بـازار نـُو « بخش جنوبي»
در اين قسمت به معرفي گذشته قسمت ديگري از باراز نو ( امام خميني ره )ميپردازيم كه شمالاً به خيابان ابواسحق و جنوباً به كوچه كارخانه ختم ميشود همانطور كه درقسمت قبل بيان شد اين بازار به صورت يكپارچه و متصل به قسمت شمالي آن بود كه با احداث خيابان منفصل گرديده، در ابتداي شمالي اين قسمت بازار نو، دو بازار كوتاه و بن بست و نسبتاً عريض( معروف به پاساژ ) عمود بر بازار اصلي ( شرقاً و غرباً) موجود است كه در ايام گذشته همانند يك تيمچه يا سراي از آن استفاده ميشد.در نبش شرقي اين پاساژ يكي از تجارتخانههاي قديمي و معروف متعلق به مرحوم حاج شيخ حسين شريف (از خانوادهي مشهور مشايخ بحراني) وجود اشت كه البته بعد از درگذشت ايشان، يكي از فرزندانش به نام مرحوم حاج محمد رحيم شريف تجارتخانه را اداره ميكرد. بزرگترين معاملات اين مكان،خريد پنبهي توليدي از كشاورزان پنبهكار منطقهي كازرون و اطراف بود كه با مساعده پرداخت وام و تهيه بذر به زارعين، پنبههاي توليدي را درگونيهاي بزرگي به نام شليف از آنها خريداري ميكرد و بعد از جدا كردن دانه و پنبه در كارخانه پنبه زني شهر( اين كارخانهي نسبتاً بزرگ در ابتداي خيابان 22 بهمن شمالي قرار داشت كه البته آن موقع هنوز خياباني احداث نگرديده بود و مكان مزبور به نام پنبهاي مشهور بود) در بستههاي بزرگ و سنگين و فشرده شدهي استاندارد بارگيري و از طريق بنادر جنوبي به خارج از كشور صادر ميگرديد.مرحوم شريف از متمكنين خيّر و متدين شهر بود گفته ميشود يكي از بانيان بازسازي اين بازار از حالت مخروبه قبلي به صورت سقفهاي فلزي ايشان بوده است.( وجه تسميه بازار نو به همين دليل است) حاج محمد حسين شريف از نوادگان شيخ يوسف بحراني است، وي از همان سنين جواني به شغل تجارت و بازرگاني مشغول بوده و به دليل اعتقاداتش مورد احترام همه بوده.در زمان جنگ جهاني كه قحطي آمده بود و مردم زندگي سختي را ميگذراندند، ارزاق و مايحتاج مردم را از طريق ممسني و شهرهاي ديگر تهيه ميكرده و در اختيار مردم ميگذاشته است.حاج محمد رحيم شريف نيز فررزند حاج حسين شريف پس از اخذ مدرك ششم به شغل تجارت مشغول ميشود و با شركتهاي مشهور آن زمان همچون شركت سهامي تجاري خوزستان و شركت سهامي ريحان و نيز با تُجار اصفهاني و تهراني معامله و مراوده داشته است. از خاطرات شيرين و ماندگار اين بازار، تشكيل و برگزاري روضهي دهه آخر ماه صفر در پاساژ بود كه ظاهراً باني اوليه و اصلي آن مرحوم شريف بوده است.البته اين مجلس با همكاري و همياري بازاريان و تدارك و پشتيباني و مديريت خوب حاج يداله يوسفي انجام ميگرفت.حاج يداله يوسفيدر همين بازار مغازهي مَلكي دوزيداشتند.همهي ابزار و وسايل و امكانات روضه،( از قبيل فرش، بلندگو، منبر، سماور،كتري، مَنقل، استكان و قليان ) براي اين مراسم تهيه شده بود، يكي از ويژگيهاي مراسم روضهي پاساژ، حضور گسترده و كثير مردم بود و از خطبا و روحانيون مشهور به نام آن زمان،دعوت به عمل ميآمد. برخي منبريهاي مَدعو عبارت بودند از : گلشادي، بحريني،غالبي، مقدسي، حاج سيد محمود رفعتي، روحاني همشهريمان مرحوم سيد جعفر كاظميني و ذاكر اهل
بيت مرحوم باقر اميري، نكته جالب ديگر اين كه آقاي علي كريمي - هنرمند فنيكار و مبتكر كازروني كه در زمينه الكترونيك دستآوردهاي جالبي دارند - با ايجاد و راه اندازي يك خط سيم در طول بازار، بلندگوي گيرندههاي راديوي برخي مغازهها را به آن خط متصل كرده بود تا مراسم روضه، مورد استفاده قسمتهاي ديگر بازار قرار گيرد.
