ارزش عفت و پاکدامنی در اسلام به اندازه ای است که پیشوایان دینی آن را بالاترین عبادت دانسته اند (وسائل الشیعه، ج11) و همواره ما را به رعایت حریم عفاف در برخوردها و رابطه ها توصیه کرده اند. شخص مسلمان زمانی در ادعای اسلامیت خود  صادق است که این حریم ها را بشناسند و به آن عمل نماید. هنر یک مسلمان این است که با رعایت این حریم ها، به جامعه رنگ الهی دهد و ارزش های اسلامی را رونق بخشد. در این نوشتار سعی می کنیم مختصرا به این حریم ها اشاره نماییم.

1- عفت چشم

اولین نکته در روابط زن و مرد در اسلام، رعایت عفت چشم است. از آن جا که نوعا شروع تجاوزات ناموسی از چشم چرانی شروع می شود. قرآن کریم در سوره ی نور آیه ی 31 شدیدا مردان و زنان را از ناپاکی های چشم و نگاه های شهوت آلود برحذر داشته و پیشوایان معصوم نگاه شهوت انگیز به جنس مخالف را تیری از تیرهای زهرآلود شیطان دانسته اند.

2- خلوت با نامحرم

دومین نکته در رابطه با حریم عفاف، خلوت با نامحرم است. از آن جا که نیروی شهوت، قوی ترین نیرو در وجود آدمی است و غلبه بر آن کار هر کس نیست، اسلام تأکید کرده که زن و مرد نامحرم در مکانی که رفت و آمد نیست، خلوت ننمایند. زیرا بدون شک سومین نفر آنان شیطان است و زمینه ی وسوسه و آلوده شدن به بی عفتی در چنین مکانی زیاد است. این که بعضا دیده می شود که دختر و پسری قبل از انعقاد صیغه ی عقد، با هم رفت و آمدهایی در مکان خلوت دارند، خلاف دستورات شریعت و برخلاف مرضای شارع مقدس است که خانواده ها باید شدیدا مراقب باشند. از بیعت هایی که پیامبر (ص) از زنان گرفت این بود که:

«لایَقعُدنَ مَعَ الرِّجالِ فِی الخَلَاءِ؛ در خلوت با مردان نامحرم نشست و برخاست نکنند.» (وسائل الشیعه، ج14، ص133)

3- متانت در سخن گفتن

نکته ی سوم که در بحث حریم عفاف مطرح است این است که اگر دختر یا زنی ناچار شد با نامحرمی سخن بگوید، با متانت و سنگینی این کار را انجام دهد و از ناز و کرشمه و شوخی و خنده با نامحرم بپرهیزد و فضای سخن گفتن را هوس انگیز ننماید. قرآن به بانوان توصیه می کند که با ناز و کرشمه با نامحرم سخن نگویند، مبادا بیماردلی و شهوت پرستی به آنان طمع بورزد. (سوره ی احزاب، آیه ی 32)

4- حجاب و پوشش

چهارمین نکته در رابطه با حریم عفاف، رعایت پوشش و حجاب، مخصوصا در بانوان است. اسلام تأکید دارد که زن مسلمان پوشش خود را به طور کامل در برابر نامحرم حفظ کند. حال این نامحرم خواه غریبه باشد و خواه از اقوام و خویشاوندان، مانند: پسر دایی، پسر عمو، پسر خاله، پسر عمه، شوهر خاله، شوهر عمه، شوهر خواهر و برادر شوهر. همه ی این ها در شریعت اسلامی نامحرم به حساب می آیند و رعایت پوشش در برابر آنان واجب است.

در پایان بد نیست سلسله ی محارم ذکر شود تا بهتر افراد نامحرم شناخته گردد. طبق آیات قرآن و فتاوی مراجع تقلید، افراد ذیل جزء محارم هستند و هر کس در این لیست نیست، نامحرم به حساب می آید. کسانی که برای مردان محرم هستند عبارتند از: مادر و مادر بزرگ، دختر و نوه های دختری، خواهر، دختر خواهر و نوادگان او، دختر برادر و نوادگان او، عمه و عمه ی پدر و مادر، خاله و خاله ی پدر و مادر، مادر و مادربزرگ زن، دختر زن (نادختری) و نوه هایش، زن پدر (نامادری)، زن پسر (عروس)، کسانی که از طریق شیرخوارگی بر پسر شیرخوار محرم می شوند.

و کسانی که برای زنان محرم هستند عبارتند از: پدر و پدربزرگ، پسر و نوادگان پسری، برادر، پسر برادر و نوادگان او، پسر خواهر و نوادگان او، عمو و عموی پدر و مادر، دایی و دایی پدر و مادر، پدر و پدربزرگ شوهر، پسر شوهر (ناپسری)، شوهر مادر (ناپدری)، شوهر دختر (داماد)، کسانی که از طریق شیرخوارگی بر دختر شیرخوار محرم می شوند.