این روزها تب محیط زیست و جاده بین مردم شهر و روستا در سطح شهرستان عزیز ما کازرون، بسیار بالا رفته است. هواداران محیط زیست علی رغم اعتقاد به ایجاد به حق امکانات برای حاشیه نشینان تالاب پریشان، با نگاه استراتژیک منافع بلند مدت را بهانه قرار داده و خواهان پیشگیری از ساخت جاده در کنار این تالاب زیبا و هدر نرفتن این منبع و سرمایه سرشار آینده فرزندان خود هستند.

واقعیت این است که متولیان امر و کسانی که به قضیه احداث جاده دامن زده اند، باید بپذیرند که هر گونه فعالیتی بدون مطالعه و در نظر گرفتن همه جوانب و هزینه و سودمندی آن، کاری عبث و ضمن هدر دادن سرمایه، ضربه ای جبران ناپذیر به منابع خدادادی را در پی خواهد داشت. بنابراین، نگارنده در همصدایی با فرزانگان شهر، در این کوته سخن جهت آگاهی مسئولین با استفاده از تحقیقات انجام شده در جهان، به بررسی اثر آلودگی نور مصنوعی به عنوان یکی از عوامل ناشی از احداث جاده بر تخریب تالابها می پردازد. به امید آنکه مسئولین محترم با نگاه ژرف و بدون توجه به مسائل سیاسی و منافع شخصی توجه بیشتری به این امر مهم مبذول دارند.        

اثرات آلودگی نوری بر حیوانات

در قرن گذشته وسعت و شدت استفاده از نورهای مصنوعی به طوری افزایش یافت که تاثیرات مهم و اساسی بر محیط زیست و اکولوژی گونه‌های موجود در طبیعت گذاشته است. در این جهت، ما بايد بین آلودگی نوری نجومی که دید را نسبت به آسمان محدود می کند و آلودگی نوری اکولوژیکی موثر بر تغییر نور طبیعی در اکوسیستم‌های خاکی و آبی تفاوت قائل شویم. بعضی از عواقب فاجعه بار نور در اطراف رودخانه ها و تالابهایی که کنار آنها جاده ساخته شده است، برای برخی از گروه‌های جانوری مانند مرگ پرنده های مهاجر و گم شدن لاک‌پشت‌ها برابر تحقیقات شنا خته شده هستند. بنابراین، تاثیرات دقیق نورهای مصنوعی شبانه بر روی رفتار و اجتماع اکولوژی، ضرورت دفاع و حفاظت از محیط زیست را ایجاد کرده است.

تابش انواع نور بر محیط زندگی حیوانات باعث اختلال در تمرکز و جفت یابی آنها می شود و صیدشان را در بسیاری از موارد مانند پروانه ها و ماهی ها برای شکارچیان آسان می کند. متاسفانه این مسئله موجب بر هم خوردن سیکل طبیعت و رفتار طبیعی جانوران می گردد.

جيمر ليويد از دانشگاه فلوريدا در جين اسويل مي‌گويد:

    طيف نور ممتد مي تواند منجر به ايجاد اختلالاتي در رفتار كرمهاي شب تاب شود. اين حشره، نوري توليد مي كند كه از آن براي ارتباطات جنسي استفاده مي شود.

لاک پشتهای دریایی محل هایی را برای تخم گذاری انتخاب می کنند که شن نرم داشته و تاریکی مطلق در آن حکم فرما باشد زیرا پس از بيرون آمدن بچه لاك پشتها از تخم با رویت کوچکترین نوری به سمت آن منحرف می شوند و در مسیر ار بین می روند.