يكي از چهرههاي متدين اين بازار، سيد ماجد شاكري است كه كار كتابت دفتر تجارتخانهي شريف را اداره ميكردند.ايشان ُملبس به عبا و عمامه بوده و ازمعتمدين و مؤمنين مورد وثوق بودهاند.علاوه بر ايشان سادات زيادي در اين بازار داراي دكه و مغازه بودند كه سعي ميشود همهي آنها معرفي گردند.در منتهي اليه قسمت شرقي پاساژ، سردابي ( اُو بُردَك ) وجود داشت كه مَعبر قنات آب خيرات بود و بازاريان از آب آن استفاده ميكردند (سرچشمهي قنات آب خيرات از كوه پايههاي شرقي كازرون معروف به بُخُنگ شروع ميگرديده كه يك انشعاب آن از قسمت شمال شرقي وارد شهر كازرون ميشد و پس از گذشتن از منازل متعدد در قسمت جنوبي ميدان خيرات (ميدان شهداي فعلي) بر سطح زمين جاري ميگرديد و به قسمت باغهاي جنوب غربي شهر مانند باغ نظر سرازير ميشد.اين قنات وقفي توسط اجداد خانواده حسامي( كلبعلي خان ) احداث شده است.
ديگر مغازهها و دكاكين اين قسمت بازار عبارت بودند از:
ـ مغازهي خرده فروشي مرحوم حاج محمدرضا رضائيانپور( پدر جهادگر فداكار مرحوم مهندس رضائيانپور) است مغازههاي برادران، مرحوم سيدجلال موسوي ، مرحوم سيد محمدحسن موسوي،مرحوم سيدجواد موسوي كه با روستائيان دور و نزديك به صورت سلفي معامله داشتند ـ مغازهي خياطي مرحوم سيدعلي اكبر مكي ـ مغازهي سيد ابوطالب و سيد حمزه موسوي كه وسايل الكتريكي داشتند ـ مغازهي اتوكشي مرحوم محمد ماهيانه كه در قسمت شرقي پاساژ قرار داشت ـ خياطي مرحوم حاج فضلاله مصلائي ـ مغازهي عطاري مرحوم فتح اله نصرپور مغازه سيد محمدموسوي ( فروشنده طناب و بند و ....) ـ مغازهي حاج محمدصادق بزرگي ( پدر شهيد والامقام اصغر بزرگي ) كه قبلاً مَلكي دوزي بود كه در حال حاضر به مغازهي پلاستيك فروشي و يا عمدهفروشي تبديل شده است ـ مَلكي دوزي حاج عباس نصرپور ـ مغازه حاج علي بهرامي (فروشنده سموم و رنگ ) ـ مغازه بزازي حاج قربانعلي درستكار ـ مغازهي حاج محمد توانگر كه در حال حاضر به مغازه الكتريكي تبديل شده است ـ مغازه كافه بستني و فالودهي حاج غلام بحراني فرزند مرحوم شيخ علي بحراني كه يكي از توليد كنندگان شربت و شيريني بود مغازه قنادي مشهدي محمد سمسار ـ مغازهي ندافي ( لحاف دوزي) مرحوم اسداله پورحسيني كه از مردان مؤمن و متدين بازار بود ـ مغازهي حاج سيد محمد تقي شاهاميري (پدر شهيد والا مقام سيد عبدالهادي شاه اميري) كه كارگاه توليد انواع چمدان و مِجري و صندوقچههاي كوچك مخصوص دانشآموزان بود و در حال حاضر بيشتر به كار صحافي كتاب مشغول است.
ـ مغازهي عمدهفروشي دارويي رحمت متعلق به محمد جواد يداللهي كه فروشنده عمدهي داروهاي مورد نياز داروخانهها (داروخانه جمشيدي، ، معطري و شاه اميري) و بيمارستان شهر بود.در مغازهي يداللهي، سموم دفع آفات كشاورزي و نباتي و بذرهاي كشاورزي و داروهاي دامپزشكي و كودهاي كشاورزي هم به فروش ميرسيد و ظاهراً در تهيه و فروش كالاهاي مذكور در منطقه كازرون و اطراف، مغازهي ايشان منحصر به فرد بود.
ـ قنادي معروف و بزرگ مرحومين حاج سيد محمود موسوي نژاد و مشهدي علي پرهيزكار كه توليد كننده انواع و اقسام شيريني بودند.برخي شيريني توليدي اين مغازه مانند مسقطي كازروني (با روغن حيواني و مغز گردو ) به خارج از كازرون به عنوان سوغات صادر ميگرديد.از ديگر توليدات بومي اين كارگاه قنادي، توليد قرص زنجبيلي، پشمك، نُقل خراش بادام، كولچه مسقطي و... بود.اين مغازه بزرگ در نبش جنوبي بازار قرار داشت ـ مغازه لحافدوزي (ندافي) حاج غلامحسين باسود...