسیس چه فرقی دارد؟

می طلبد با کنار گذاردن این روش های مخرب، جهت زنده نگهداشتن هویت شهری کازرون که کم هم نیستند و با صرف هزینه کمی و پیشه کردن روش های علمی شامل (مرمت، باز زنده سازی و بهسازی)ف معماری کازرون را زنده کرد و فضایی ایجاد کرد که شهروند کازرونی عملا احساس کند که جسم و روحش به این فضا تعلق دارد.

کوتاه سخن اینکه بایست هزینه ای که شهروندان به نام عوارض و... به مسئولان می پردازند، به دقت و با حساسیت صرف طرح های ماندگار در فضای شهری کازرون بشود که مایه دلگرمی مردم بنا به پیشینه کهن آنها باشد نه طرح های زود گذر و احساسی مطابق با آنچه در مرکز شهر کازرون ذر سال های اخیر برای رفتن به مجلس انجام شده، باشد؛ که در جای خود اگر عمری باقی باشد، خواهیم گفت که چه نابسامانی هایی ایجاد کرده است .