گاراژها، تيم و تيمچه‌ها

گاراژ رهنما و نتنج

«گاراژ رهنما»

گاراژ رهنما به سال 1338(ه .ش) در مکان فعلی واقع در ابتدای خیابان سعدی شمالی روبروی قبرستان دارالسلام تاسیس گردید که البته در آن زمان، خیابانی احداث نشده بود. قبرستان دارالسلام هم بعد از احداث خیابان تخریب شد و به مکان های تجاری و مسکونی و اداری و درمانی فعلی تغییر یافت. مؤسسین و مالکین این گاراژ، حاج زین العابدین رهنما و دامادش محمد مهدی رهنما و نیز مشهدی حبیب رهنما بودند. قبل از تأسیس گاراژ در این مکان کوره ی گچ پزی و کارخانه و کارگاه گچ کوبی وجود داشت که متعلق به برادران رهنما بود ضمناً در کارخانه ی مزبور یک کارگاه برگ سدر کوبی (برگ کنار) هم فعال بود. در گاراژ رهنما علاوه بر نقل و انتقال بار، کارهای پیمان کاری هم انجام می گرفت و برخی شرکت های فعال در منطقه شهرستان کازرون مانند شرکت حفاری ایران باربت برای حمل و نقل مصالح مورد نیاز با این گاراژ قرارداد منعقد می کردند.

در گاراژ رهنما، کالاهای متنوع و بیشتر تره بار مانند: سیب زمینی و پیاز، بارگیری و تخلیه می شد. حاج نجف کشاورز و حاج علی معماری از جمله افرادی بودند که کالاهای تجاری آن ها در این گاراژ بارگیری و حمل می شد. کالاهای بارگیری شده از تهران به مقصد کازرون که در این گاراژ تخلیه می گردید، علاوه بر این که در سطح شهرستان توزیع می گردید به شهرهای همجوار مانند نورآباد ممسنی و فراشبند نیز انتقال می بافت . این گاراژها در زمینه ی تخلیه بارهای سفارشی فعال است که با مدیریت آقای حسن دهقان صورت می گیرد. البته قبل از ایشان، دالان داری گاراژ به عهده ی صدراله علیائی بود.

کامیون داران و رانندگان متعددی که در این گاراژ فعال بودند و سالیان سال نسبت به حمل و نقل بار اقدام می کرده اند عبارتند از: محمدنبی سرودی، فتح اله سرودی، صدراله سرودی، حاج شکراله رحیمی، مشهدی کریم پورزاد، محمدفرهادیان، منوچهرفرهادیان، احمد فرهادیان، مسلم فرهادیان، ابراهیم فرهادیان، هوشنگ فرهادیان ( که اکنون عضو فعال تعاونی کامیون داران کازرون است) سردار عبدالهی، فرج اله عطری، سید مهدی فاطمی، رجب علی جمشیدنژاد، رجب علی راسخ، گاراژ رهنما و نیز گاراژ نتنج که در سطور بعد توصیف خواهد شد، هر دو در مبادی خروجی شرق شهر کازرون قرار داشته اند، اگر چه امروزه با توسعه ی مناطق شهری، بین آن گاراژها و خروجی شهر فاصله زیادی ایجاد کرده است.

«گاراژ نتنج»

آقای لطف اله نتنج به سال 1338(ه . ش) در زمینی به وسعت حدود یک هزار مترمربع در قسمت شمالی میدان شریعتی فعلی، گاراژی تأسیس کرد که ظاهراً به علت موانع قانونی، این گاراژ به صورت شعبه ای از گاراژ رهائی وبا همین نام مجوز فعالیت می گیرد. مجموعه های مسکونی و تجاری اقتصادی جنب مسجد امام حسن مجتبی (ع) ، مکان قبلی این گاراژ بوده است. در این گاراژ نقل و انتقال بار و مسافر انجام می گرفت. خودروهای وانت شورلت(پیکاب)، کمک کار، بدفورد، جیپ جنگی که سوخت مصرفی همگی آن ها بنزین بود، وسایل نقلیه ی رایج آن زمان بود که در گاراژ مزبور به حمل و نقل مسافر و بار اقدام می کردند. حمل و نقل مسافر بین کازرون و روستاهای دور و نزدیک اطراف همچون شاپور، امام زاده سید حسین، چنارشاهیجان(قائمیه)، تنگ چوگان، از طریق این گاراژ صورت می گرفت و نیز حمل عشایر کوچ رو از تیره های مختلف بین نقاط گرمسیری و سردسیری (ییلاق و قشلاق) مانند سمیرم ، پادنا، سرحد خسرو شیرین، چهل چشمه، بن رود زنگنه ونقاط خوش آب و هوای دیگر از جمله موارد فعالیت این گاراژ است.

همان گونه که در شماره های قبل متذکر گردیدیم دانستن وضعیت جاده های خاکی و صعب العبور و ناهموار در گذشته و مشکلات و مشقات ناشی از تردد در آن معابر، اهمیت خدمات رانندگان زحمت کش آن زمان را برای ما دو چندان می نمایاند. رانندگانی که از گذشته در این گاراژ رفت و آمد داشته اند عبارتند از: فتح اله نتنج ( معروف به مشهدی فتح اله پهلوان)، بشیر دهقان، لطف اله رزمی، عبدالرسول معینی، منصور پور کریم، محمد حسین شمشیری، اسکندری.