مارين وي مور و سوزان جي كوهلر ار كالج ولسلي، تاثيرات نور مصنوعي را بر روي آبزيان بي مهره درياچه ها و تالاب هاي نيواينگلد آزمايش كرده اند. اطلاعات آنها نشان مي دهد كه فعاليت شبانه اين حيوانات در سطح آب وابسته به مقدار نوري است كه دريافت مي‌كنند. اين امر مي تواند باعث كمتر خورده شدن جلبك ها و خزه در سطح توسط بي مهرگان شود كه بالقوه باعث زياد شدن جلبك ها و پايين آمدن كيفيت آب مي شود.

همچنين يافته اي محدود نشان مي دهد كه اكوسيستم رودخانه مي تواند تحت تاثير نور مصنوعي قرار بگيرد. در نشست UCLA باربارا نايتينگيل از دانشگاه واشنگتن در سياتل شرح داد كه چندين گونه بخصوص ماهي مانند سلمون، هرينگ و سندلنس زير نور  مصنوعي كه بخشي از راه هاي آبي را روشن مي كند جمع مي شوند.توجه و تجمع غيرطبيعي ماهي در امتداد نور ها باعث مي شودتا صيد ماهي ها براي خرسها و ديگر صيادان آسانتر شده  و تاثيري منفي بر روي جمعيت ماهي هاي آسيب پذير  بگذارد.

در گونه اي از ماهي ها مانند آزاد ماهي ها، شَگ ماهي ها، سندلس ها بر اثر تابش نور مصنوعي بر محيط زيست‌شان در آن منطقه تجمع كرده و صيدشان را توسط خرسها و ديگرشكارچيان آسانتر مي سازند و بدينگونه جمعيتشان كاهش مي يابد.

كند فرانك، پزشك و علاقمند به بيدها می گوید:

متاسفانه لامپها و چراغهاي خودروها در گونه اي قورباغه موجب قطع موقت تغذيه طبيعي و بروز رفتارهاي غير ارادي و تكان نخوردنهاي بلند مدت بعد از خاموشي چراغها مي‌شود.

شارون وايز از كالچج يوتيكا  و  خانم  باريانت و باچنان محقق قورباغه در يوتيكا می گویند:

سمندرها زير نورهاي مصنوعي نمي توانند از تالابي به تالاب ديگر حركت كنند و ساعتها بدون حرکت ساکن می مانند. اين عدم حركت موجب مرگ تدريجي و از بين رفتن آنها توسط صيادان شب مي شود. آنها كشف كرده اند كه در معرض قرار گرفتن ناگهاني قورباغه ها توسط نور مصنوعي، منجر به نمايش شبانه قورباغه ها و قطع موقت تغذيه طبيعي و بروز رفتارها و تكان نخوردن هاي بلند مدت بعد از خاموشي چراغ ها مي شود.

پرندگان:

نور مصنوعی باعث تضعیف قوه جهت یابی پرندگان شده، موجب گم کردن لانه یا مسیرهای مهاجرتشان از تالابی به تالاب دیگر می گردد. همچنین نورهای قرمز و آبی، پرندگان را جذب خود می کند که در نهایت باعث برخورد دسته های پرنده گان با موانع حاشیه ای شده و کشته می شوند.

نورپردازي نامناسب خودروهایی که شب هنگام در کنار تالاب ها حرکت می کنند براي پرندگان بخصوص در هنگام پرواز يا در حال دور زدن ها موجب خيرگي يا كوري موقت شده و باعث برخورد با يكديگر یا حرکت به سمت خودروها مي شود. تحقيقات حاكي از آنست كه نورهاي سفيد و قرمز واكنش بيشتري را در پرندگان نشان مي‌دهد. همچنين اثرات آلودگي نوري در دراز مدت براي پرندگان موجب تضعيف و سپس از بين رفتن قوه جهت يابي شان شده و در پيدا كردن راه بازگشت به لانه و يا تالابهاي مهاجرتشان دچار مشكل شوند.

بر اساس اطلاعات و مطالعات SOS، پودل اسكاي و دستيارانش  تخمين زده اند كه 10 درصد از جوجه ها هر ساله از بين مي رود و  15 درصد ديگر در اثر تصادم با نورهاي مصنوعي زخمي مي شوند.

طی تحقیقی در شهر نیویورک آمریکا خطرات ناشی از نور مصنوعی بر پرندگان به طور مشخص مورد تایید قرار گرفته است:

پائیز فصل کوچ و مهاجرت بسیاری از پرندگان است و نیویورک درست در مسیر عبور آنها به سمت مناطق گرمتر قرار دارد. با گذشت تقریبا یکماه از این فصل، نیویورکی ها هر روز صبح با لاشه پرندگانی مواجه می شوند که شبها و به هنگام مهاجرتشان به آسمانخراشها برخورد کرده اند. روشن ماندن چراغ این ساختمان ها، باعث منحرف شدن دسته های مختلف پرندگان مهاجر از مسیر اصلی شان می شود و علاوه بر مرگ و میر پرندگان عوارض زیست محیطی فراوانی نیز به همراه دارد. پرستوها، دارکوب ها و بسیاری دیگر از پرندگان شبهای نیویورک را به روز آن ترجیح می دهند. هر روز بعد از غروب خورشید، نیویورکی ها شاهد پرواز دسته های مختلف پرندگان بر فراز آسمان این شهر هستند.

 در موترد بسیاری نیویورک شاهد تحولاتی بود ه است که بتواند در مهاجرت مطمئن تر و بی خطرتر پرندگان از فراز این شهر مثمرثمر واقع شود. برای اولین بار در اقدام بی سابقه مدیران بیش از 100 آسمانخراش بلند در نیویورک تصمیم گرفتند که شبها چراغهای ساختمانهایشان را خاموش کنند. در میان شرکت کنندگان این طرح چندین آسمانخراش معروف نیویورک مانند امپایراستیت، کرایسلر و سیتی گروپ سنتر نیز دیده می شوند. مالکان این ساختمان ها دراقدام عجیب، امسال اصرار دارند که به خاطر حفظ جان پرندگان و مهیا کردن مهاجرتی امن تر برای آنان، چراغهایشان را در طول شب خاموش کنند.

تحقیقات امپایراستیت:

تحقیقات در مورد مرگ و میر پرنده ها در نیوورک به سال ها قبل یعنی به سال 1887 و زمانی که مجسمه آزادی تازه در این شهر نصب شده بود، بر می گردد. امروز پرنده شناسان می گویند که هر شب بیش از صدها و حتی هزاران پرنده در این شهر تلف می شوند. اگر چه در چند سطر قبل دلایلی برای مرگ و میر پرندگان در نیویورک ذکر شد، اما دانشمندان هنوز بطور کامل نتوانستند علت این پدیده را کشف کنند. دکتر "رابرت دی کاندیدو" سه سال است که در فصل پائیز از فراز برج امپایتراستیت نیویورک مهاجرت پرندگان را زیر نظر دارد. وی که در سالهای قبل و اوایل پائیز امسال شاهد مرگ و میر فراوان پرندگان بود، می گوید که از زمان اجرای طرح خاموشی چراغ ها، تنها به لاشه 4 پرنده مرده برخورده است که آنها هم در یک شب بارانی تلف شده اند. او می گوید: برخی از شبها پرندگان کمی گیج می شوند اما خاموش بودن چراغها کمک می کند که بتوانند مسیرشان را پیدا کنند.

همانطور که خواندید سیاست های کشورهای جهان اول حتی در لوای محیط زیست و به اسم اکولوژی محیط زیست به سمت صرفه جویی و استفاده صحیح و معقول پیش می رود حال آنکه رفتارهایی در کشور ما مشاهده می شود که حتی رگه هایی از تعقل نیز مشاهده نمی گردد. این موضوع شاید بیشتر به عدم آگاهی مردم و حتی برخی از مسئولین بر می گردد.

منبع: آفتاب كازرون