این گاراژ به مدت سه سال در مکان مزبور فعال بود تا این که با گسترش شهر و صلاحدید مسئولین وقت، تصمیم برآن شد که گاراژ ها به خارج شهر انتقال یابد، لذا گاراژ جدیدی با عنوان مسافربری نادر در محل فعلی یعنی دروازه ی بوشهر (ابتدای خیابان ورزش فعلی) توسط لطف اله نتنج تأ سیس گردید به همین علت به گاراژ نتنج معروف شد که هنوز در بیان شهروندان کازرونی با همین عنوان و نام و نشانی از آن یاد می شود.

آقای نتنج اظهار داشتند که نقل مکان گاراژ برایشان هزینه و خسارت زیادی دربرداشت اما با این حال برای خدمت به همشهریان کار را ادامه دادم.

گاراژ جدید با همان ماشین ها و رانندگان فعالیت خود را آغاز کرد. ضاهراً از سال 1344( ه. ش ) تا تعطیلی سال های اخیرگاراژ ، آقای عبدالمحمد نتنج مدیریت گاراژ را به عهده داشته اند و همچنان حمل و نقل بار و مسافر بین کازرون و شیراز و نورآباد ممسنی و برازجان و خشت و کنار تخته و روستاهای اطراف به طور مستمر یا مدیریت جدید صورت می گرفت . البته در این دوره مینی بوس هم به جمع اتومبیل های قبلی اضافه گردید که حمل مسافر بیشتر توسط مینی بوس ها صورت می پذیرفت. رانندگان مینی بوس ها عبارتند از : حاج امان اله جامعی، مسعود جامعیان، منوچهر پروان ، محمد هاشم بهنامی، اسماعیل رستمیان، عزیز معینی، عبدالصاحب بهزادی، حسن توکلی، جمشید دهقان، ناصرضیائی نژاد، نصراله ضیائی نژاد، حسن علی توان، محمدصالح خاکسبز، شاپور پیروان و آقای حسین نیک خواه علاوه بر دالان داری ، قهوه خانه ی گاراژ را هم اداره می کردند. داریوش پناهی که از جوانی در این گاراژ به طور شبانه روزی کار ساماندهی و نظم دهی بین مسافرین و اتومبیل ها را انجام می داد. مرحوم حاج محمد هاشم قناعتی(صاحب کارگاه آهنگری و جلو بندی)، مرحوم استاد اسماعیل توکلی و گاراژ جدید با همان ماشین ها و رانندگان فعالیت خود را آغاز کرد. ضاهراً از سال 1344( ه. ش ) تا تعطیلی سال های اخیرگاراژ ، آقای عبدالمحمد نتنج مدیریت گاراژ را به عهده داشته اند و همچنان حمل و نقل بار و مسافر بین کازرون و شیراز و نورآباد ممسنی و برازجان و خشت و کنار تخته و روستاهای اطراف به طور مستمر یا مدیریت جدید صورت می گرفت . البته در این دوره مینی بوس هم به جمع اتومبیل های قبلی اضافه گردید که حمل مسافر بیشتر توسط مینی بوس ها صورت می پذیرفت. رانندگان مینی بوس ها عبارتند از : حاج امان اله جامعی، مسعود جامعیان، منوچهر پروان ، محمد هاشم بهنامی، اسماعیل رستمیان، عزیز معینی، عبدالصاحب بهزادی، حسن توکلی، جمشید دهقان، ناصرضیائی نژاد، نصراله ضیائی نژاد، حسن علی توان، محمدصالح خاکسبز، شاپور پیروان و آقای حسین نیک خواه علاوه بر دالان داری ، قهوه خانه ی گاراژ را هم اداره می کردند. داریوش پناهی که از جوانی در این گاراژ به طور شبانه روزی کار ساماندهی و نظم دهی بین مسافرین و اتومبیل ها را انجام می داد. مرحوم حاج محمد هاشم قناعتی(صاحب کارگاه آهنگری و جلو بندی)، مرحوم استاد اسماعیل توکلی و برادرش ابراهیم توکلی(دارنده کارگاه مکانیکی) در محوطه گاراژ مشغول خدمات دهی به ماشین دارها بودند.

آقای عبدالمحمد نتنج اظهار داشتند در گذشته که صدور مجوز و نقل بار متولی خاصی نداشت و اداره راه و ترابری عهده دار این کار نبود حمل و نقل اکثر بارها من جمله مرکبات و تره بار و پیاز و غیره توسط کامیون های مختلف به شهرها و استان های مختلف کشور با امضای مؤسسه حمل و نقل نادر صورت می گرفت. همچنین نقل و انتقال نیروهای ارتشی به ویژه اعزام مشمولین به نقاط مختلف کشور توسط همین گاراژ صورت می پذیرفت.

از جمله کارهای چشمگیر این گاراژ خدمات دهی به معلمین آموزش و پرورش بین کازرون و نورآباد ممسنی و کوهمره و خشت و کنارتخته و کمارج و روستاهای اطراف می باشد که به نقل از مدیریت این گاراژها رعایت امانت داری و احترام به ناموس مردم و مردم داری و رضایت مندی توسط رانندگان وکارکنان گاراژ به ویژه در مورد فرهنگیان، زبانزد بود و خاطرات شیرینی در ذهن این قشر خدوم جامعه باقی مانده است.تأمین سرویس اردوهای دانش آموزی و همکاری مستمر با اداره ی آموزش و پرورش از جمله خدمات این مؤسسه است. در پایان قابل ذکر است که به خاطر موقعیت مکانی و حمل و نقل گسترده ای که در این گاراژ انجام می گرفت پاسگاه وصول عوارض شهرداری دروازه ی شهر در این گاراژ مستقر بود که به پست 3/100 معروف بود.

ماهنامه شهر سبز، ش 51، مهرماه 1378